Kantonoj de Svislando: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto aldono de: mr:स्वित्झर्लंडची राज्ये |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e roboto modifo de: no:Sveits’ kantoner; cosmetic changes |
||
Linio 1:
[[Svislando]] dividiĝas en 26 '''kantonojn''', kiuj estas jure la federaciaj ŝtatoj de la svisa konfederacio.
== Organizo ==
Ĉiu kantono havas propran [[konstitucio]]n kaj aŭtoritatojn leĝodonan, plenuman kaj [[jurisdikcio|
== Kompetencoj de la svisaj kantonoj ==
[[Dosiero:Karte Schweiz Details.png|thumbnail|333px|administra divido de Svislando]]
Publikaj aferoj, kiujn regulas nek la svisa konstitucio nek iu konfederacia leĝo, apartenas al la instanceco de la kantonoj. Al ili apartenas:
Linio 22:
En du kantonoj ([[Kantono Glaruso|Glaruso]] kaj [[Apencelo]]) la civitanaro decidas en publika kunveno (''[[landkomunumo]]'') pri siaj kantonaj reprezentantoj kaj pri faktaj demandoj. En ĉiuj aliaj kantonoj ekzistas nur ordinaraj balotoj.
== Historio ==
En la historio de Svislando la rolo de la kantonoj pasis grandan evoluon. En la [[Svisa Ĵurkomunumo]], kiu unue ek de [[1291]] konsistis el la tri [[prakantonoj]] ([[Kantono Urio|Urio]], [[Kantono Ŝvico|Ŝvico]] kaj [[Untervaldo]] aliĝis en la 16-a jarcento la urbaj ŝtatoj [[Kantono Zuriko|Zuriko]], [[Kantono Berno|Berno]], [[Kantono Lucerno|Lucerno]], [[Kantono Zugo|Zugo]] kaj la kampara kantono [[Kantono Glaruso|Glaruso]], kiuj formis la ''Ok Malnovajn Lokojn''. Al tiuj poste aliĝis pliaj kvin lokoj. Aliaj lokoj alvenis al Svislando per milita ekspansio. Ĝis la [[Helveta Revolucio]] en [[1798]] tiuj kantonoj fakte ne formis konfederacion sed lozan ligon de sendependaj ŝtatoj unuflanke kaj de komune kontrolataj kolonioj aliflanke. En la [[Helveta Respubliko]] sub la franca influo estis formita tuta serio de novaj kantonoj kiel la [[Kantono Linth]], la [[Kantono Baden]] aŭ la [[Kantono Säntis]]. En la mediacia konstitucio post la malfondo de la Helveta Respubliko la plej multaj de tiuj malnovaj kantonoj denove malaperis. Dum estis fonditaj aliflanke novaj kantonoj kiel [[Kantono Sankt-Galo]]. Sian hodiaŭan formon Svislando ricevis per la kreo de la Svisa Konfederacio en la jaro
[[1848]]. En [[1971]] post longa disputo estis per secesio de [[Kantono Berno]] kreiita la plej juna svisa kantono, nome [[Kantono Ĵuraso]].
== Listo de la svisaj kantonoj ==
{| cellpadding="2" cellspacing="0" border="1" style="border: gray solid 1px; border-collapse: collapse;" class="sortable"
Linio 35:
! width=5% align=center | aliĝo
! width=12.5% align=left | ĉefurbo
! width=9% | enloĝantoj<br /><font size="-2"><sup>
! width=5% | areo<br /><font size="-2"><sup>
! width=9% | enloĝantoj per km² – <font size="-2"><sup>
! width=7.5% | komunumoj<font size="-2"><sup>
! width=7.5% align=center | lingvoj
|- valign=top align=right
Linio 131:
! align=center | ZG
| align=center | [[Dosiero:Zug-coat of arms.svg|25px|blazono de la kantono Zugo]]
| align=left | [[kantono Zugo|Zugo]]<br /><font size="-2"><sup>
| align=center | [[1352]]
| align=left | [[Zugo]]
Linio 199:
| align=left | [[Apencelo Ekstera]] *
| align=center | [[1513]]
| align=left | [[Herisaŭ]]<br /><font size="-2"><sup>
| {{SortKey|a0052600}}52'600<br /><font size="-2">(21)</font>
| {{SortKey|a0000243}}243<br /><font size="-2">(23)</font>
Linio 208:
! align=center | AI
| align=center | [[Dosiero:AppenzellRI-coat of arms.svg|25px|blazono de la kantono Apencelo Interna]]
| align=left | [[Apencelo Interna]] *<br /><font size="-2"><sup>
| align=center | [[1513]]
| align=left | [[Apencelo]]
Linio 343:
| width=50% |
:Inter krampoj ĉiam la [[rango]].
:<font size="-2"><sup>
:<font size="-2"><sup>
:<font size="-2"><sup>
| width=50% |
:<font size="-2"><sup>
:<font size="-2"><sup>
:<font size="-2"><sup>
:<font size="-2"><sup>
|}
* = [[duonkantono]]j: duonkantonoj Ausserrhoden kaj Innerrhoden estigas kantonon Appenzell, Bazelo Kampara kaj Bazelo Urba formas kantonon Bazelo, Nidwalden kaj Obwalden formas Unterwalden.
Linio 392:
[[nl:Kantons van Zwitserland]]
[[nn:Kantonane i Sveits]]
[[no:
[[oc:Cantons soïsses]]
[[pl:Kanton (Szwajcaria)]]
|