Strekaj kanaoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Sabbut (diskuto | kontribuoj)
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: eu:Katakana; cosmetic changes
Linio 5:
== Uzado ==
Oni skribas per strekaj kanaoj :
* eksterlandaj vortojn (plej ofte anglajn vortojn) :
** '''ビール''' ''bīru'' : biero
** '''フランス''' ''Furansu'' : Francio
** '''ズボン''' ''zubon'' : pantalono (tiu vorto devenas tamen de la franca ''jupon'' (subjupo)) ;
* onomatopeojn aŭ esprimajn vortetojn, kiuj ofte troviĝas en la japana (vidi ankaŭ la artikolon [[Mangao]]) :
** '''フアフア''' ''fuafua'' : bruo de molaĵoj,
** '''ペコペコ''' ''pekopeko'' : bruo de gluglo,
** '''コケコッコ''' ''kokekokko'' : bruo de koko ;
* nomojn de bestoj en sciencaj verkoj ; oni kutime prefere skribu ilin per kanĝioj aŭ rondaj kanaoj :
** '''イルカ''' ''iruka'' : delfeno,
** '''サル''' ''saru'' : simio ;
* emfazatajn vortojn.
 
Oni povas skribi iujn japanajn vortojn per strekaj kanaoj por fari efekton, kiel mildigi la sencon. Ekzemple, '''ダメ''' (''dame''), kiu signifas ''tio ne decas'' aŭ ''tio ne eblas'', eventuale agresema vorto, povas esti skribata per strekaj kanaoj por aperi malpli abrupta.
Linio 140:
 
=== Aliaj signoj ===
* '''ー''' : sondaŭriga marko. Oni metas ĝin post vokalojn, por noti ke ili estas longaj.
* '''ヽ''' : ripetomarko. Oni uzas ĝin por eviti ripeton de kanao. Ekzemple, oni povas skribi '''クヽ''' anstataŭ '''クク'''.
* '''ヾ''' : ripetomarko por voĉaj silaboj. Ekzemple, oni povas skribi '''グヾ''' anstataŭ '''ググ'''.
 
=== Pliaj signoj ===
Linio 224:
 
Kiam strekaj kanaoj taŭgas transskribi fremdajn vortojn aŭ sonimitojn, ili sekvas pliajn regulojn.
* Unue, vokala daŭrigo estas ĉiufoje skribata per la sondaŭriga marko (horizontala streko en horizontala skribado, vertikala streko en vertikala skribado), ekzemple : '''フリー百科事典''', ''furī hyakkajiten'' (libera enciklopedio), kie '''フリー''' estas fakte la fonetika transskribaĵo de la angla vorto ''free''.
 
* Novaj kombinaĵoj de etaj kanaoj estis inventitaj, por ebligi pli bone transskribi sonojn, kiuj ne ekzistas japane: tiel ''fu'' estas '''フ''', kaj por la aliaj vokaloj oni uzas tiun kanaon, post kiu sekvas la vokalo: '''ファ''' ''fa'', '''フィ''' ''fi'', '''フェ''' ''fe'', '''フォ''' ''fo''.
 
* Oni uzas ankaŭ '''ツ''' (''tsu'') tiel : '''ツァ''' ''tsa'', '''ツィ''' ''tsi'', '''ツェ''' ''tse'', '''ツォ''' ''tso''.
* Por skribi la konsonanton ''v'', kiu ne ekzistas japane, oni uzas la specialan kanaon '''ヴ''' (''vu'') kaj, samametode, oni havas '''ヴァ''' ''va'', '''ヴィ''' ''vi'', '''ヴェ''' ''ve'' kaj '''ヴォ''' ''vo'' (tamen tiu metodo estas malofte uzata ; oni preferas ĝenerale ''ba'', ''bi'', ''bu'', ''be'' kaj ''bo'').
 
* La kanao '''ウ''' ''u'' estas uzata por : '''ウィ''' ''wi'', '''ウェ''' ''we'', '''ウォ''' ''wo'' (''wu'' ne ekzistas, oni uzas simple '''ウ''' ; ''wa'' havas propran kanaon : '''ワ''').
 
* La silaboj, kiuj enhavas ''ch'' (''ĉ''), ''sh'' (''ŝ''), skribiĝas :
** koncerne la vokalojn ''a'', ''u'', ''o'', laŭ la normala regulo (kiel la rondaj kanaoj), tio estas skribante la kanaon kun ''-i'', kaj poste etan ''ya'', ''yu'' aŭ ''yo'' ;
** koncerne la vokalon ''e'', metante etan kanaon ''e'' post la silabon kun ''-i'': '''チェ''' ''che'', '''シェ''' ''she'' kaj '''ジェ''' ''je''.
 
* La silaboj ''ti'' kaj ''di'' estas notataj per ''te'' aŭ ''de'' sekvitaj de eta ''i'': '''ティ''' ''ti'' kaj '''ディ''' ''di''.
 
* Fine, kiel rondaj kanaoj, la silaboj kun la duonvokalo ''y'' por la vokaloj ''a'', ''u'' kaj ''o'' eblas por ĉiuj konsonantoj havantaj '''i'''-silabon (krom ''ji'', ''shi'' kaj ''chi''), aldonante al ĝi etan ''ya'', ''yu'' aŭ ''yo''.
 
Ekzemploj de streka-kanaaj vortoj :
* '''デューティ・フリー''' = ''dyūti furī'' = senimposta (de la angla ''duty free'')
* '''エスペラント''' = ''Esuperanto'' = Esperanto
* '''クリスマス''' = ''Kurisumasu'' = Kristnasko (de la angla ''Christmas'')
 
== Skribordo de strekaj kanaoj ==
Linio 260:
 
=== Aliaj artikoloj ===
* [[Hiragana]]
* [[Furigana]]
* [[Kanji]]
* [[Tajvana kanao]]
 
[[Kategorio:Sono]]
Linio 281:
[[en:Katakana]]
[[es:Katakana]]
[[eu:Katakana]]
[[fa:کاتاکانا]]
[[fi:Katakana]]