Kiel registrite je 09:42, 15 jan. 2002 redakti Stefano KALB (diskuto \| kontribuoj) 2 825 redaktoj eNeniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 07:44, 16 jan. 2002 redakti malfari Stefano KALB (diskuto \| kontribuoj) 2 825 redaktoj eNeniu resumo de redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: '''falsafismo''' (arabe, ismo: ''falsafah'', isto: ''faylasuf'') estas skolo de filozofio de [[islamo]], kiu penis harmonii islamon kun [[greka filozofio]], precipe la [[scienco]] de [[Aristotelo]] kaj la [[novplatonismo]] de [[Plotino]]. Kvankam ĝi nur allogis la intelektulon, ĝia penso eniris la sangofluon de islamo. Falsafismo ankaŭ enkondukis grekan penson, precipe Aristotelon, per [[Hispanio]] al la [[Okcidento]] en la jarcento XI. Falsafismo floris en la jarcentoj X kaj XI en la [[abasida imperio]], precipe en [[Bagdado]]. La plej konata falsafisto en la Okcidento estas [[Aviceno]]. Dum la kristanoj filozofoj [[Aŭgusteno]] kaj [[Akvino]] rigardis grekan penson kiel tre saĝa, difekta antaŭombro de la [[kristanismo\|kristana vero]], la falsafistoj rigardis tion renverse: greka racio estas la vera religio, ĝi estas pli alta kaj vera ol islamo. Jes ja. Dum Aristotelo pensis kaj parolis pri la vero, [[Mohameto]] nur popularigis ĝin per fabeloj akcepteblaj al la popolo. Pro tio, la falsafistoj tenis doktrinon ŝajne herezan rilate al islamo: * Dio ne zorgas pri ni kaj ne juĝos nin * La Universo estas eterna * La celo de vivo estas unuiĝo kun la Unuo per vivo de racio. Ktp. Kaj Mohameto kaj Plotino estus ŝokitaj. Sed la falsafistoj rigardis sin kiel bonaj filozofoj ''kaj'' bonaj islamanoj. En Kristanio, ili estus kondamnita kiel herezuloj (kiel okazis al la [[gnostikismo\|gnostikoj]]), sed en Islamio, kiu emfazas agon super kredo, ili ne estis herezuloj. Kiel bonaj islamanoj, ili sincere preĝis kvinfoje po tago al [[Meko]], fastis dum [[Ramadano]], ktp. Kaj tio sufiĉas. Laŭ falsafismo, homa racio estas spegulo de Absoluta Vero (= Dio). Kaj, kiel ilia Dio (kaj kiel [[Platono]]), la falsafistoj ne estis interesitaj de la diversaĵoj kaj efemeraĵoj de la mondo, sed deziras vidi kaj kompreni la racion kiu subtenas la mondon, kaj vivi laŭ tiu racio. Do [[ibn-~~Kaldun~~Khaldun]], ekzemple, pensis ne pri la okazoj de historio,▼ ▲Do [[ibn-Kaldun]], ekzemple, pensis ne pri la okazoj de historio, sed pri ĝiaj cikloj kaj principoj, kiel Aristotelo farus. La falsafistoj kutime estis astrologoj kaj kuracistoj de la imperia kortego kaj de la elito. Tio donas al ilia penso iom da influo. La unua ĉefa falsafisto estis [[al-Kindi]]. La plej fama en la Okcidento estas [[Aviceno]] kaj [[Averoeso]], kiuj influis la Okcidenton precipe per [[Akvino]]. [[Ibn-~~Kaldun~~Khaldun]], la fama historiisto, ankaŭ estis falsafisto.▼ ▲La unua ĉefa falsafisto estis [[al-Kindi]]. La plej fama en la Okcidento estas [[Aviceno]] kaj [[Averoeso]], kiuj influis la Okcidenton precipe per [[Akvino]]. [[Ibn-Kaldun]], la fama historiisto, ankaŭ estis falsafisto. Postaj islamaj pensintoj -- ekzemple, [[Suhrawardi]] -- penis pli plene kaj egale sintezi islamon kun greka racio.

Falsafismo: Malsamoj inter versioj