Kartvela alfabeto: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto aldono de: az:Gürcü əlifbası |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e roboto modifo de: ko:조지아 문자; cosmetic changes |
||
Linio 3:
La '''kartvela alfabeto''' estas la skribsistemo ĉefe uzita por la [[kartvela lingvo]]. Ĝi estas fonetika, t.e. al unu sono korespondas unu litero kaj inverse. Nuntempa la kartvela alfabeto uzas 33 signojn - 5 vokalsignojn kaj 28 konsonantosignojn (la Svana kaj la Megrela lingvoj uzas aldone 2 pliajn konsonantajn signojn).
Oni distingas inter literoj bazliniaj (kiuj estas skribataj laŭ la imaga linio, simile al latinaj "a", "s"), subliniaj (kiel latinaj "p", "q"), superliniaj (kiel latinaj "b", "d") kaj ambaŭflankaj (kiel islanda "
Ekzistas nur minusklaj literoj en la kartvela alfabeto. Sed moderna tipografio por titoloj kaj aliaj celoj uzas kvazaŭmajusklajn literojn – kiuj fakte estas minusklaj, sed oni ilin skribas samnivele (laŭ la sama alteco).
== Deveno ==
La unuaj fontoj de la kartvela skribo estas datitaj de la 5-a jc p.K (ĉirkaŭ la 433-a jaro).
== Specoj ==
Dum la historio 3 specoj de alfabeto estis uzataj: ''Asomtavruli'', ''Nusĥuri'' kaj ''Mĥedruli''. En la Mezepoko ĉiuj tri specoj estis uzataj samtempe.
* '''Asomtavruli''' ("majuskla"): La unuaj fontoj apartenas al la 5-a jc. Ĝi havis fortan geometrian bazon, kaj ĉiuj literoj estis majusklaj. Ĝi konsistis el 38 literoj (5 el ili estas forigitaj en la nuntempa ''Mĥedruli'').
* '''Nusĥuri''' (pli ĝuste – ''Nusĥa-Ĥucuri'', "manuskriptoj ekleziaj"): Unua fonto de la 853-a j. Ĝi estis uzata plejparte por manuskriptoj rilataj al eklezio kaj religia literaturo.
* '''Mĥedruli''' ("militista" kun senco "civila"): Estis uzata de la komenco de la 10-a jarcento, kaj estis rekte kreita de ''Asomtavruli'' por civila uzo. Ĝis nun ĝi ŝanĝiĝis negrave. Ĝi enhavis 38 signojn (5 el ili estis forigitaj en 1860 de ''Ilia Ĉavĉavadze'').
== Unikodo ==
La kartvelan alfabeton oni povas atingi per [[Unikodo|unikodaj]] signoj 10A0 ĝis 10FF. Asomtavruli (majusklaj malnovaj liturgiaj literoj) de 10A0 ĝis 10CF.<br />
Mĥedruli aŭ nusĥuri (moderna nunjarcenta ''unuĉambra'' - majuskloj kaj minuskloj estas samaj - alfabeto) de 10D0 ĝis 10F0, kiel montrite en la sekva tabelo.<br />
Linio 28:
! width="3%" | Kartv.L. !! width="5%" | Unik !! width="7%" | Nomo !! width="3%" | Kartv.L. !! width="5%" | Unik !! width="7%" | Nomo !! width="3%" | Kartv.L. !! width="5%" | Unik !! width="7%" | Nomo !! width="3%" | Kartv.L. !! width="5%" | Unik !! width="7%" | Nomo !! width="3%" | Kartv.L. !! width="5%" | Unik !! width="7%" | Nomo
|-
| <font size ="5">
|-
| <font size ="5">
|-
| <font size ="5">
|-
| <font size ="5">
|-
| <font size ="5">
|-
| <font size ="5">
|-
| <font size ="5">
|-
| <font size ="5">
|}
== Ekstera ligo : ==
* [http://babel.alis.com/codage/hapax/U32F-10A0.pdf Unikodoj por kartvela alfabeto] ''(france)''
[[Kategorio:Alfabeto]]▼
<gallery>
Dosiero:Tbilisser-platz-saarbruecken.jpg|<!-- thumb|left|180px|[[Tbilisi|_Tbilisser_]] _Platz_ in _der_ _Partnerstadt_ [[Saarbrücken]], _deutsch_ _und_ _georgisch_ _beschriftet_ -->
Linio 55 ⟶ 53:
</gallery>
<br clear=all>
▲[[Kategorio:Alfabeto]]
{{LigoElstara|ka}}
Linio 79:
[[ja:グルジア文字]]
[[ka:ქართული დამწერლობა]]
[[ko:
[[lt:Gruzinų raštas]]
[[lv:Gruzīnu alfabēts]]
| |||