Kiel registrite je 05:38, 19 nov. 2009 redakti SieBot (diskuto \| kontribuoj) 168 505 redaktoj e roboto modifo de: hi:विद्युत आवेश ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 03:23, 27 nov. 2009 redakti malfari Xqbot (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 151 713 redaktoj e roboto modifo de: yo:Agbára ìtanná; cosmetic changes Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: '''Elektra ŝargo''' estas fundamenta konservita eco de [[materio]]. Materio kiu posedas ŝargon influiĝas de kaj produktas [[elektromagnetismo\|elektromagnetajn]] kampojn. La interagoj inter ŝargo kaj elektromagneta kampo estas la fonto de unu el la kvar fundamentaj [[forto~~\|fortoj~~]]j. Elektra ŝargo povas mezuriĝi rekte de [[elektrometro]]. Ĝia unuo estas [[kulombo]]. Observataj partikloj havas ŝargon kiu estas aŭ pozitiva aŭ negativa entjera oblo de la [[elementa ŝargo]], kiu estas fundamenta fizika konstanto. La diskreta naturo de elektra ŝargo estis montrita de [[Robert Millikan]] en lia [[ole-guta eksperimento]]. Plej multaj fizikistoj kredas ke [[hadronoj]] entenas [[kvarko~~\|kvarkojn~~]]jn, kies ŝargoj estas obloj de triono de la elementa ŝargo, sed ne povas rekte observiĝi krom en kombinaĵoj kiuj havas ŝargon kiu estas oblo de la elementa ŝargo. Ankoraŭ unu natura unuo de ŝargo estas [[elektra ŝargo de Planck]]. Linio 9: == Historio == Ŝargo estis malkovrita de la [[antikvaj grekoj]] kiuj trovis ke frotado de [[pelto]] sur variaj substancoj, tiel kiel [[sukceno]], amasigis elektre ŝargan malekvilibron. La grekoj ankaŭ notis ke ŝargitaj sukcenaj butonoj povis altiri malpezajn objektoj, tiel kiel [[haro]]. La grekoj ankaŭ notis ke se ili frotis sukcenon sufiĉe daŭre ili povis saltigi sparkon. La vorto "elektro" devenas de ''~~ηλεκτρον~~ηλεκτρον'', la greka vorto por sukceno. Antaŭ la [[18-a jarcento]], la studo de [[elektro]] populariĝis. Unu de la plejaj spertuloj estis [[Benjamin Franklin]]. Franklin imagis elektron esti speco de nevidebla fluidaĵo ĉeesta en ĉia materio. Li tezis ke interfrotado de izolaĵaj surfacoj kaŭzas ŝanĝon de loko de tiu ĉi fluidaĵo kaj ke fluo de tiu ĉi fluidaĵo konstituas elektran kurenton. Li ankaŭ tezis ke kiam materio entenis maltroan fluidaĵon ĝi estas "negative" ŝargita, kaj kiam ĝi entenis troan ĝi estas "pozitive" ŝargita. Arbitre (aŭ por kialo neregistrita) li identigis la terminon "pozitiva" kun la speco de ŝargo akirita de vitra stango frotita per [[silko]] kaj "negativa" kun tiu akirita de sukcena stango frotita per pelto. Ni nun scias ke la modelo de Franklin estis tro simpla. Materio efektive konsistas el du specoj de elektro: partikloj nomitaj [[protono~~\|protonoj~~]]j kiuj portas ŝargon de pozitiva elektro, kaj partikloj nomitaj [[elektrono~~\|elektronoj~~]]j kiuj portas ŝargon de negativa elektro. Estas ankaŭ aliaj specoj de ŝargitaj elementaj partikloj. Anstataŭ unu ebla [[elektra kurento]] estas multaj: fluo de negativaj partikloj, fluo de pozitivaj partikloj, aŭ fluo de kaj negativaj partikloj kaj pozitivaj partikloj laŭ kontraŭaj direktoj. Por malpliigi kompleksecon, elektraj laboristoj ankoraŭ uzas la Franklin-an konvencion kaj ili imagas ke elektra kurento (sciata kiel ''konvencia kurento'') estas fluo de ekskluzive pozitivaj partikloj. La konvencia kurento simpligas elektraj konceptoj kaj kalkuloj, sed ĝi malagnoskas la fakto ke ene de kelkaj konduktantoj ([[elektrolito]]j, [[duonkonduktaĵo]]j, kaj [[plasmo]]j) du aŭ pli specoj de elektra ŝargo fluas laŭ kontraŭaj direktoj. La flua direkto por la Konvencia Kurento estas ankaŭ kontraŭen kompare al la efektiva elektrona drivo (averaĝa movo) okazanta dum elektraj kurentoj en metaloj. == Vidu ankaŭ == Linio 21: == Aleksteraj ligiloj == * [http://espleono.uw.hu/elektro.html De la fizika fundamento tra la konsisteroj ĝis la funkcikapablaj cirkvitoj kaj elektrofaka terminaro] kompilita de Kristály Tibor. [[~~kategorio~~Kategorio:Elektro]] [[~~kategorio~~Kategorio:Fiziko]] {{LigoLeginda\|es}} Linio 87: [[ur:برقی بار]] [[vi:Điện tích]] [[yo:Agbára ~~iná~~ìtanná]] [[zh:電荷]] [[zh-yue:電荷]]

Elektra ŝargo: Malsamoj inter versioj