Kuronio: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto aldono de: be:Курляндыя |
Moldur (diskuto | kontribuoj) Ŝablono:Informkesto pereinta ŝtato |
||
Linio 1:
{{informkesto pereinta ŝtato
[[Dosiero:Lv kurzeme.png|thumb|right|<center>la blazono de Kurlando dum la 16-a jarcento]]▼
|nomo = Duklando Kurlando kaj Zemgalio
|origina nomo =<small>Herzogtum Kurland und Semgallen ({{lingv|de|e}})<br/>Ducatus Curlandiae et Semigalliae ({{lingv|la|e}})<br/>Kurzemes un Zemgales hercogiste ({{lingv|lv|e}})</small>
| jaro de estiĝo = 1561
| estiĝo = [[Gotthard Kettler]], lasta grand-majstro de la [[Livonia Ordeno]], iĝas [[luteranismo|luterano]] kaj sekularigas la ordenan landon. [[Sigismondo la 2-a (Pollando-Litovio)|Sigismondo la 2-a Aŭgusto]] kreas el ĝi la [[Kurlando|duklandon Kurlando kaj Zemgalio]] kaj donas ĝin al Kettler kiel [[feŭdo]] de Pollando.
| jaro de pereo = 1795
| pereo = [[Dispartigoj de Pollando|Tria dispartigo de Pollando]]
| pli antaŭ =
| antaŭ 1 = Livonia Ordeno
| antaŭ 1 flago = LivonianShield.svg
| pli post =
| post 1 = Rusa carlando
| post 1 flago = Flag_of_Russia_1668.png
| larĝeco de la 1-a kolumno =
| flago = <!--Kurzemes_Hercogistes_karogs.gif-->
| artikolo pri la flago =
| flago grandeco =
| blazono = Courland.JPG
| artikolo pri la blazono =
| blazono grandeco =
| kadro blazono =
| mapo = Duchy_of_Courland_%26_Semigallia_1740.svg
| xmapo = Kurzemes_un_Zemgales_Hercogiste_1740.svg
| mapo grandeco = 330px
| mapo noto = Duklando Kurlando kaj Zemgalio (helflave) en 1740
| ĉefurbo = [[Jelgava|Mitau (hodiaŭ: Jelgava)]]
| areo = 27.286
| areo noto = (1870)
| la plej alta punkto =
| la plej alta punkto noto =
| la plej longa rivero =
| la plej longa rivero noto =
| nombro de loĝantoj = 619.154
| nombro de loĝantoj noto = (1870)
| lingvoj = {{lingv|lv|a}}, {{lingv|de|a}}, {{lingv|la|a}}
| nacieca konsisto = [[kuronoj]], latvoj, germanoj, svedoj, rusoj
| religio = [[luteranismo]]
| ŝtata formo = [[Feŭdo]] de [[Livonio]], kiu mem estis feŭdo de [[Pollando-Litovio]]. De 1561 ĝis 1737 regata de [[dinastio]] Kettler.
| patrina lando = [[Livonio]], [[Pollando-Litovio]]
| monunuo = talero
}}
▲[[Dosiero:Lv kurzeme.png|thumb|
'''Kurlando''' aŭ '''Kuronio''' (germane ''Kurland'', latve ''Kurzeme''), estis ĝis la [[13-a jarcento]] la vivoregiono de la [[baltoj|balta]] popolo [[kuronoj]], kaj poste [[Baltio|balta provinco]] de la feŭda ŝtato de la [[Ordeno de germanaj kavaliroj]] en [[Livonio]] (ĝis [[1560]]), de la [[Pola-Litova Unio]] ([[1560]]–[[1795]]) kaj de la [[Rusa Imperio]] ([[1795]]–[[1918]]). Ĝi situs inter 55° 45′ kaj 57° 45′ [[Latitudo|Norda]] kaj 21° kaj 27° [[Longitudo|Orienta]]. Ekde [[1919]] la regiono estas [[Regionoj de Latvio|regiono de Latvio]].
La nomo de la regiono venas de la [[kuronoj]] (germane ''Kuren''), la balta [[popolo]], kiu origine vivis ĉi-tie. La kuronoj suferis sub la perforta akaparo de la regiono fare de la [[Livonia Ordeno]] kaj la [[Ordeno de germanaj kavaliroj]] dum la 13-a jarcento, kaj la postrestintioj alprenis la latvan lingvon. La regiono situas sudokcidente de la rivero [[Daugava]] kaj inkluzivas la okcidenton de la hodiaŭa [[Latvio]] limigitan de la Golfo de Riga norde kaj la Balta Maro okcidente - la regionon ĉirkaŭ la urboj [[Liepāja]] (germane ''Libau'') kaj [[Ventspils]] (germane ''Windau''). La kurona popolo origine vivis krom en la nuna Kurlando ankaŭ en mallarĝa marborda strio pli sude: pri tio atestas la nomoj [[Kurona Duoninsulo]] kaj Kurona Laguno en Litovio. Krom latvoj, kuronoj kaj la intertempe ankaŭ preskaŭ formortintaj livonoj, kiu vivis en la plej norda parto ĉirkaŭ ''Domesnäs'', en Kurlando ekde la mezepoko ankaŭ loĝis germanoj kaj svedoj, post la mezepoko ankaŭ rusoj.
Nobeloj kaj riĉaj burĝoj, pastroj kaj kuracistoj (do la plej kleraj sociaj tavoloj), kaj ankaŭ metiaj majstroj en Kurlando ekde la mezepoko ĝis la 20-a jarcento estis plejparte germanoj. La germana estis la lingvo de la supra socia tavolo, la latva tiu de la "simplaj homoj".
== Duklando 1561-
Inter la jaroj [[1561]] kaj [[1795]] ekzistis la '''duklando Kurlando kaj [[Zemgalio]]''' ({{lingv|de|e}} ''Herzogtum Kurland und Semgallen'', {{lingv|la|e}} ''Ducatus Curlandiae et Semigalliae''), kiu estis parto de Pollando-Litovio ([[feŭdo]] de [[Livonio]], kiu mem estis feŭdo de Pollando-Litovio). La duklando tamen havis iom memstaran politikon, i.a. ĝi estis la plej malgranda eŭropa lando kiu havis [[kolonio]]n en [[Ameriko]]. La kolonio ekzistis mallonge en [[Tobago]] inter [[1654]] kaj [[1659]], kaj denove de [[1660]] ĝis [[1689]]. La duklandon fondis [[Gotthard Kettler]], kaj li kaj liaj idoj regis ĝin ĝis [[1737]].
En [[1795]] la kurlanda registaro decidis submeti la landon al [[Rusa carlando|Rusujo]]. La lasta duko, [[Peter von Biron]] abdikis, kaj la duklando fariĝis rusa gubernio, aŭtonome regata de german-balta nobelaro.
== Duklando 1918 ==
| |||