Kontinenta drivo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
JAnDbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: ca, el modifo de: id, uk
e Antarktiko --> Antarkto (9-a Oficiala Aldono)
Linio 61:
'''Biologiaj faktoj:''' Fosilioj kaj hodiaŭaj specioj troviĝantaj ambaŭflanke de la Atlantiko:
*Fosilioj de la dolĉakva krokodilo ''[[Mezosaŭroj|Mezosaŭro]]'' en Brazilo kaj Sudafriko.
*Fosilioj de akvoviva reptilo [[Listrosaŭro]] en Sudameriko, Afriko kaj AntarktikoAntarkto.
*Fosilioj de malvarmamaj plantoj kun langoformaj folioj (tiu plantokomunumo nomiĝas laŭ sia ĉefa planto, la filiko [[Glosoptero-Flaŭro|''Glosoptero''-Flaŭro]]), reprezentataj sur ĉiuj sudaj kontinentoj.
*La [[sireno]]-specio ''[[manato]]'' aktuale troviĝas kaj en Okcidentafriko kaj en Mez- kaj Sudameriko.
Linio 69:
*La zonoj de geologiaj [[falto]]j kaj deformacioj montras la samajn strukturojn.
*La trovejoj de [[naturaj resurcoj]], aparte tiuj de [[nafto]] kaj [[diamanto]]j, situas en korespondaj „najbaraj“ regionoj.
*Ĉiuj sudaj kontinentoj montras spurojn de la [[karboni-permia glaciado]] (fine de [[Karbonio]], komence de [[Permio]] antaŭ ĉ. 300 milionoj da jaroj). Tio estis la centra punkto en la pruvoj de Wegener. Ĝi koncernis Sudamerikon, Afrikon, Madagaskaron, Arabion, Hindion, AntarktikonAntarkton kaj Aŭstralion.
La postglaciaj [[sedimento]]j indikis kontinuan glaciamason sur ĉiuj sudaj kontinentoj, kaj la frotspuroj de la moviĝantaj glaciamasoj montris unuecan orientiĝon, for de ekvatoro al la polusoj (laŭ hodiaŭaj pozicioj, dum la karboni-permia glaciado ĝi troviĝis ĉe la suda poluso).
 
Linio 97:
; - 250 Ma : ambaŭ kunfandiĝis al [[Pangeo]] ĉirkaŭata de la giganta oceano [[Pantalaso]]. En oriento estis granda golfo: [[Tetismaro]].
; - 135 Ma : la superkontinento disrompiĝis. [[Tetismaro]] etendiĝis pli okcidenten kaj dispartigis sudan kontinenton, kiu denove nomiĝis "Gondvano". La norda kontinento disfalis en du partojn: [[Nordameriko]] kaj [[Eŭrazio]].
; - 100 Ma : la kontinentoj plu disfalis. La granda sudkontinento fendiĝis en la partojn [[Sudameriko]], [[Afriko]], [[Hindio]], [[AntarktikoAntarkto]] kaj [[Aŭstralio]]. Tetismaro etendiĝis inter la nordaj kaj la sudaj kontinentoj.
 
=== En estonteco ===
Linio 106:
; + 40 Ma : [[Afriko]] drivos norden, la regiono de la Mediteraneo komplete restrukturiĝos: Sicilio ŝoviĝos norden kaj kuŝos vidalvide de Romo. Iberio daŭrigos la turnadon kaj fordrivos de Eŭropo. Eble Eŭropo disrompiĝos laŭ la Rejno. Aŭstralio moviĝas norden. Ameriko formigros plue de Eŭropo kaj Afriko, kaj la Atlantiko plivastiĝas.
; + 50 Ma : Malsupra [[Kalifornio]] dispartiĝos de la amerika kontinento laŭ [[San-Andreas-faŭlto]] de ka resta Ameriko kaj migros nordorienten. Norda Ameriko kun Gronlando ŝoviĝos okcidenten, turniĝos [[laŭhorloĝe]] kaj drivos suden; tiel Gronlando havos [[modera klimato|moderan klimaton]].
; + 80 Ma : Afriko estos moviĝinta norden, la Mediteranea maro malaperis, anstataŭe estiĝis nova montaro. Intertempe Aŭstralio jam koliziis kun [[Japanio]], Novzelando troviĝas en la [[Tropika klimato|tropiko]] kaj [[AntarktikoAntarkto]] direktiĝas kontraŭ Aŭstralio.
; + 90 Ma : Ameriko dispartiĝis en norda kaj suda kontinento, Nordameriko ŝoviĝas suden al la flanko de Sudameriko.
; + 150 Ma : Gronlando atingis la situon de hodiaŭa [[Peruo]] ĉirkaŭ 30° da suda latitudo.
; + 200 Ma : AntarktikoAntarkto alproksimiĝas al [[Meksiko]], ambaŭ ĉe [[ekvatoro]] - AntarktikoAntarkto havos abundan tropikan biologion kiel lastfoje dum la frua [[Mezozoiko]]. Orientafriko kolizias kun [[Hindio]], Madagaskaro kun Sudorientazio. [[Novlando]], jam ĉe 10°N, proksimiĝas la ekvatoron, [[Florido]] jam transpasis ĝin. Sudameriko turniĝis 90° laŭhorloĝe. [[Skandinavio]] kaj [[Britaj insuloj]] drivas sudorienten.
 
Hindio plue ŝoviĝas sub Himalajon, eble komplete malaperos. Dume kreskos la montaroj de [[Mongolio]]. -