Babilona ekzilo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Luckas-bot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: ca:Captiveri Babiloni
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto modifo de: pt:Cativeiro Babilónico; cosmetic changes
Linio 1:
'''Ekzilo babilona,''' aŭ, kaptado babilona estas termino kiu aludas al la deportado al [[Babilono]] de [[judoj]] de [[Jerusalemo]] kaj de la regno de Judio en la tempoj de [[Nebukadnecar la 2-a]].
 
== La babilona ekzilo laŭ la Biblio ==
 
Ligiĝas al tiu historia okazaĵo jenaj bibliaj libroj.
Linio 9:
* [[Libro de Jeĥezkel|Jeĥezkel]] ''kiu estis unu el deportitoj;''
* [[Ĥagaj]]'' kaj ''[[libro de Zakario]]'' ''kiuj rakontas la revenon;''
* diversaj [[psalmaro|psalmopsalmoj]]j ''faras pri tio referencojn.''
 
Sed la graveco de la ekzilo en la Biblio plias ol ĉiuj aliaj temoj. Diversaj pribibliaj fakuloj hodiaŭ pensas, ke la tuta [[Biblio]] estis reverkita kaj enlibrigita, aŭ almenaŭ profunde retuŝita (en la eroj plej antikvaj), en la tempoj de la ekzilo kaj en dependo de ĝi (sendube en la du postaj jarcentoj prefere ol dum la ekzilo mem). Nome, la ekzilo estintus traŭmo tiom granda por la ekzilitoj ke ili devis reinterpreti sian identecon kaj sian religion pro la manko de la [[Templo de Jerusalemo]], de reĝo kaj de teritorio.
 
== Ekzilo de Judoj ==
 
Nur en la lando [[Judio]] pluvivis la kulto al [[Biblia Tetragramo|Javeo]] post la detruo de la [[Izraela Reĝlanto|Regno de la Nordo]] kies popolo, invadita, jam estis deportita de [[Asirio|Asirianoj]]
Linio 20:
Okazas en tiu periodo ke ekas asimiliĝi la vortoj [[hebreoj]] kaj [[judoj]], [[hebreismo]] kaj [[judismo]], kvankam ne tute similaj.
 
== Deportado al Babilono ==
 
La deportado de judoj okazis en tri momentoj (vidu Jeremian 52,28-30)). La unua datiĝas je la tempoj de reĝo Ioiakìm (597 a.K.) sekve de la malvenko de la Regno de Judio ribelinta kontraŭ la Babilanoj: la templo estis parte disrabita kaj detruita kaj iuj civitanoj, elektitaj inter la plej gravuloj, estis ekzilitaj. Dekunu jarojn pli malfrue ([[587 a.K.]]), post alia ribelo kontraŭ la imperio je la tempo de reĝo [[Sidkija]], la urbo Jerusalemo estis eldetruita kaj okazis nova deportado: kaj tiel finiĝis la Regno de la Sudo. Sed kvin jarojn pliposte, ĉiam laŭ Jeremia, tria ekzilo kompletigis la du antaŭajn. Certe, al Babilono estis deportita la elitoj religia, politika kaj ekonomia de la judaro kaj ne la kampara loĝantaro.
 
== La reveno ==
 
[[FileDosiero:Nuremberg chronicles f 63v 1.png|thumb|right|500px|Ilustraĵo pri la eldetruo de Jerusalemo, el [[Nuremberg Chronicle]].]]
Post la okupo de Babilono fare de la [[Persa Imperio]], [[Kiro la 2-a (Persio)|Kiro la Granda]] allasis al hebreoj la permeson reveni al sia lando kaj rekonstrui la [[Dua Templo|duan templon de Jerusalemo]] ([[539]]). Oni opinias ke, pli ol kvindek mil homoj profitis je la permeso. Sed la bibliaj libroj atestas ankaŭ ke multaj restis en Babilono: tiuj ĉi estos la unua nukleo de la [[Diasporo |hebrea diasporo]].
 
[[Persoj]] havis politikan koncepton malsaman ol tiun de Babilanoj kaj Asirianoj koncerne la administradon de la popoloj konkeritaj: ili regadis la lokan loĝantaron pere de lokaj personoj. Antaŭe la popolo de la Nordregno estis deportitaj de Asirianoj por ne plu reveni al sia lando: la pretervivintoj el la babilona ekzilo estis, ĉe iliaj okuloj, ĉio kio restis de la "[[Izraelidoj|dekdu triboj de Izraelo]]".
 
== Aliaj uzoj de termino ”Babilona Ekzilo” ==
 
La esprimo “Ekzilo Babilona” estas ankaŭ uzata reference al eksterbibliaj sekvaj historiaj eventoj:
Linio 65:
[[pl:Niewola babilońska]]
[[pnb:بابل دی اسیری]]
[[pt:CaptividadeCativeiro BabilónicaBabilónico]]
[[ru:Вавилонский плен]]
[[sh:Babilonsko ropstvo]]