Setho: Malsamoj inter versioj

'''Setho''' (ankaŭ ''Seth'', '''Sutekh''', '''Setesh''' aŭ '''Set''') estas la dio de la dezerto laŭ la antikva egipta Menphia [[teogonio]] de la malfrua periodo de la egipta historio. Ĝi, kutime, reprezentiĝas kiel homo kun kapo besta, foje ŝakalforma plejofte indikita per “besto de Seth”. Filo de [[Geb]], nome la tero (aktiva principo), kaj de [[Nut]], nome la ĉielo (pasiva principo), frato de [[Ozirico]], [[Izisa]] kaj [[Nefti]] (kies estas ankaŭ edzo): pro ĵaluzo Setho aranĝis mortigan konspiron kontraŭ sia frato Ozirico, kiu poste estos venĝita de la filo [[Horuso]]. (En la revivigo de Ozirico, maljuste mortigita, oni klopodis vidi la fruan kopiitan duplikatanversion de la atestata, do ne mita, resurekto de Jesuo Kristo).

Dekomence Setho estis unu el precipaj diaĵoj de la [[Alta EgiptioEgipto]] (pradinastia periodo), funkcianta kiel indulga diaĵo de la mortintoj. Ĝia graveco ekmalpliiĝas kiam la reĝoj de la Alta EgiptioEgipto reŭnuigas la du Terojn kaj altrudas sian dion, nome Horuso, kiel precipa dio. Ĉiukaze Setho konservas laŭ la tuta Antiva Regno iom da graveco por tion kreskigi dum la dua dinastio kaj anstatataŭas la rivalon (Horuso) aŭ al tiu apudas.

Dum la 19-a dinastio de la [[Nova Regno de Egiptio]], la nomo de Setho reaperas en la reĝaj titoladoj de la antikva egiptio en nomoj kiel en [[Seti la 1-a]] kaj [[Seti la 2-a]]. Tiuperiode la diaĵo estis reprezentata en la pruo de la nokta ŝipeto de [[Reo]], engaĝiĝinta en la kapto de la serpenta monstro.

AtingimteAtinginte ĉe HyksosHiksos la rolon de la plejalta dio, kaj la samon ĉe la Ramesidaj kondotieroj, fine Setho fariĝis la dio de fremdaj popoloj kaj, do, dio malamika. Metamorfozo vere kurioza, sed aparte entenata en la mita sinsekvo de acax eventoj ĝin koncernantaj.

En helenistaj versioj de la egipta mitologio Setho estas konata kiel [[Tifono]]. En apokrifaĵoj de la Malnova Testamento, Setho estas, laŭ iuj interpretistoj, Satano, senjoro de la malbono kaj tenebroj.

==[[Bibliografio]]==

Alan Henderson Gardiner, ''The Library of A. Chester Beatty. Description of a Hieratic Papyrus with a Mythological Story, Love Songs, and Other Miscellaneous Texts'', n°1, sans éditeur, Londres, 1931;

Massimo Patanè, « Existe-t-il dans l'Égypte ancienne une littérature licencieuse ? », dans ''Bulletin de la société française d'égyptologie'', no 15, 1991;

Herman te Velde, ''Seth, God of Confusion. A Study of his Role in Egyptian Mythology and Religion'', Brill, Leyde, 1967 (réimpr. 1977);

Marcelo Campagno, Antonio (2004), en Ediciones del Signo, ''Una Lectura de la Contienda Entre Horus Y Seth''. ISBN 987-1074-14-X [1].