Granda kalidro: Malsamoj inter versioj

GenroE=Kalidro|

GenroS=Calidris|

Jaro de priskribo=[[1758]]

}}

La '''Granda kalidro''', ''Calidris canutus'', (aŭ simple kalidro en [[Eŭropo]]), estas mezgranda fortika kalidro kaj eta [[vadbirdo]] de la familio de [[Skolopedoj]] kaj ordo de [[Ĥaradrioformaj]].

Ĝi bredas en [[tundro]] de malproksima nordo de [[Kanado]], [[Eŭropo]] kaj [[Rusio]].

 

Estas ses subspecioj, laŭ ordo de grando:

 

[[Dosiero:WikipediaKnotWorld.jpg|left|thumb|Migradvojoj de la ses subspecioj de Granda kalidro]]Nordamerikaj birdoj migras vintre al marbordaj zonoj -estuaroj kaj strandoj- de oceanoj [[Atlantiko]] kaj [[Pacifiko]] tiom malproksime suden kiom ĝis [[Argentinio]] kaj pli aparte al [[Britio]] kaj [[Irlando]].

Malnovmondaj birdoj migras al marbordoj de okcidenta Eŭropo, la tuta profilo de [[Afriko]], kaj insuloj de regionoj de [[Papuo-Nov-Gvineo]], [[Aŭstralio]] kaj [[Novzelando]] (vidu apudan mapon). Tiu specio formas grandegajn arojn vintre, kiuj foje flugas grupe kaj rapidege formante bildojn kiuj ŝajnas kiel imago de fumo.

 

La '''Granda kalidro''', ''Calidris canutus'', konstruas nestojn surplanke, ĉe akvo, kaj kutime en insulo. La ino demetas 3 ĝis 4 brunverdecajn makulitajn ovojn en ne profunda truo kovrita de folioj, likenoj kaj [[musko]]. Ambaŭ gepatroj kovas la ovojn dum ĉirkaŭ tri semajnoj, sed '''la ino formigras antaŭ fino de zorgado'''. Tio povus ŝajni ne sentema, sed tiele la idoj povas profiti pli grandan kvanton da predoj. Ili ekflugas post 18 tagojn. Post tiu zorgofino, migras la masklo kaj poste la idoj migras ili meme.

Plenkreskulo de '''Granda kalidro''', ''Calidris canutus'', estas 23-27 cm longa kun enverguro de 47-54 cm. Ĝi havas '''mallongajn malhelajn verdecajn krurojn kaj mezdikan malhelan bekon'''. La korpo estas grizpunktita supre kun '''cinamokoloraj vizaĝo, gorĝo, brusto kaj antaŭa ventro''' kaj helkolorita malantaŭa ventro. Vintre la plumaro iĝas senŝanĝa helgriza. En ambaŭ plumaro restas malhela traokula strio en pli hela vizaĝo. Vosto estas grizeca. Dumfluge videblas blanka angula strio en supraj flugiloj kaj helaj pugo kaj supra vosto. La rasoj ''canutus, islandica'' kaj ''piersmai'' estas la plej malhelaj subspecioj; ''rogersi'' havas pli helan ventron ol ĉu ''roselaari'' ĉu ''piersmai'', kaj ''rufa'' estas la plej hela en ĝenerala plumaro.

 

Pezo varias laŭ subspecioj, sed ĝi estas inter 100 kaj 220 g. La '''Granda kalidro''', ''Calidris canutus'', povas duobligi sian pezon antaŭ migrado.

La '''Granda kalidro''', ''Calidris canutus'' en reproduktejoj manĝas ĉefe [[araneo]]jn kaj [[artropodo]]jn preditajn per plukado el akvosurfaco kaj en vintrejoj manĝas variajn predojn kun malmolaj konkoj kiel [[duvalvulo]]jn, [[gastropodo]]jn kaj etajn [[krabo]]jn kiuj estas englutitaj kompletaj kaj rompitaj de specifa stomaka muskolo.

Ĉirkaŭ la fino de la 19a jarcento, grandaj nombroj de kalidroj estis mortpafitaj kiel manĝado dum migrado en [[Norda Ameriko]]. La loĝantaro de tiu specio malpliiĝis en tiu kontinento poste pro toa kolekto de [[Hufuma krabo]] en Rivero kaj Golfo [[Delavaro]], grava haltejo dum printempa migrado; kalidroj haltas tie por mallaciĝi danke al manĝado de ovoj de tiu krabo.

 

 

La '''Granda kalidro''', ''Calidris canutus'', en ties subspecioj ''C.c.canutus'' kaj ''C.c.islandica'' estas inter la specioj protektitaj de la ''Traktato por la konservado de afrikeŭraziaj migrantaj vadbirdoj'' ([[AEWA]]).

* {{IUCN2006|assessors=BirdLife International|year=2004|id=49073|title=Calidris canutus|downloaded=12 May 2006}}

* ''Shorebirds'' de Hayman, Marchant kaj Prater ISBN 0-395-60237-8

* Tulp, I., Schekkerman, H., Piersma, T., Jukema, J., de Goeij, P. & van de Kam, J. 1998 Breeding waders at Cape Sterlegova, northern Taimyr, in 1994. Zeist: WIWO - Report 61.

 

{{commons|Calidris canutus}}

* [http://www.birds.cornell.edu/AllAboutBirds/BirdGuide/Red_Knot.html - Laboratorio Cornell pri Ornitologio - '''Granda kalidro''']

* [http://www.enature.com/fieldguides/detail.asp?recnum=BD0214 - eNature.com - '''Granda kalidro''']

 

 

[[bg:Голям брегобегач]]

[[fi:Isosirri]]

[[fr:Bécasseau maubèche]]

[[gl:Pilro gordo]]

[[hu:Sarki partfutó]]