Kiel registrite je 11:05, 6 jul. 2010 redakti Luckas-bot (diskuto \| kontribuoj) 206 672 redaktoj e roboto aldono de: it:Cantico delle creature ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 01:37, 8 jul. 2010 redakti malfari Kani (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj, Administrantoj 273 555 redaktoj Neniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: La kantiko de la kreitaĵoj (ankaŭ latine : «Canticus» aŭ «Laudes Creaturarum»), nomita ankaŭ «Cantico di Frate Sole» (Kantiko de Frato Suno)., estas la plej antikva versaĵo de la [[Itala Literaturo]]. La aŭtoro estas [[Francisko el Asizo]]; laŭtradicie ĝia redaktado reirus al du jaroj antaŭ la forpaso de la Sanktulo, okazita en [[1226]]. Pliprobablas tamen kio raportita de la biografioj pri Francisko, laŭ kiuj la kantiko estis kreskigita en tri diversaj momentoj. La kantiko estas laŭdo al [[Dio]] kiu fleksiĝas kun kreskanta intenseco kaj energio tra liaj verkoj, fariĝante tiel ankaŭ himno al la vivo; estas, do preĝo en pozitiva perceptado pri la [[naturo]] ĉar en la kreita amplekso reflektiĝas la bildo de la Kreinto: el tio devenas la sento de frateco inter la homo kaj tuta kreaĵaro, kiu multe distanciĝas el ''contemptus mundi'' (malŝato por la mondo), nome de la foriĝo kaj senvalorigo por la tera mondo, signita de la peko kaj de la sufero, tipa de aliaj religiaj tendencoj mezepokaj (ekzemple, [[Jacopone el Todi]]). La kreaĵaro fariĝas tiel grandioza instrumento de laŭdo al la Kreinto, kaj la malŝato fariĝas nur konscio pri la kapablo de la kreitaĵaro kontentigi la homan definitivan bezonon. ▼ ▲La kantiko estas laŭdo al [[Dio]] kiu fleksiĝas kun kreskanta intenseco kaj energio tra ~~liaj~~siaj verkoj, fariĝante tiel ankaŭ himno al la vivo; estas, do preĝo en pozitiva perceptado pri la [[naturo]] ĉar en la kreita amplekso reflektiĝas la bildo de la Kreinto: el tio devenas la sento de frateco inter la homo kaj tuta kreaĵaro, kiu multe distanciĝas el ''contemptus mundi'' (malŝato por la mondo), nome de la foriĝo kaj senvalorigo por la tera mondo, signita de la peko kaj de la sufero, tipa de aliaj religiaj tendencoj mezepokaj (ekzemple, [[Jacopone el Todi]]). La kreaĵaro fariĝas tiel grandioza instrumento de laŭdo al la Kreinto, kaj la malŝato fariĝas nur konscio pri la kapablo de la kreitaĵaro kontentigi la homan definitivan bezonon. ==Sukceso de la Kantiko== La historio pri la sukceso de la «Kantiko» - aŭ pri ĝia estimiĝo kaj kritika taksiĝo - koincidas kun la koncepto mem de «Historio de la itala literaturo». Ĝis la ~~deksepa~~[[17a jarcento]], fakte, ~~Framcisko~~Francisko ne estis konsiderita poeto kaj des malpli la Kantiko arta verko. Okazis nur kun la ekestiĝo de la [[historiografio\|historiografia]] scienco (ĉevale de la 18a kaj de la 19a jarcentoj) kaj kun la idealoj de [[romantikismo\|romantikuloj]] serĉantaj la «popolajn radikojn de la poezio», kekiam la verko ekeniris el la haloo de kritiko kaj filologio. La ideo, do, ke la Kantiko estas la unua verko de la itala literaturo estas fila de ~~romatikismo~~romantikismo kiu privilegias pli sociologian aspekton ol tiun stilan de la literatura verkaĵo. Tiu dokumento estas ankaŭ la unua skriba konsista atestaĵo de la de la vulgara itala lingvo. ==Jen la teksto esperantigita de la '''Kantiko de la ~~Kretaĵoj~~Kreitaĵoj'''==▼ ▲==Jen la teksto esperantigita de la '''Kantiko de la Kretaĵoj'''== Plejalta, Ĉiopova, Bona Sinjoro, Linio 126 ⟶ 124: ''ka la morte secunda no 'l farrà male.''<br/><br/> ''Laudate et benedicete mi Signore et rengratiate''<br/> ''e serviateli cum grande humilitate.''<ref>~~{{cita web\|url=~~[http://www.bellaumbria.net/Assisi/cantico-delle-creature.htm~~\|titolo=~~ La preghiera di San Francesco d'Assisi~~\|accesso=30~~, 30a ~~agosto~~aŭgusto 2009}}]</ref><br/> ==Unuavida kritiko== Linio 133 ⟶ 130: Kiel oni vidas, la Kantiko havas la formon de [[prozo]] [[ritmo\|ritma]] kun asonancoj, dividitan laŭ nesamregulaj strofoj, je du ĝis kvin versoj. La simpleco de la esprimiĝinta sento estas respegulita de la sintakso simpla, la terminoj estas ofte koordinataj per [[polisindeto]], nome «et per aere et sereno et nubilo et omne tempo (verso 13). La kritiko esploranta emerĝigas en la Kantiko bibliajn ~~refrencaĵon~~referencaĵon, kiel la [[Psalmaro\|Psalmo]] 148 kaj la kantiko de la tri junuloj en la fornego (Danielo, 3,51-89), el kiuj devenas kaj la pensado kaj la poema strukturo. Ne dubendas ke la pri mondo- kaj Dio- kaj homo konceptado estas tiu kristana, nome la mondo estas bela sed absolute nedia, la homo estas la kontemplanto kiu tamen riskas perdiĝi se li kontentiĝas je tiuj belaĵoj, Dio estas atingita pere de la kreitaro kaj plue, se enkampigi postan filozofion kiu eĉ de tiu kantiko apogiĝis, pli per la senso ol per la mensa kontemplado. Se la italaj filologoj havas multe da materio analizenda, ankaŭ filozofoj, ne nur italaj, trovas materion kaj aludojn naskigintajn kaj sugestantajn filozofiajn kaj teologiajn vidpunktojn. Ĉu en ĝi pli elstaras inklino al teologio negativa je stampo novplatonisma kaj aŭgustena aŭ tiu pozitiva, rilate la eblon alveni kaj difini Dion? Ĉu el la Kantiko estas sugestata la vojo al Dio per la kontemplado (ekstazo, raviĝo, ekzemple) aŭ per intelekta klarigo? Nome, ĉu jam en la Kantiko aperas la distingo inter serafeco kaj kerubeco (franciskanismo kaj dominikismo)? Iuj kritikistoj vidas en la Kantiko liturgia ago aŭ imitaĵo de la popolaj laŭdoj kiujn poetoj (kaj menetreloj) kantadis en prĝejoj aŭ en placoj.▼ ▲Iuj kritikistoj vidas en la Kantiko ~~liturgia~~liturgian ~~ago~~agon aŭ ~~imitaĵo~~imitaĵon de la popolaj laŭdoj kiujn poetoj (kaj menetreloj) kantadis en ~~prĝejoj~~preĝejoj aŭ en placoj. ==Ĉu vera poezieco?== La famo de la Kantiko estas strikte ligita kun la debato pri ĉeesto aŭ malĉeesto de « poezieco » en la verko. <!--Por admirantoj de Francisko, eĉ tiu demando aperas insulto!(tio estas persona opinio kaj neenciklopedieca)--> Hodiaŭ oni rajtas aserti ke neniu nomo de la ~~kritiko~~kritikistaro sin forigis el konfronto kun la mistero de iu preĝo kiu ne havas similaĵon - pro komplekseco kaj estetikaj valoroj - kun iu ajn en Okcidento (eĉ ne en la lutera repertuaro emerĝas io tiom klasika). Prezentiĝis kaj konsolidiĝis la ideo lokigi la Kantikon sur la limo kiu distanciĝas la poezian sperton el tiu de la percepto de la dia esenco, sen, tamen, decidi por la unua aŭ la dua. La laŭdo estas vorta ago (nomata [[performativo (vorta ago)\|performativa]] [http://es.wikipedia.org/wiki/Enunciado_performativo], tio estas memreferenca kaj sen alia celo ol tiu sin elmontri. Sed ĝuste pro tio ĝi estas samtempe estetika sperto en ekstaza sperto. ▼ ▲La laŭdo estas vorta ago (nomata [[performativo (vorta ago)\|performativa]] [http://es.wikipedia.org/wiki/Enunciado_performativo], tio estas memreferenca kaj sen alia celo ol tiu sin elmontri. Sed ĝuste pro tio ĝi estas samtempe estetika sperto en ekstaza sperto. ==Muzikaj adaptoj== Linio 162 ⟶ 157: * ''Cantico delle Creature'' (di [[Roberto Mancinoni]] el la albumo ''[[Gruppo 10, Verso Te (1987)]]'') La komponisto, Francisko, de Dante en la Dia Komedio estas nomata "Giullare di Dio", ĉar li ~~simolas~~similas al menetrelo kiu kantas la laŭdojn de Dio ilin konigante al aliaj ==Bibliografio== La selekto de la repertuaro ĉi-tie aranĝita limiĝas al la proponoj plej ĵusaj koncernantaj la lastan tridekjaran studperiodon : F. Bajetto, ''Un trentennio di studi (1941-73) sul Cantico di Frate Sole'', in "L'Italia francescana", XLIX (1974), pp. 5-62. Linio 178 ⟶ 172: [[Jacques Le Goff]]: ''Franz von Assisi'', Klett Cotta Verlag 2006. ISBN 3-608-94287-4 *Cesare Catà, ''Con l’alloro sotto il cappuccio del saio. La figura di Frate Pacifico (Guglielmo Divini) e la problematica genealogica del Cantico di Frate Sole'', in “Picenum Seraphicum. Rivista di studi storici e francescani”, n. XXV (2006-2008), pp. 355-395 ==Notoj== <references/> [[Kategorio:Romantikisno]] ~~[[Kategorio:Romantikisno]]~~[[Kategorio:Franciskanismo]] [[Kategorio:Itala Literaturo]] [[als:Sonnengesang (Franz von Assisi)]]

Kantiko de la Kreitaĵoj: Malsamoj inter versioj