Vikipedio

Transilvanio: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Linio 68:
 
== Historio ==
La germanoj nomas ĝin ''Siebenbürgen'' ("sep urboj"). La hungara nomo estas ''Erdély'' ("trans la arbaro"). La disiĝon de [[Hungario]] proklamis la landkunveno de Transilvanio en [[1566]] en la urbo [[Cluj]]. Ĝia sendependeco ĉesis tute en [[1699]], kiam ĝi fariĝis unu alel la provincoj de Habsburg-la Habsburga imperio. La reunuiĝo kun Hungario estis proklamita la [[30-an de majo]] [[1848]] en la landkunveno en Cluj, sed tiu estis nuligita inter [[1849]] kaj [[1867]]. De tiam fariĝis denove parto de la hungara reĝlando ene de la monarkio [[Aŭstrio-Hungario]] ĝis [[1919]], kiam fariĝis parto de Rumanio. Inter [[1940]] kaj [[1944]] Nord-Transilvanio kaj Sikullando denove apartenis al Hungario.
 
'''Kronologio historia de Transilvanio inter la jaroj la [[1000]]-a kaj la [[1920]]-a'''
* Ĉirkaŭ la jaro [[1000]] reĝo [[Stefano la 1-a]] estigas la hungaran ŝtaton, ekkomenciĝas la integrado de Transilvanio.
* [[11-a jarcento]]. Estiĝas la episkopujo de [[Alba Iulia]], invadoj de [[peĉenegoj]] kaj kunoj.
* [[12-a jarcento]]. Por defendi la landlimojn oni koloniigas helptrupojn en Transilvanion.
* Ekde la mezo de la [[12-a jarcento]] aperas germanaj koloniantoj en la suda kaj nord-okcidenta, kaj sikulaj koloniantoj en la orienta kaj okcidenta parto de Transilvanio.
* [[1191]]. Estiĝas la prepostujo de [[Sibiu]].
* [[1211]]-[[1125]]. Germana kavalirordeno en Transilvanio.
* [[1224]]. ''Andreanum'' de [[Andreo la 2-a]] por germanaj ''hospites''.
* [[1241]]-[[1242]]. DetruigojDetruoj de mongoloj en [[Karpatbaseno]].
* [[1285]]. La dua invado de la mongoloj.
* Fino de la [[13-a jarcento]]. La potenco de vojevodoj plifortiĝas.
* [[1395]]. La unua invado turka.
Linio 85:
* [[1458]]. Plifortigo de ''Unio trium nationum''
* [[1467]]. Ribelo transilvania kontraŭ [[Matiaso la 1-a]].
* [[1479]]. Venko de la transilvania militaro ĉe [[Şibot]] super la turkoj.
* [[1514]]. Kamparanrevolucio de [[György Dózsa]].
* [[1526]]. En la batalo [[Mohács]] la turkoj disbatis la militaron de [[Ludoviko la 2-a]]. Falo de la mezepoka hungara reĝlando.
* [[1538]]. La pactraktato de [[Oradea]] dispecigas Hungarion.
* [[1541]]. La turkoj invadas la mezan parton de [[Hungario]]. La lando dividiĝis jeen tri partojpartojn. Transilvanio venis sub la regon de la turkoj.
* [[1544]]. Oni aligis ''Partes adnexae''n al Transilvanio.
* [[1568]]. La landkunveno de [[Turda]] rekonas la luteranisman, reformitan, katolikan kaj unitariisman religiojn.
Linio 95:
* [[1599]]-[[1600]]. [[Mikaelo de Valaĥio]], reganto de [[Valaĥio]] okupas [[Moldavio]]n kaj Transilvanion.
* [[1604]]-[[1606]]. Ribelo kontraŭhabsburga de [[Stefano Bocskai]].
* [[1613]]. EkkomencoKomenco de ''orepoko'' de Transilvanio sekve de la elekto de [[Gabrielo Bethlen]] kaj ĝia daŭrigo ankaŭ dum la regado de [[Georgo Rákóczi la 1-a]] ([[1630]]-[[1648]]).
* [[1619]]-[[1648]]. Partopreno de transilvaniaj regantoj en la [[Tridekjara milito]].
* [[1661]]. Plifortiĝas la influo de la turkoj en Transilvanio sekve de starigo de kandidato por reganto fare de la turkoj.
* [[1672]]. [[Apafi la 1-a]] koloniigas armenojn el [[Moldavio]] al ([[Dumbrăveni]], [[Gheorgheni]], [[Gherla]]).
* [[1681]]-[[1693]] [[Apafi la 2-a]]. Leopoldo la 1-a ne fortigis lian elekton.
* [[1683]]. La [[Habsburgoj]] konkeras la regionojn submetigitajsubmetigitajn de la turkoj.
* [[1688]]. Akceptado de la regado de [[Leopoldo la 1-a]] de Transilvanio.
* [[1690]]. ''Diploma Leopoldinum'' certigas la validon de la konstitucio de Transilvanio.
* [[1697]]. Estiĝo de eklezio greka grek-katolika.
* [[1699]]. La paco de [[Karlowitz]], (en la serba lingvo [[Sremski Karlovci]]) plifortigas la regadon de la [[Habsburgoj]] super Hungario kaj Transilvanio.
* [[1703]]-[[1711]]. Kontraŭhabsburga ribelo de [[Francisko Rákóczi la 2-a]].
* [[1751]]. La administradon de Transilvanio transprenas la ''Transilvania Pordega Kancelario'' funkcianta en [[Vieno]].
* [[1762]]-[[1770]]. Deklarigo de landlimgardaj regionoj en Transilvanio.
* [[1764]]. Venko de la aŭstraj trupoj super la ribelo de la sikuloj ([[Siculicidium]]).
* [[1765]]. Transilvanio fariĝas [[grandduklando|grandprinclando]].
* [[1767]]. La reformo unua de [[Maria Tereza]] pri la rilatoj bienuloj-servutuloj (urbario].
Linio 115:
* [[1804]]-[[1806]] La estiĝo de Imperio-[[Aŭstrio]].
* [[1848]]-[[1849]]. Revolucio en Transilvanio kaj ĝia provizora unuiĝo kun Hungario, ĉesigo de servutuleco.
* [[1867]]. Transilvanio fariĝas organika parto de Hungario sekve de aŭstra-hungara interkonsentiĝointerkonsentio.
* [[1868]]. ''Prononciamentum'' de la rumana kunveno en [[Blaj]]; la hungara leĝo pri naciaj malplimultoj.
* [[1876]]. La hungara administracia reformo.
* [[1877]]. Komenco de nacia batalo sekve de la aperigo de ediktoj celintaj la hungariĝon.
* [[1892]]. ''Memorandum'' de rumanoj al la imperiestro.
* [[1914]]. Komenco de [[Unua mondmilito]]. Rumanio restas neŭtraneŭtrala.
* [[1916]]. La invado de rumanaj trupoj en Transilvanion.
* [[1918]]. La disfalo de [[Aŭstrio-Hungario]]. Deklaracio de aliĝo de transilvaniaj rumanoj en [[Alba Iulia]] pri la unuiĝo kun la Rumana Reĝlando.
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Transilvanio"