'''Tiradentes''' (''La Dentformetanto'') estas kromnomo de Joaquim José da SILVA XAVIER (nakiĝisnaskiĝis en São José, nuna [[Tiradentes (urbo)]] [[1746]], mortis en [[Rio-de-Ĵanejro]] [[21-a de aprilo]] [[1792]]) pioniro de la brazila lukto por sendependeco, malsukcesis kaj estis pendigitapendumita de portugalanojportugaloj.
Li estis filo de malgrandajmodestaj grundistojkamparanoj apud vilaĝo '''São José''', nun [[Tiradentes (urbo)]], proksime al [[São João del Rei]]. Li pruvisprovis multajn metiojn, kiel [[dentisto]], [[trupisto]], [[ministo]], [[komercisto]] kaj [[inĝeniero]], ĝis aliĝi kiel [[leŭtenanto]] en la 4-a Kompanio de Drakoj de [[Minas Gerais]].
Partoprenis de politikapolitikan movadomovadon konatakonatan kiel ''Inconfidência Mineira'' ("Perfido de Minas Gerais"), kiu intencis provoki ribelon kontraŭ portugala regado. IlinĜin inspiris la sendependeco de [[Usono]]. Tiradentes ĉiam legis verkojn de [[Thomas Jefferson]].
La movado fiaskis ĉar kolonelo [[Joaquim Silvério dos Reis]], unu el movadanoj, perfidis siajn kunulojkunulojn kontraŭ mono kaj nobela titolo.
Tiradentes estis kodamninitakondamnita je "alta perfido" kontraŭ portugala krono, li estis pendumita kaj lia korpo disiritakvaronumita en la [[22-a de aprilo]] [[1792]].
