Johano la 1-a (Portugalio): Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[image:JohnI-Portugal.jpg|225px|right|thumb|Johano la 1-a]]
'''Johano la 1-a de Aviso''', deka monarko de [[Portugalio]], fondinto de la [[Dinastio Aviso]]; naskiĝis en [[Lisbono]] la [[11-an de aprilo]] [[1358]] kaj forpasis samurbe la [[14-an de aŭgusto]] [[1433]]. Li estis natura filo de la reĝo [[Petro la 1-a (Portugalio)|Petro la Justiciga]] kaj de [[Teresa Gille Lourenço]]. Laŭ deziroj de lia patro, li estis vartata kaj edukata de lia patrina avo, la komercisto [[Lourenço Martins]]. En la jaro [[1364]] li estis rangigita al Superulo de la [[Ordeno de Aviso]].
Laŭ deziroj de lia patro, li estis vartata kaj edukata de lia patrina avo, la komercisto [[Lourenço Martins]]. En la jaro [[1364]] li estis ragigita al Superulo de la [[Ordeno de Aviso]].
 
Post la forpaso de Petro la 1-a, la [[18-an de januaro]] [[1367]], entroniĝis lia duonfrato, [[Fernando la 1-a (Portugalio)|Fernando la Bela]]. Fernando la 1-a forpasis en Lisbono la [[22-an de oktobro]] [[1383]]. Portugalio estis minacata malaperi kiel sendependa regno, ĉar la dinastia sukcedo korespondus al lia filino [[Beatriz de Portugalio|Beatriz]], edziĝinta al [[Johano de Kastilio]], sed la popolaj klasoj kaj granda parto de la portugala nobelaro firme kontraŭis la teritorian kaj politikan kuniĝon kun la [[Regno de Kastilio]].
 
Fine kaj post iom necerta periodo, la [[6-an de aprilo]] [[1385]] la portugalaj kortegoj kuvenintaj en [[Koimbro]] deklaris al la Infanto Johano, reĝo de Portugalio per la nomo '''Johano la 1-a''' kaj Superulo de la [[Ordeno de Aviso]]. Ĉi tiu nomumado estis vidata kiel militdeklaro kontraŭ Kastilio, ĉar ĝi senheredigis al BeatrizBeatrizon kaj al la edzo de tiuŝian ĉiedzon la reĝoreĝon Johano la 1-a de Kastilio.
Fernando la 1-a forpasis en Lisbono la [[22-an de oktobro]] [[1383]]. Portugalio estis minacata malaperi kiel sendependa rego, ĉar la dinastia sukcedo korespundus al lia filino [[Beatriz de Portugalio|Beatriz]], edziĝinta al [[Johano de Kastilio]], sed la popolaj klasoj kaj granda parto de la portugala nobelaro firme kontraŭis la teritorian kaj politikan kuniĝon kun la [[Regno de Kastilio]].
 
Iom poste, la kastilia reĝo invadis Portugalion kunpor la celo okupi Lisbonon kaj venki la reĝon JohanoJohanon. La portugala monarko nomumis al [[Nuno Álvares Pereira]] kiel Konestablo kaj ProtektintoProtektanto de Portugalio. La kastiliaj invadintoj estis venkitaj en la decidiga [[Batalo de Alĵubaroto]] (jaro [[1385]]), kie la kastilia armeo estis ekstermita preskaŭ en sia tuto. Li invadis Kastilion kaj altrudis en [[1389]] sesjaran militpaŭzon kiu poste konvertiĝis en definitiva paco per kio Kastilio rezignis siajn pretendojn kaj Johano la 1-a solidiĝis en la trono.
Fine kaj post iom necerta periodo, la [[6-an de aprilo]] [[1385]] la portugalaj kortegoj kuvenintaj en [[Koimbro]] deklaris al la Infanto Johano, reĝo de Portugalio per la nomo '''Johano la 1-a''' kaj Superulo de la [[Ordeno de Aviso]]. Ĉi tiu nomumado estis vidata kiel militdeklaro kontraŭ Kastilio, ĉar ĝi senheredigis al Beatriz kaj al la edzo de tiu ĉi la reĝo Johano la 1-a de Kastilio.
 
Iom poste, la kastilia reĝo invadis Portugalion kun la celo okupi Lisbonon kaj venki la reĝon Johano. La portugala monarko nomumis al [[Nuno Álvares Pereira]] Konestablo kaj Protektinto de Portugalio. La kastiliaj invadintoj estis venkitaj en la decidiga [[Batalo de Alĵubaroto]] (jaro [[1385]]), kie la kastilia armeo estis ekstermita preskaŭ en sia tuto. Li invadis Kastilion kaj altrudis en [[1389]] sesjaran militpaŭzon kiu poste konvertiĝis en definitiva paco per kio Kastilio rezignis siajn pretendojn kaj Johano la 1-a solidiĝis en la trono.
 
Johano konkeris [[Ceŭto]]n, en la nordo de Afriko en la jaro [[1415]].
Linio 15 ⟶ 12:
Sub regado de Johano la 1-a, kaj danke al la verkaĵoj de lia filo la Infanto Henriko (nomata [[Henriko la Naviganto]]), komenciĝis la grandaj mar-malkovraĵoj.
 
Li estis la unua monarko en Iberio kiu redaktis en alia lingvo krom la [[latina]] (en la [[portugala]]) la leĝojn de liasia regno; entreprenis plurajn publikajn verkaĵojn kaj meritis la surnomojn “Johano la Granda”, “Johano la Grandioza” kaj “Johano la Patro de la Popolo”.
 
Li forpasis pro la [[nigra morto]] en [[1433]]. Poste sukcedata en la trono de lia filo [[Duarto la 1-a (Portugalio)|Duarto]].
 
 
[[Kategorio:Portugalaj reĝoj]]
[[Kategorio:Dinastio Aviso]]
[[Kategorio:Historio de Portugalio]]
 
[[bg:Жуау I]]
[[ca:Joan I de Portugal]]