|
'''PneŭmonioPneŭmonito''' aŭ '''pulmitopneŭmonio''' (latine ''pneumonia''), foje ankaŭ nomata ''pulmito'', estas [[inflamo|inflama]] malsaniĝo de la [[pulmo]]. Ĝin kaŭzas [[infekto|infektado]], [[radiado|enradiado]] aŭ [[spiro|enspirado]] de fremdaj korpetoj (ekz. [[naftovaporonafto]]vaporo). La infektado povas okazi fare de [[viruso]]j, [[fungo]]j, sed plej ofte de [[bakterio]]j (ĉefe la [[specio]]j de ''[[Streptococcus]]'' kaj ''[[Mycoplasma]]'').
La [[virusoj|virusa pneŭmonio]] pneŭmonito estas malofta, okazas ofte, ke la virusoj malfortigas la pulmon kaj tiel faras liberan vojon por la [[bakteria atako]].
La [[fungoj|fungodevena pneŭmonio]] pneŭmonito estiĝas rapide kaj povas esti eĉ mortamortiga. Ĝi okazas plej ofte ĉe malsanuloj, kuŝantaj en [[hospitalo]], kun malforta [[imuneco|imunkapablo]]. Fungan pulmiton kaŭzas la enspirado de la infektita [[polvo]] ĉe sanaj homoj.
El la [[bakteria pneŭmoniobakterioj|bakteriaj pulmitoj]] pneŭmonitoj, la ''Mycoplasma''-pneŭmonio atakas [[junulo]]jn, pere de la [[familio]]familianoj, [[samlernejano]]j,samlernejanoj aŭ [[najbaro]]j. La bakteriobakterioj multiĝas sur la interna [[mukomembrano]] de la pulmo kaj produktas oksidigan materialon, kiu povas detrui la [[ĉelo]]jn, sed ne damaĝas la [[pleksuro]]n. Ili kaŭzas [[inflamo]]n en la [[bronko]]j kaj [[aerveziketo]]jaerveziketoj.
La plej ofta tipo de la pulmitojpneŭmonitoj estas la ''Streptococcus''-pneŭmoniopneŭmonitoj, ĉefe ĉe hospitalaj malsanuloj. Tiu bakterio vivas eĉ en [[korpo]]j de sanaj homoj, sed ne kaŭzas malsaniĝon. Ĝi aktiviĝas, sedse pro alia malsaniĝo aŭ infektado malpliiĝas la kontraŭstara kapablo de la [[organismo]]. La [[gripo]] kaj aliaj virusaj infektiĝoj helpis elformiĝon de la pneŭmoniopneŭmonitoj. En la pluemultiĝinta [[mukosekreciaĵo]], la bakterio vigle kaj amase reproduktas sin. La malsano estas pli grava ol la [[Mycoplasma-pneŭmonio]]pneŭmonito, sed ankaŭ ĝi estas kuracebla plej ofte per [[antibiotiko]]j.
La [[simptomo]]j aperas post ĉ. tri semajnoj de la ekinfektado kiel [[kapdoloro]], [[febro]], [[muskoldoloro]]jmuskoldoloroj kaj [[gorĝodoloro]]. Post la plej grava simptomo iĝas la [[tuso|tusado]], la [[kraĉaĵo]] povas esti sanga, pro la akra tusado povas aperi brusta [[doloro]]. La [[malsano]] povas esti grava, sed malofte mortamortiga.
Oni kuracadas la pneŭmonion per [[antibiotiko]]j dum kelkaj semajnoj.
La bakterio ''[[Klebsiella pneumoniae]]'' ne povas infekti pulmon de sana [[homo]], sed ĝi pobvaspovas kaŭzi mortigan infektadon ĉe enhospitalaj malsanuloj, kuŝantaj, kun mapliiĝinta imunforto.
== vidu ankaŭ ==
* [[legiana malsano]]
* [[papaga morbomalsano]]
{{LigoElstara|en}}
{{LigoElstara|fi}}
| 