Universala Poŝta Unio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Melancholie (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: jv:UPU
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto modifo de: th:สหภาพไปรษณีย์สากล; cosmetic changes
Linio 1:
[[ImageDosiero:Weltpostdenkmal Bern.jpg|thumb|300px|right|Monumento de la Universala Poŝta Unio en Berno.]]
== Enkonduko ==
'''Universala Poŝta Unio''' ('''UPU''', france: ''Union postale universelle'') estas [[Internacia_organizaĵo_Internacia organizaĵo (listo)|internacia organizaĵo]] kiu kunordigas la poŝtajn politikojn inter la landoj kaj la tutmondan poŝtan sistemon. Ĝi estis kreita kiel "Ĝenerala Poŝta Unio" okaze de Interkonsento subskribita en [[Berno]], [[1874]]. La nunan nomon ĝi alprenis en [[1878]].
 
Inter aliaj normoj, kiel la difino de kompens-tarifoj inter [[membro-ŝtatoj, ĝi administras ankaŭ la iaman signifan sistemon de [[Internacia respondkupono|Internaciaj Respondkuponoj]] (IRK). Temas pri sistemo kreita en [[1906]], kiu ebligas internacian antaŭpagon de poŝta afranko.
 
== Historio ==
La [[9-an de oktoboro]] [[1874]] estis fondita laŭ propono de la gemana ĝeneralpoŝtdirektoro [[Heinrich von Stephan]] '''Ĝenerala Poŝta Unio''' de 22 ŝtatoj. Tiu ĉi asocio estis unu el la plej malnovaj [[internacia organizaĵo|internaciaj organizaĵoj]] de la mondo. La universala poŝtkontrakto estis ratifikita de 21 fondoŝtatoj kaj ekvalidis la [[1-an de julio]] [[1875]].
 
Linio 16:
La 4-an de julio [[1947]] la Universala Poŝta Unio estis integrita kiel [[Specialigitaj institucioj de Unuiĝintaj Nacioj|specialigita institucio]] al [[Unuiĝintaj Nacioj]]. Kun 191 membroŝtatoj ĝi estas la internacia formumo por kunlaboro inter poŝtaŭtoritatoj kaj poŝtentreprenoj.
 
== Sidejo ==
La ĉefsidejo de la organizaĵo estas en [[Berno]] ĉe la ''Weltpoststrasse'' (Strato de la monda poŝto). De tie la unio organizas ĉiujn kvin jarojn la [[Universalan Poŝtkongreson]]. Ĝenerala direktoro de la Universala Poŝta Unio estas ek de la 1-a de januaro [[2005]] la franco [[Edouard Dayan]].
 
Pri la signifo de la urbo Berno por la tutmonda poŝtservo memorigas la monumento pri la universala poŝto.
 
== Celo de la unio ==
La Universala Poŝtkontrakto de [[1874]] regulas la internacian kunlaboron de la poŝtaj aŭtoritatoj kaj la kadrajn kondiĉojn de la translima poŝttrafiko. Ĝis hodiaŭ la ĉefa tasko de la Universala Poŝta Unio estas la garantio de tutmonda racitempa alsendo de leteroj kaj pakaĵoj trans landaj kaj lingvaj limoj. La neceso de kunordiga instanco kiel la Universala Poŝta Unio evidentiĝas, kiam oni konsideras la ciferojn, kiuj priskribas la tutmondan poŝttrafikon (stato de 2003):
* 6 milionoj da poŝtkunlaborantoj
Linio 28:
* 4,4 miliardoj pakaĵoj de kiuj 82 milionoj internaciaj
 
Oni decidis pri multnombraj aldonaj protokoloj la la Universala Poŝtkontrakto okazce de la Universalaj Poŝtkongresoj. Je la lasta kongreso [[2004]] en [[Bukaresto]] oni ekzempe decidis pri la interkonsentoj pri la poŝttranspagservoj, kiuj kunigas la interkonsentoj pri poŝtaj ĝiroj, poŝtaj mandatoj kaj poŝtaj remborsoj.
 
Kiel '''oficiala lingvo''' de la Universala Poŝta Unio estis elektita la [[Franca lingvo|franca]].
 
[[ImageDosiero:Stamp Austria 1964-1193-UPU.jpg|thumb|300px|right|Specialpoŝtmarko eldonita okaze de la Universala Poŝtkonktreso 1964 en Vieno.]]
== Universalaj Poŝtkongresoj ==
{{el}} 1-a Universala poŝtkongreso: 1874 en [[Berno]]
{{el}} 2-a Universala poŝtkongreso: 1878 en [[Parizo]]
Linio 59:
{{el}} 24-a Universala poŝtkongreso: 2008 en [[Ĝenevo]]
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{el}} [http://www.upu.int Retejo de la Universala Poŝta Unio en la angla kaj franca lingvoj]
 
Linio 94:
[[sr:Светски поштански савез]]
[[sv:Världspostföreningen]]
[[th:สหภาพสากลไปรษณีย์สากล]]
[[tr:Dünya Posta Birliği]]
[[uk:Всесвітній поштовий союз]]