Enda aminoacido: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
SieBot (diskuto | kontribuoj)
+ 1 ligoj + 1 ligoj "vd ank" + 2 kategorioj
Linio 1:
'''Enda aminoacido''' aŭ '''esenca aminoacido''' estas [[aminoacido]] kiun ne eblas sintezi per organismo (kutime priparolas hombesto), kaj pro tio devas esti manĝata.
 
==Nepra endeco kaj kondiĉa endeco en homo==
Linio 5:
Nutraĵa endeco estas eco de la bestospeco, ne la nutraĵo.
 
Naŭ aminacidoj ĝenerale estas nepre manĝendaj por homoj[[homo]]j. Ili estas [[metionino]], [[izoleŭcino]], [[leŭcino]], [[lizino]], [[treonino]], [[triptofano]], [[histidino]], [[valino]], kaj [[fenilalanino]].
 
Krome, aminoacidoj [[arginino]], [[cisteino]], [[glicino]], [[glutamino]] kaj [[tirozino]] estas konsiderataj '''kondiĉe endaj''', signifante ke ili normale ne nepre manĝendas, sed devas esti provizitaj al specifaj grupanoj kiuj ne kapablas sintezi ĝin sufiĉe.
 
Kiuj aminoacidoj estas nepraj varias inter bestoj, kaj diversaj metabolizmoj ne kapablas sintezi diversajn substancojn. Ekzemple, [[taŭrino]] (kiu ne estas aminoacido) estas nepra nutraĵo por [[kato]]j, sed ne por [[hundo]]j. Tiel amasvendata hundomanĝaĵo ne nutre sufiĉas por katoj, kaj taŭrino aldoniĝas al katomanĝaĵo, sed ne hundomanĝaĵo.
Linio 13:
Ankaŭ, distingi endaj kaj neendaj aminoacidoj estas iom malcerte, pro tio ke kelkaj sinteziĝas de aliaj. Du [[Sulfuro|Sulfurenhavaj]] aminoacidoj, [[metionino]] kaj [[homocisteino]] konvertiĝas unu en la alian sed ne eblas sintezi ilin ''de novo'' en homoj. Same, cisteino povas esti sintezita el homocisteino sed ne sinteziĝas memstare. Tial por faciligi, sulfurenhavaj aminoacidoj estas komprenataj kiel unu grupo de samnutraj aminoacidoj. Same, [[arginino]], [[ornitino]], kaj [[citrulino]] kiuj interkonvertiĝas per la [[ureciklo]] estas konsiderataj kiel unu grupo.
 
== Vidu ankaŭ ==
{{ĝermo-kemio}}
 
* [[Proteino]]
 
{{ĝermoĜermo-kemio}}
 
[[Kategorio:Aminoacidoj]]
[[Kategorio:Nutrado]]
 
[[ca:Aminoàcid essencial]]