Elektromagneta spektro: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Robot: Fixing double redirect |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
La '''elektromagneta spektro''' estas la rezulto de la analizo de disigita kompleksa [[elektromagneta radiado]] laŭ ties malsamaj kumetitaj [[frekvenco|frekvencoj]] , [[periodo|periodoj]], [[ondolongo|ondolongoj]] aŭ [[energio|energioj]] de [[fotonoj]].
#REDIRECT [[Elektromagneta ondo]]▼
La frekvenco ( <math>f</math> ), la periodo ( <math>T</math> ), la ondolongo ( <math>\lambda</math>) kaj la energio ( <math>E</math> ) de elementa [[elektromagneta ondo]] rilatas po du el la kvar grandoj dank'al:
* la [[konstanto de Planck]] <math>h\,</math> (proksimume 6,626069x10<sup>-34</sup> [[ĵulo|J]].[[sekundo|s]] ≈ 4,13567x10<sup>-15</sup> [[elektronvolto|eV]]/[[herco|Hz]]),
* kaj la [[rapido de lumo]] <math>c\,</math> (ekzakte 2,99792458x10<sup>8</sup> [[metro je sekundo|m/s]]),
laŭ tiuj formuloj:
:: <math>E = h . f = h / T\,</math> por la transportita energio de [[fotono]] ,
:: <math>\lambda \, = c / f = c \, . \, T\,</math> pri la movo de ([[relativeco|relativista]]) fotono en vakuo;
do ankaŭ:
:: <math>E = h .\, c / \lambda\ </math>.
[[Image:Spectre onde electromagnetique.svg|350px|thumb|right|Diversaj kampoj de elektromagneta spektro laŭ la ondolongo, la frekvenco aŭ la energio de fotonoj]]
Principe la ebla etendaĵo de '''elektromagneta spektro''' estas infinita kaj kontinua. Tamen oni konsideras ke la plej alta limo de ondolongo estas la dimensio de la [[universo]] mem, kaj ke la plej malgranda limo estas proksimume la [[longo de Planck]].
La ĉiapuda abako desegnas la rilatojn inter frekvencoj, ondolongoj kaj energioj,
de la mallongaj [[radioondo|radioondoj]] ĝis la [[gamaradioj]];
la [[videbla spektro]] rilatas al la frekvencoj inter 3,8x10<sup>14</sup> Hz kaj 7,6x10<sup>14</sup> Hz .
==Historia origino==
Du el plej malnovaj klarigoj de [[optika spektro]] okazis de [[Isaac Newton]] kiam li verkis (1704) la libron "Optikcs" (Optiko), kaj poste (1810) de Johan Wolfgang von [[Goethe]] kiu skribis "Farbenlehre" ("Instruo pri koloroj").
Newton, la unuan fojon, uzis la vorton '''"spektron"''' (de latina lingvo "ŝajno" aŭ "apero") en teksto de 1671 kiu priskribis siajn eksperimentojn pri optiko. Newton observis ke, kiam malgranda blanka radiado de [[suno]] trafas la supraĵon de [[prismo]] el vitro sub ia angulo, unu parto de la radiado estas [[reflekto|reflektita]], alia parto ne rekte transiras ([[refrakto]]) kaj pluraj koloraj bendoj aperas. Newton hipotezis ke [[lumo]] konsistas el korpuskloj de malsamaj koloroj, kaj ke ĉiu kolora radio vojas per sia propra rapido tra travidebla medio: la ruĝa koloro (la plej rapida) estas malpli deviita ol la viola koloro transpasante la prismon, kio kreas koloran spektron.
Christiaan [[Huygens]] en 1678 proponis teorion de la osciliĝanta naturo de la lumo kiun li eldonis dum 1690 per la libro "Traktato pri la lumo".
Goethe deklaris ke la kontinua spektro estis fenomeno posedanta duoblan aspekton. Newton malgrandigis la diametron de la lumradiado por esplori la fenomenon. Kontraŭe Goethe grandigis la aperturon kaj observis ne spektron, sed anstataŭe oranĝkolorajn kaj bluverdajn cirklajn randojn kun blanka bendo inter ili. La spektro aperas nur kiam tiuj randoj kunkonfuziĝas.
Nun la fizika komunumo konsideras ke [[elektromagnetaj ondoj]] konsistas el fotonoj kiuj posedas ambaŭ proprecojn de [[ondo|ondoj]] kaj de [[partikloj]]
= Vidu ankaŭ =
[[Kategorio: Elektromagneta radiado]]
| |||