Skismo en la Rusa Ortodoksa Eklezio: Malsamoj inter versioj

La Raskola movado eksplodis laŭ tuta ĝia virulenteco post la eklezio koncilio de 1666–1667, en kiu la Malnovaj Kredantojmalnovritanoj estis markitaj kiel herezaj kaj punendaj laŭ normoj deciditaj en la sama koncilio. La malalta klerikaro fariĝis gvidanto de la opono elmetante voton konfesi kaj prediki la alnovam kredon ĝis morto el ekzekutado. Al tiu voto sekvis memforofero, pratikita de la plej obstinaj membroj.

La malnovaj kredantojmalnovritanoj baldaŭ dividiĝis en du malsamaj partioj, la pastremuloj (Popovcy, favoraj al ĉeesto de pastroj en ilia eklezio) kaj nepastremuloj (Bespopovcy, malfavoraj). Altiritaj el la predikado de ideologoj de Raskol, multaj etburĝoj, terkulturistoj, metiistoj kune kun [[kozakoj]] sin translokigis en la arbarojn de norda Rusio, Volgan regionon, [[Siberio]]n kaj eĉ eksterlanden: por eviti persekutojn, fakte, nemalmultaj trovis rifuĝejon en la konfederacio Pola-Litova, kie aŭtoritatuloj permesis ke ili pratiku sian kulton.

En la jaroj 70-80aj de 17-a jarcento Raskolaj ideologoj engaĝiĝis denunci la malvirtojn de la rusa socio kaj provis pravigi kelkajn ribelojn renvesantajn la landon kvazaŭ tiuj estus diaj punoj pro la aĉaj agadoj de la ekleziaj kaj caraj regantoj. Post la cara kaj eklezia venko kontraŭ Monaĥejo Soloveckij, kie milite rezistis longatempe la reformoponantaj, iuj malnovaj kredantojmalnovritanoj militis en la ribelo [[Stepano Razin]] (1670-1671), kaj aliaj havis gravan rolon en la ribelo de Moskvo de 1682.