Pirato: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto aldono de: cv:Пиратсем |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e roboto aldono de: br:Morlaer; cosmetic changes |
||
Linio 1:
'''Pirato''', '''flibustro''', '''[[korsaro]]''' kaj '''kaperisto''' estas nocioj kiuj ekde memoreblaj tempoj ekzistas, eĉ dum la epoko de la antikvaj grekoj kaj romianoj, en ĉiuj regionoj de la mondo
La multjarcenta fenomeno de piratado ankoraŭ nun apartenas al la internacia [[marveturado]]. Piratado signifas la rabon de varoj aŭ la kidnapon de homoj kaj postuli elaĉetan monon aŭ por uzo en la sklavokomerco. La origino de la pirateco koincidas kun la komenco de la marveturado. Kun la apero de la transmaraj komercoŝipoj kaj la aneksa transporto de valoraĵoj la piratado rapide disvastiĝis.
Linio 6:
En 1856 tiu de la ŝtato permesita piratado oficiale estis abolita en la [[Pariza Marjura Deklaro]], sed ankoraŭ dum la du [[mondmilito]]j de la [[20-a jarcento]] oni uzis la piratadon kiel rimedo en la marmilito.
[[Dosiero:Jolly-roger.svg|thumb|La [[Jolly Roger]], piratoflago]]
== Specoj da piratoj ==
* ''[[Kaperisto]]j'': ĉi tiuj piratoj havis specon da kontrakto kun la establita registaro por alkroĉi kaj prirabi certajn ŝipojn, ofte de potenco kun kiu la registaro militis, por sinkigi la ŝipon kaj/aŭ kidnapi certajn personoj sur tiuj ŝipoj.
* ''[[Korsaro]]j'': ĉi tiuj piratoj precipe estis nederlandaj, francaj kaj anglaj aventuristoj, ekzilitoj kaj eskapintaj afrikanaj sklavoj, kiuj vagadis en la [[Kariba Maro]], kaj kiuj kelkfoje alkroĉis ŝipojn kaj malsekurigis bordojn por vivteni sin. [[Jamajko]] estis unu el iliaj hejmhavenoj. Korsaroj konstruis ilian propran vivkomunumon , kaj nomis sin demokratie inspiritan komunumon, kiuj vivis laŭ siaj propraj reguloj, kaj ne tiuj de la ekstera mondo. Kelkfoje registaroj dungis korsarojn kaj ili (portempe) fariĝis piratoj, sed ne ĉiu korsaro estis pirato, kaj ne ĉiu pirato estis korsaro.
* ''[[Flibustro]]j'': ĉi tiuj piratoj estis tute sendependaj, kaj ne vivis laŭ certa kodo kiel la korsaroj. Kelkaj agis mildanime, sed pli ofte ili estis eksterordinare kruelaj. Korsaroj malamis ilin, kaj ofte konvojoj da korsaroj migris por ekstermi ĉi tiujn ''maletikajn'' piratojn.
* ''[[Vikingo]]j'': antaŭ pli ol 1000 jaroj ĉi tiuj piratoj aperis antaŭ la bordoj de Eŭropo. Ili venis el la nuntempa Skandinavio.
== Moderna agado en Brazilo ==
En [[Brazilo]] estas ofta la agado de piratoj. Ĝenerale ili uzas malgrandajn boatojn kaj invadis ŝipojn en malprofundaj akvoj proksime al marbordo, en kanaloj aŭ riveroj. En [[Amazonio]] oni nomas ilin "ratos d'água" (akvaj ratoj). En decembro de [[2001]] piratoj mortigis faman [[Nov-Zelando|Nov-Zelanda]] jaĥtisto [[Peter Blake]]. De li, ili rabis motoron kaj horloĝon.
Linio 18:
Ĝenerale, brazilaj piratoj ankaŭ praktikas [[kontrabando|kontrabandadon]] kaj transportas [[narkotaĵo]]jn.
== Fikcie ==
* [[Trezorinsulo]], verko far [[Robert Louis Stevenson]].
* Trilogio [[Piratoj de Karibio]], filmoj kun [[Johnny Depp]].
[[Kategorio:Pirato]]▼
<br clear=all>
{{projektoj|commonscat=Piracy}}
{{Commons|Piracy}}
▲[[Kategorio:Pirato]]
{{LigoLeginda|de}}▼
{{LigoElstara|es}}
{{LigoElstara|hr}}
{{LigoElstara|mk}}
▲{{LigoLeginda|de}}
[[ar:قرصنة]]
Linio 41 ⟶ 37:
[[be:Пірацтва]]
[[bg:Пиратство]]
[[br:Morlaer]]
[[bs:Pirati]]
[[ca:Pirateria marítima]]
| |||