Kompoŝtado: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
gramatikaj korektetoj
Linio 1:
'''Kompoŝtado''' estas tiu metodo, per kiuj oni pretigas el verdaj ĝardenaj, agrikulturaj, kuirejaj defalaĵoj kompoŝton per helpo de mikroorganismoj, vermoj, insektoj. La kompoŝto estas jam elstara biologia [[sterko]] kies plej granda parto estas [[humuso]], sed ĝi estas riĉa ankaŭ je nutraj elementoj.
 
La kompoŝtado estas aerobaaerobia (peroksigena) procezo en la naturo. Okaze de oksigena manko sekvas [[putrado]].
 
Se oni uzas komence senoksigenan metodon (oni fermentas anaerobesenaerobie <!-- malaerobie? -->), la bakterioj faras el ĝi materialŝangajn<!-- el kio? --> materialŝanĝajn produktojn kiel [[metano]]n. Tiun oni povas uzi por pelado de veturiloj aŭ hejtado. La restmaterialon oni povas kompoŝtigi.
 
=== Kontrolita kompoŝtado ===
vidu [[silaĵo]]
 
[[dosiero:Havekompostbunke.jpg|thumb|ĝardena kompoŝto]] Por la bona kompoŝtado necesas la daŭra aerumado de la kompoŝtantajkompoŝtataj materialoj por eviti la putradon. Same gravas la regula akvumado - se necesas - por teni la optimuman humidecon (la kompoŝto neniam povas elsekiĝi). Se la jara precipitaĵo superas la 850 mm, oni devas kovri la kompoŝtadejon por eviti la toantroan alfluon de akvo, kio kaŭzas putriĝon. En regionoj kun alta temperatuiro,temperaturo oni devas straigistarigi la kompoŝtadejon en ombronombro.
=== Kontrolita kompoŝtado ===
 
[[dosiero:Havekompostbunke.jpg|thumb|ĝardena kompoŝto]] Por la bona kompoŝtado necesas la daŭra aerumado de la kompoŝtantaj materialoj por eviti la putradon. Same gravas la regula akvumado - se necesas - por teni la optimuman humidecon (la kompoŝto neniam povas elsekiĝi). Se la jara precipitaĵo superas la 850 mm, oni devas kovri la kompoŝtadejon por eviti la toan alfluon de akvo, kio kaŭzas putriĝon. En regionoj kun alta temperatuiro, oni devas straigi la kompoŝtadejon en ombron.
 
La izolado de la materialoj servas por altigi la internan temperaturon kaj tiel rapidigi la kompoŝtan procezon.
 
Ankaŭ tre gravas la miksado de kompoŝtaj materialoj kaj la proporcio de [[nitrogeno]] kaj [[karbono]] en la fina materialo devas estisesti balanciigita. Ĝenerale konvenas la miksado de verdaj (ofte dispecigitaj per tranĉa maŝino) kaj sekaj plantaj materialoj (z.Bekz. fojno, pajlo), kaj ankaŭ forte disigitaj bestaj sterkaĵoj. [[Kaforestaĵo]] allogas vermojn kaj havas tre pozitivan efikon je la kompoŝtado. La kuiritaj restaĵoj elde manĝaĵoj povas allogi ratojn, hundojn aŭ lavursojn. Kompoŝto servas por la mikroorganismoj, fungoj, vermoj kiel energiofonto.
 
La kompoŝtadejo devas havi rektan kontakton kun la grundo, por ke la vermoj kaj la mikroorganismoj povu moviĝi.
 
La folioj de fago, kverko, kaŝtano, juglandujo malrapide malkonstruiĝas. La folioj de kverko, frakseno, poplo entenas tanan acidon, pro tio oni devas aldoni kalkon al la kompoŝto. (Oni ofte aldonas ankaŭ agron aŭ mienralonmineralon por plibonigi la kvaliton kaj rapidigiplirapidigi ala procezon).
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Silaĵo]]