Hebreoj kaj Kristanoj de la unuaj kvin jarcentoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Nova paĝo: Ĉi artikolo pri '''Hebreoj kaj Kristanoj de la unuaj jarcentoj''' celas resumi la historiajn esplorojn pri la rilatoj, kaj kontrastoj kun reciprokaj akuzoj, de la unuaj jarcentoj inter...
 
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
Ĉi artikolo pri '''Hebreoj kaj Kristanoj de la unuaj jarcentoj'''
celas resumi la historiajn esplorojn pri la rilatoj, kaj kontrastoj kun reciprokaj akuzoj, de la unuaj jarcentoj inter [[Judoj|hebreojjudoj]] kaj [[Kristanismo|kristanoj]].
 
a) Kiel oni scias kristanismo radikiĝis en hebreismo ĉar Jesuo kaj la apostoloj estis el la hebreajuda [[gento]] aŭ, almenaŭ, el la hebreajuda kredo, kaj en la unuaj komunumoj kristanaj membriĝis precipe hebreojjudoj kaj de la patrina lando kaj de la [[diasporo]]. Tiuj hebreajjudaj kristanoj provis konstante allogon al la kredo kaj kunvivado kun la hebreojjudoj ne-kristanojkristanaj malgraŭ la ĉiam pli kreskantaj kontrastoj kaj akuzoj pri forlaso de la mosea kaj profeta kredo. Ĉar la diferenco inter la du grupoj estis [[Jesuo]] mem, la prezento de la kristana kredo emis akcenti la malsamaĵojn ĉerpante abunde el la dialektiko inter Jesuo kaj fariseoj kaj ĉefaj sacerdotoj. Paŭlo por sin defendi el insidoj de la judajzantoj (kristanaj hebreoj por kiuj la kredo je Jesuo devigis al la observado de la religiaj leĝoj kaj moroj de la hebrea tradicio), siavice substrekis la kakterizojn de kristanismo, energie rifuzante multon de la tradicio hebrea kaj, foje, li devis uzi esprimojn malagrablajn kiel: "Judoj, kiuj mortigis la Sinjoron Jesuo kaj la profetojn, kaj nin elpelis, kaj ne plaĉas al Dio, kaj estas kontraŭuloj al ĉiuj homoj; ili malhelpis al ni prediki al la nacianoj, por ke ili saviĝu, por kompletigi ĉiam la sumon de siaj pekoj; kaj sur ilin venis la kolero ĝis ekstrema mezuro. (I Ts 2,15-16). [http://www.site-berea.com/c/sb/]
 
Paŭlo por sin defendi el insidoj de la judiĝemuloj (kristanaj judoj por kiuj la kredo je Jesuo devigis al la observado de la religiaj leĝoj kaj moroj de la juda tradicio), siavice substrekis la kakterojn de kristanismo, energie rifuzante multon de la tradicio hebrea kaj, foje, li devis uzi esprimojn malagrablajn kiel: "Judoj, kiuj mortigis la Sinjoron Jesuo kaj la profetojn, kaj nin elpelis, kaj ne plaĉas al Dio, kaj estas kontraŭuloj al ĉiuj homoj; ili malhelpis al ni prediki al la nacianoj, por ke ili saviĝu, por kompletigi ĉiam la sumon de siaj pekoj; kaj sur ilin venis la kolero ĝis ekstrema mezuro. (I Ts 2,15-16). [http://www.site-berea.com/c/sb/]
Tiu peza juĝo naskiĝis certe el la neceso defendi la kredon de siaj komunumoj kaj ankaŭ el la konstato, ke la akuzoj kaj neveraĵoj disvastigitaj, de sinagogaj adeptoj, ĉe paganoj, malhelpis, ke tiuj ĉi alproksimiĝu al la aŭskultado de la parolo de la unuaj misiistoj; Tion oni vidu ankaŭ en Agoj 13,50: “ Sed la Judoj incitis la piajn virinojn bonfamajn kaj la ĉefojn de la urbo, kaj instigis persekutadon kontraŭ Paŭlo kaj Barnabas, kaj forpelis ilin el siaj limoj”. Tiu ludo inter akuzoj kaj defendoj daŭris laŭ pluraj jarcentoj ankaŭ ĉe la politikaj aŭtritatuloj.
 
Tiu peza juĝo naskiĝis certe el la neceso defendi la kredon de siaj komunumoj kaj ankaŭ el la konstato, ke la akuzoj kaj neveraĵoj disvastigitaj, de sinagogaj adeptoj, ĉe paganoj, malhelpis, ke tiuj ĉi alproksimiĝu al la aŭskultado de la parolo de la unuaj misiistoj;. Tion oni vidu ankaŭ en Agoj 13,50: “ Sed la Judoj incitis la piajn virinojn bonfamajn kaj la ĉefojn de la urbo, kaj instigis persekutadon kontraŭ Paŭlo kaj Barnabas, kaj forpelis ilin el siaj limoj”. Tiu ludo inter akuzoj kaj defendoj daŭris laŭ pluraj jarcentoj ankaŭ ĉe la politikaj aŭtritatuloj.
Kiom tiaj misimformoj determinis la estontan religian politikon de la romiaj leĝoj?
 
Kiom tiaj misimformoj determinis la estontan religian politikon de la romiaj leĝoj? Esplorante la literaturon de la du kontraŭaj adeptaroadeptaroj eblas mezuri la amplekson kaj la argumetadon de la dialektika kontraŭa apologetiko.
 
b) Se hebreajjudaj kristanoj, kun kristanoj el gentoj, emis distingi sian kredon el tiu pure konfesata de hebreojjudoj, ankaŭ tiuj ĉi emis tion fari. Ĉe la fino, fakte, de la unua jarcento hebreaj rabenoj koncilie kunvenis en [[Jamnia]] kie sankciiĝis la definitiva juĝo pri Jesuo kaj apostoloj kaj kristanoj kiu tuj poste ekdefinitiviĝos en la Talmudoj, kaj hebreajjudaj kristanoj estis porĉiam forigitaj el la [[Sinagogo]]: temis, certe, laŭ kristanaj verkistoj, pri vera ekskomuniko kun efikoj eĉ ĉe la politikaj aŭtoritatoj.
 
c) Rilate tiun juĝon de kondamno kaj ostracismo por la hebreojjudoj kristaniĝintaj, oni vidas spurojn en romiaj leĝoj. Imperiestro [[Konstanteno]], ekzemple, en [[315]] promulgis iujn leĝojn, inter kiuj unu estis adresita al la hebreajjudaj ĉefoj, en kiu estas malpermesite molesti tiujn kiuj el hebreismojudismo transiras al nova religio. En 319, la sama imperiestro, la okan8an de oktobro, promulgis alian leĝon por protekti la konvertiĝintojn el hebreismojudismo mortkondamnante tiujn judojn kiuj ŝtonigos “kiun ajn foriginton el la hommortiga sekto kaj levinton la okulojn al la kulto de Dio” (do, judo fariĝinta kristana).
 
Tio memorigas la unuan martiron [[Sankta Stefano|Sanktan Stefanon]], mortigitan tri jarcentojn antaŭe iniciate de “helenistaj” hebreojjudoj en [[Jerusalemo]] ''(Agoj 6,16ss).'' Plie la 21an de oktobro de 335, Konstanteno dekretis punojn por hebreojjudoj senheredigantaj familianojn konvertiĝintajn al kristanismo; dekretis ankaŭ mortpunon por hebreojjudoj grave persekutantaj alian hebreonjudon transiĝintan al kristanismo.
Ankaŭ imperiestro Valentiniano la 3-a kune kun la bizancaj Teodozio la 2-a, la 8an de aprilo 426, emanis leĝon per kiu pligravigis la punojn al la hebreaj kaj samarianaj familioj senheredigantaj siajn membrojn transiĝintajn al kristanismo.
 
Ankaŭ imperiestro [[Valentiniano la 3-a]] kune kun la bizancaj [[Teodozio la 2-a]], la 8an de aprilo 426, emanis leĝon per kiu pligravigis la punojn al la hebreajjudaj kaj samarianaj familioj senheredigantaj siajn membrojn transiĝintajn al kristanismo.
d) Se per le elekto de la imperiestro [[Teodosio|Teodozio la 1a]] dekreti kristanismon ŝtata religio, fakte la hebreoj estis iusence taksataj civitanoj duarangaj, bedaŭrinde alia leĝo de [[Teodozio la 2-a|Teodozio la 2a]] (438) pligravigis la pozicion de la hebreoj: al ili estis malpermesite aliri publikajn oficojn, malpermesite ĉiun ajn prozelitismon, konstrui novajn sinagogojn aŭ plibeligi la jam ekzistantajn. Rilate tiun jam [[Sankta Ambrozio]] oponis la rekonstruon de sinagogo dirita Kalimaka, detruita de kristanoj. Poste romibizanca imperiestro [[Justiniano la 1-a|Justiniano la 1a]] pligravigis tiujn dispoziciojn ĉar ekkorodis la religiajn rajtojn: malpermeso uzi la Talmudon kaj praktiki la rabenan ekzegezon (fondita sur Targum, Midrash kaj Mishna).
 
Kial tiom da abomeno kontraŭ la Talmudo?
 
d) Se per le elekto de la imperiestro [[Teodosio|Teodozio la 1a]] dekreti kristanismon ŝtata religio, fakte la hebreojjudoj estis iusence taksataj civitanoj duarangaj, bedaŭrinde alia leĝo de [[Teodozio la 2-a|Teodozio la 2a]] (438) pligravigis la pozicion de la hebreojjudoj: al ili estis malpermesite aliri publikajn oficojn, malpermesite ĉiun ajn prozelitismon, konstrui novajn sinagogojn aŭ plibeligi la jam ekzistantajn. Rilate tiun jam [[Sankta Ambrozio]] oponis la rekonstruon de sinagogo dirita Kalimaka, detruita de kristanoj. Poste romibizanca imperiestro [[Justiniano la 1-a|Justiniano la 1a]] pligravigis tiujn dispoziciojn ĉar ekkorodis la religiajn rajtojn: malpermeso uzi la Talmudon kaj praktiki la rabenan ekzegezon (fondita sur Targum, MidrashMidraŝ kaj MishnaMiŝna).
 
==Kaŭzoj kaj efikoj kreos miskomprenojn==
 
1)Tiutempe formiĝis, inter kristanoj, la preĝoj por ke Dio konvertigu la hebreojnjudojn kaj eniris tiujn preĝojn ankaŭ tiu misfama “[[Preĝo por la Hebreoj|Oremus et pro perfidis Judaeis”]] (ni preĝu por la (ĉu perfidantaj aŭ ĉu nekredantaj?) hebreojjudoj. Kaj samtempe en paskajn judajn preĝarojn eniris la malbenoj kontraŭ kristanoj, troveblaj en antikvaj liturgiaj judaj libroj, invitantaj ke Dio malaperigu el tersurfaco kristanojn. En la kristana liturgio tiuj esprimoj estis koreptitakorektitaj laŭ la sugestoj de la [[Nova Aetate]], gravega dokumento de la [[Dua Vatikana Koncilio]]. Eble ankaŭ hebreojjudoj tion faris.
Malplaĉis, kaj kaŭzìs multajn el le miskonsideroj pri judoj ĉe kristanoj, la juĝoj pri [[Jesuo]] kaj [[Maria]] kaj apostoloj en la [[Talmudo]]j, libroj samvaloraj, se ne pli, kiel [[Biblio]] ĉe hebreoj. En tiuj libroj, plurdekoj da fojoj estas skribite ke, Jesuo estis menzoganto kaj perfidanto, ke dum lia proceso neniu lin defendis malgraŭ publika invito, ke lia patrino estis ĉiesulino, ke kontraŭ kristano ĉio licas, eĉ murdo, ke animo de kristano estas malpura kaj malbenita, kristanoj estas filoj de la diablo, ili similas al bestoj, la kristanoj estas pli aĉaj ol turkoj, kaj laŭ la posta [[Maimonido]]la kristanoj estas idolanoj ''(Perusch (78c),'' ktp [http://www.iahushua.com/JQ/factsR4.html].
 
Malplaĉis, kaj kaŭzìs multajn el lela miskonsideroj pri judoj ĉe kristanoj, la juĝoj pri [[Jesuo]] kaj [[Maria]] kaj apostoloj en la [[Talmudo]]j, libroj samvaloraj, se ne pli, kiel [[Biblio]] ĉe hebreojjudoj. En tiuj libroj, plurdekoj da fojoj estas skribite ke, Jesuo estis menzoganto kaj perfidanto, ke dum lia proceso neniu lin defendis malgraŭ publika invito, ke lia patrino estis ĉiesulino, ke kontraŭ kristano ĉio licas, eĉ murdo, ke animo de kristano estas malpura kaj malbenita, kristanoj estas filoj de la diablo, ili similas al bestoj, la kristanoj estas pli aĉaj ol turkoj, kaj laŭ la posta [[Maimonido]] la kristanoj estas idolanoj ''(Perusch (78c),'' ktp [http://www.iahushua.com/JQ/factsR4.html].
2) Kreiĝis ankaŭ stereotipoj inter kristanaj popoloj, kiel: judoj estas Dimortigintoj (kvazaŭ laŭ la kristana kredo la ofero de Kristo dependus de la kruelo de tiamaj judoj); judoj estas malbenitaj ĉe Dio (kvazaŭ vere Dio malamus); hebreoj mortigantaj de kristanaj infanoj por celebri la hebreajn sangajn paskojn ĉe [[Simonĉjo|kelkaj neortodoksaj judoj]].[http://www.esperanto.be/fel/2007/009198.php]
 
2) Kreiĝis ankaŭ stereotipoj inter kristanaj popoloj, kiel: judoj estas Dimortigintoj (kvazaŭ laŭ la kristana kredo la ofero de Kristo dependus de la kruelo de tiamaj judoj); judoj estas malbenitaj ĉe Dio (kvazaŭ vere Dio malamus); hebreojjudoj mortigantaj de kristanaj infanoj por celebri la hebreajn sangajn paskojn ĉe [[Simonĉjo|kelkaj neortodoksaj judoj]].[http://www.esperanto.be/fel/2007/009198.php]
 
Sinteze: “La preĝoj de judoj, diras Sankta Hieronimo, estas iaoj de azeno”.
 
Ĉu antijudismokontraŭjudismo originis antikristanismonkontraŭkristanismon aŭ ĉu antikristanismokontraŭkristanismo originis antijudisnokontraŭjudisno? Al la historiitojhistorisitoj la senutilan sentencon!
 
 
==Eksteraj ligoj==
* [http://www.gesuiti.it/moscati/Italiano/Ebrei1.html]
 
* [http://apologetica.altervista.org/talmud_smascherato.htm] (Italingve: Jesuo kaj kristanoj laŭ Talmudo)
[http://www.gesuiti.it/moscati/Italiano/Ebrei1.html]
 
[http://apologetica.altervista.org/talmud_smascherato.htm] (Italingve: Jesuo kaj kristanoj laŭ Talmudo)
 
 
==Bibliografio==
* Nicola Bŭ, ''L’anticristianesimo all’origine dell’antigiudaismo'', Il Timone n. 92, 2010.
* “Nostra Aetate", Konstitucio de la Koncilio vatikana la 2-a
* ''Pasqua di sangue'', Ariel Toaff, Il Mulino, 2008
 
[[Kategorio:Kristanismo]][[Kategorio:Judismo]]
Nicola Bŭ, L’anticristianesimo all’origine dell’antigiudaismo, Il Timone n. 92, 2010.
[[Kategorio:Judismo]]
“Nostra Aetate", Konstitucio de la Koncilio vatikana la 2-a
Pasqua di sangue, Ariel Toaff, Il Mulino, 2008
 
 
[[Kategorio:Kristanismo]][[Kategorio:Judismo]]