Kamparana ribelo: Malsamoj inter versioj

La plej gravaj ribeloj en Eŭropo, kronologie

 

 

Tiu okazis je efiko de la ribelo de la parizaj burĝanoj en 1357. La kamparanan ribelon gvidis [[Guillaume Caillet]] kaj ĉefe okazis en Picardia kaj Champagne. Vidu [[Jacquerie]].

 

 

Tio estis sekvo de reformisma agado de [[Wiclif]]. La ribelon gvidis [[Wat Tyler]] kiu marŝis kun 100.000 kamparanoj al Londono kaj akiris avantaĝojn de la reĝo Rikardo la 2-a. Pli poste fidulo de la reĝo mortis Tyler-on ĉe renkontiĝo kun la reĝo. La ribelantaro sen sia gvidanto disiĝis kaj la kamparanojn plu subpremis la nobeloj.

 

 

Ĝi estiĝis je efiko de la hungarlandaj husitaj movadoj, kiam la reĝo Sigismundo ordenis elpagi la eklezian [[dekonaĵo]]n per mono. La movado ekis ĉe interna Szolnok [solnok] kaj baldaŭ ĝi havis tiel danĝeran disvastiĝon, ke la tri preferjuĝaj nacioj de Transilvanio (hungara, sikula kaj saksa) deklaris aliancon en Kápolna por defendi la interesojn. Csáky László, transilvania vojevodo venkis la kamparanojn unue ĉe Kolozsvár, poste ĉe Nagyenyed kaj tiel subpremis la ribelon.

 

 

Ĝi ekis dum regado de Uladislao la 2-a, kiu ne povis defendi la kamparanoj for de la troa ekspluato de la bienuloj. La eblon por la ribelo donis la anocita krucmilito de Bakócz Tamás. La koloektiĝintaj krucanoj turnis sin kun gvido de [[György Dózsa]] ) kontraŭ la nobeloj. La kamparanojn neniigis ĉe Temesvár la armeo de transilvania vojevodo SZAPOLYAI János. La kamparanajn gvidantojn oni turmenstis kaj murdis kruele. La nobelaro pune detiris la liberan translokiĝa rajron de la kamparanoj.

 

La malkontenteco de la germana kamparanaro aperis jam fine de la 15-a jc en formo de tumultoj, ribeloj. Tia ribelo okazis en 1502 en Württemberg (Bundschuh-ribelo ~ Rimenŝua ribelo) kaj la ribelo de Malriĉa Konrado en 1514, la ribelo de la [[vendoj]] en Stirujo kaj Krajnujo en 1515.

 

Ĉar Karlo la 5-a ne tro okupiĝis pri Germanio, la germanaj ekleziaj kaj laikaj gvidantoj decidis mem solvi la problemon. Ili venkis unue sudgermanan kamparanan armeon apud Königshofen, poste la kamparanojn gviadtajn de Thomas Münzer -anabaptisma pastro - ĉe Frankenhausen (15-a de majo 1525). El inter la kamparanaj gvidantoj Götz mortis en kaptiteco, Geyer mortis dumbatale, Münzer estis senkapigita. La kamparanaro estis poste pli forte subpremita.

 

La kamparanoj loĝintaj inter la riveroj [[Száva]] kaj [[Kulpa]] ribelis kontraŭ la tiranaj bienuloj en januaro de 1573 per gvido de ''Gubecz Máté'' [gubec ma'te']. Ili venĝis la subpremon kruele, sed la nobelaro kun gvidantoj de ''Keglevics Máté'' [kegleviĉ] kaj ''Alapy Gáspár'' [alapi ga'spa'r] disbatis la kamparanajn ribelulojn ĉe [[Stubicza]]. Gubecz mortis kiel [[Dózsa György]], per teruraj turmentadoj.

 

legu partan artikolon

 

 

Bolotnjikov-ribelo ([[1606]]), Razin-ribelo ([[1670]]-[[1671]]), Bulavin-ribelo ([[1707]]-[[1708]]), Pugaĉov-ribelo ([[1773]]-[[1775]]).

 

 

Malgrandaj kamparanaj ribeloj okazis loke en Supra-Aŭstrio ([[1626]]) kaj Svislando ([[1653]]) sed ankaŭ aliloke.

[[de:Bauernkrieg]]

[[en:List of revolutions and rebellions]]

[[it:Elenco delle rivoluzioni]]

[[la:Bellum rusticum]]