Oceano (mitologio): Malsamoj inter versioj

 

'''OCEANO''' aŭ '''Okeano''' – [[helena lingvo|helene]] Ὠκεανός ''Ōkeanós'' aŭ Ωγενος ''Ōgenos'' (rivero-oceano, de kiu devenas nia moderna vorto "[[oceano]]") kaj [[latina lingvo|latine]] ''Oceanus'' aŭ ''Ogenus'' - estis [[helena mitologio|helena dio]] kiun la [[helenoj]] kaj poste la [[romianoj]] pripensas kiel grandega [[rivero]] ĉirkaŭiganta la mondon. Pli precize, ĝi estis la ekvatora mara fluo sur kiu la loĝata mondo (οἰκουμένη ''oikoumene'') flosis<ref> [http://www.metrum.org/mapping/cosmol.htm Livio Stecchini, ''Ancient Cosmology''], eseo kiu rilatas Oceanon al rivero Nilo (angle).</ref>

 

Li komence simbolis ĉiujn marajn fluojn, inkluzive la maro [[Mediteraneo]] kaj [[Atlantiko|Atlantika]] oceano, la du plej grandaj akva masoj kiujn la helenoj konis. Tamen, kiam geografiaj scioj pli kaj pli divastiĝis, Oceano restis kiel simbolo de la nekonataj kaj timitaj atlantikaj akvoj, dum "nova" dio, [[Pozidono]], ekkomencis reprezenti Mediteraneon.

 

La paro de Oceano estis lia fratino [[Tetiso (titanino)|Tetiso]], kaj el ilia unuigo devenis oceanaj [[nimfoj]] (la 3000 [[oceanidino]]j) kaj ĉiuj la [[oceanido|riveroj]], fontoj kaj lagoj de la mondo.<ref>La poeto [[Nono]] mencias «la Limnojn (''lagoj''), filinoj de Oceano» (''Pri Dionizo'' vi.352).</ref>, inter ili: [[Nilo]], [[Alfeo]], [[Eridano (mitologio)|Eridano]], [[Estrimono]], [[Istro]], [[Faziso]], [[Akeloo]], [[Simoiso]], [[Skamandro]] k.a.

 

Dum la [[titanomakio]], Oceano (kune kun [[Prometeo]] kaj [[Temiso]]) ne aliĝis al siaj fratoj kontraŭ la olimpanoj. Li restis neŭtrala al la konflikto. Ankaŭ dum la ribelo de [[Krono (dio)|Krono]] kontraŭ lia patro, la dio de la maroj ne partoprenis la aferon. En sia [[Iliado]], [[Homero]] rakontas ke lia rilato kun la olimpanoj estis almenaŭ ĝentila, fakte, la edzino de [[Zeŭso]], la pova [[Hera]],'' «vojaĝis ĝis la fino de la fruktodona mondo por viziti Oceanon, Patro de la dioj, kaj Patrino Tetiso, kiuj vartis kaj instruadis min en ilia palaco, laŭ peto de [[Rea]]»''.<ref>Homero, ''Iliado'' xiv.200 y 244.</ref>

 

=== Paroj kaj Idaro ===

* [[Geo]]

** [[Kreuso]]

 

== Oceano en Kosmografio ==

 

En la helena kosmografio Oceano rolas same kiel en ĝia mitologio. Kartografoj daŭre prezentis la ekvatoran ĉirkaŭantan fluon same kiel ĝi aperis en la fama ŝildo de Aĥilo. Tamen, [[Herodoto]] estis skeptika pri la ekzisto de tiu rivero, kaj li rifuzis ke degelado generis la ĉiujaran superbordiĝon de la Nilo. Laŭ lia trakukisto kaj interpretisto [[Livio Stecchini]], Herodoto ne atingis solvi la enigmon pri iu ekvatora Nilo, tial kial tiatempaj geografiistoj ankoraŭ ne sufiĉe konis Subsaharan [[Afriko]]n. Malgraŭ tio, kaj Homero<ref>Homero, ''[[Odiseado]],'' XII.1.</ref> kaj [[Heziodo]]<ref>Heziodo, ''[[Teogonio]]'', v.242. 959.</ref> rakontas pri ''Okeanos Potamos'', tio estas, la oceana akva fluo.

 

[[Apolonio]] de [[Rodiso]] nomas la malalta [[Danubo]]n ''Keras Okeanoio'', (tio estas ''Golfo de Oceano'')<ref>Apolonio de Rodiso, ''Pri Argonaŭtiko'' (IV.282).</ref>, kaj la vorto ''Accion'' (Oceano) estis uzata de la 4-a jarcentaj gaŭloj por nomi grandajn lagojn<ref>[[rufus Avienus]], ''Ora Maritima'', menciita de Mullerus ĉe ''Ptolemaei Geographia'', Eld. Didot, p.235).</ref>. Krome, [[Hekateo de Abdero]] asertis ke tiu Oceano de la [[Hiperboreoj]] estis nek la [[Arkta Oceano]] nek la [[Atlantika Oceano|Okcidenta Oceano]], sed tiu kiu troviĝis norde de la helene loĝata mondo, kiun Herodoto nomis ''«la plej mirinda el ĉiuj maroj»''<ref>Herodoto, Libro IV, 85.</ref>, [[Pomponio Mela]]<ref>Pomponio Mela, Libro I.c.19.</ref> kaj [[Dionizo Periegetes]]<ref>Dionizo Periegetes, ''Orbis Descriptio'', v.165.</ref> «''senlima maro''» kaj poste, sur mezepokaj mapoj, «''Mare majus''».