Aŭko: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: hr:Mala njorka; cosmetic changes
Linio 17:
}}
'''Aŭko''' estas tipo de marbirdo, sed temas pri vorto kiu povas utili por nomigi la tutan familion de [[Aŭkedoj]], la genron ''[[Alca]]'', de kiu latinlingva vorto devenas Aŭko kaj la konatan specion, nome Aŭko, ''Alca torda'', kiu estas granda [[Aŭkedo]], 38-43 cm longa, kun enverguro de 60-69 cm. Ĝi estas la ununura membro de la genro ''Alca''.
== Aspekto ==
La '''Aŭkoj''' estas nordatlantikaj [[akvobirdoj]] el la ordo de [[Ĥaradrioformaj]], kun larĝa '''flankebena beko''', pinta vosteto kaj kruroj malantaŭe lokiĝintaj. Plenkreskuloj estas '''nigraj supre kaj blankaj en brusto kaj ventro'''. La larĝa nigra beko finas per larĝa kaj malakra pinto. La vosto estas pinta kaj pli longa ol tiu de [[Urio]]; dumnaĝe ĝi aperas levata. Vintre la nigra vizaĝo blankiĝas. Krome estas aliaj '''mallarĝegaj blankaj strioj''' laŭlonge de la supra bekobazo, transe antaŭ la bekopinto kaj preskaŭ fine de la dorso antaŭ la vostokomenco. La kapo estas fortika kaj la kolo mallonga kaj dika. Junuloj havas blankan vizaĝon, ne tiom larĝan bekon kaj sen blankaj strioj.
== Disvastiĝo kaj kutimoj ==
Ties reprodukta medio estas insuloj, rokaj strandoj kaj klifoj en marbordoj de norda [[Atlantiko]], en orienta [[Norda Ameriko]] kaj tiom sude kiom ĝis [[Majno]] en [[Usono]] kaj en okcidenta [[Eŭropo]] el nordokcidenta [[Rusio]] al norda [[Francio]]. Ili kutime nestumas en kolonioj kaj la ino demetas la ovojn sur roko aŭ grundo.
 
Linio 27:
 
[[Dosiero:Alca_torda_Roest_2003.jpg|none|thumb|250px|left|Aŭko, [[Røst]], [[Norvegio]]]]
[[ImageDosiero:Tordalke01.jpg|none|thumb|250px|right|Aŭko kaj Urioj, [[Runde]], [[Norvegio]]]]
 
== Loĝejoj ==
Lokoj kie oni konas ĉeeston de Aŭkoj:
* Insuloj [[Staple]], [[Farne]], okcidentaj kaj nordorinetaj [[Britaj Insuloj]] – ĉefe dum reprodukta sezono el majo ĝis mezjulio. Ref per mapo: [http://www.rspb.org.uk/birds/guide/r/razorbill/index.asp RSPB.org.uk]
[[Grímsey]], [[Islando]] (66°N lat)
 
== Evoluado kaj prahistoriaj specioj ==
Kvankam Aŭko estas la ununura vivanta species, la genro ''Alca'' havis plian diversecon en la [[Plioceno]]. Laŭ nuna kono la genro ŝajnas estis evoluinta en okcidenta Norda Atlantiko aŭ la nuna [[Karibo]], kun prauloj atingintaj la tiaman ankoraŭ malferman [[Istmo de Panamo]] dum la [[Mioceno]] (Bédard, 1985). Oni trovis fosiliojn de:
* ''Alca antiqua'' (Malfrua Mioceno/frua Plioceno ĉe Lee Creek Mine, Usono)
* ''Alca'' sp. ( Malfrua Mioceno/frua Plioceno ĉe Lee Creek Mine, Usono) - eble ''A. Stewarti''
* ''Alca stewarti'' (frua Plioceno ĉe [[Belgio]])
* ''Alca ausonia'' (Yorktown frua Plioceno ĉe Lee Creek Mine, Usono - Meza Plioceno ĉe Italio).
* ''Alca'' sp. (Puerto de Mazarrón Plioceno ĉe El Alamillo, [[Hispanio]]) - eble ''A. antiqua'' aŭ ''A. ausonia''
 
Linio 61:
[[fy:Alk]]
[[gl:Arao romeiro]]
[[hr:Mala njorka]]
[[hu:Alka]]
[[is:Álka]]