Anatomio: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e roboto aldono de: ba:Анатомия; cosmetic changes |
|||
Linio 1:
'''Anatomio''' estas la subfako de [[biologio]] kiu studas la strukturon kaj organizadon de vivantaj korpoj.
* Anatomiaj sistemoj:
** [[Digesta sistemo]]
** [[Urina sistemo]]
** [[Endokrina sistemo]]
** [[Imuna sistemo]]
** [[Kardiovaskula sistemo]]
** [[Muskola sistemo]]
** [[Nerva sistemo]]
** [[Reprodukta sistemo]]
** [[Skeleta sistemo]]
** [[Spira sistemo]]
** [[Tegumenta sistemo]]
<gallery>
Linio 34:
{{el}} http://cancerweb.ncl.ac.uk/omd/index.html <!-- th:On-Line Medical Dictionary en:On-Line Medical Dictionary en->eo:(Super, Sur)-(Lineo, Linio, Linii) _Medical_ Vortaro it:On-Line Medical Dictionary sk:Online medicínsky slovník sk->eo:_Online_ _medicínsky_ vortaro su:Kamus Médis ''online'' scn:On-Line Medical Dictionary -->
== Historio de Anatomio ==
La postklasika amatomio kaj [[aŭtopsio]], aŭ kadavro-dissekco, ektraktiĝis ene de la kristana komunumo, precipe en tiu katolika, kaj plispecife en [[Italio]]. La naskiĝa akto de la moderna anatomio troviĝas en la ''Anathomia Mundini'' de [[Mondino Dei Liuzzi]], kuracisto aktiva en eklezia ŭniversitato en la urbo [[Bolonjo]]: estas la jaro 1316, en plena mezepoko, kaj Mondino demonstras koni la skolon de de la anatomiisto [[Galeno]], greka kaj pagana, sed ankaŭ ke mem faris grandan paŝon antaŭen kompare kun li. Mondino ne limiĝas, kiel male multaj siaj antaŭuloj kaj kolegoj, ripeti la instruaĵojn de Galeno, same kiel la astronomoj ripetadis la instruaĵojn de [[Aristotelo]] kaj [[Tolomeo]], sed volas vidi per siaj okuloj kaj... dissekcas, studas, priskribas kaj kreas disĉiplojn.
Linio 41:
La nova scienco kaj uzo de dissekco en Italio trovis ankaŭ la unuajn normojn kaj regularon de la nova scienco-arto. La eklezio, kiu aprobas kaj profitas de la novaj scioj en la hospitoj kiuj mem kreis, emanas normojn por malhelpi misuzojn: forigo de kadavroj, komerco de homaj kadavroj, perforta serĉado de kadavroj por ricevi kompenson de la kontentigitaj anatomiistoj. La normoj estis tiom severaj ke ŝajnis ke la dissekco mem de homaj kadavroj estis malpermesita, sed ili celis elimini okazojn de mortigo por komerci. Ke tiu risko ne estis nur antaŭvido oni povas dokumentiĝi legante la aktojn de la proceso kontraŭ la fama skota anatomiisto Robert Knox [http://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Knox] (1791-1866) kiu estis akuzita kaj procesita pro havigo de pordissekcaj kadavroj ne disdegninte kunlabori kun malbonfarantoj mortigantaj. Tiukaze temis almenaŭ pri du mortigoj.
== Bibliografio ==
Giovanna Ferrari, ''Fra medicina e chirurgia: la rinascita dell’anatomia e la dissezione come spettacolo, in AA.VV. Il Rinascimento italiano e l’Eŭropa : le scienze,'' Angelo Colla, 2008, vol. V.
Linio 54:
{{havenda artikolo|Anatomio}}
[[Kategorio:Anatomio|Anatomio]]
[[Kategorio:Historio de la sciencoj]] [[af:Anatomie]]
Linio 62 ⟶ 63:
[[ast:Anatomía]]
[[az:Anatomiya]]
[[ba:Анатомия]]
[[bat-smg:Anatuomėjė]]
[[be:Анатомія]]
| |||