Gamo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Idioma-bot (diskuto | kontribuoj)
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: sr:Музичка лествица; cosmetic changes
Linio 1:
{{TemasPri|muzikaĵo|la samnoma [[litero]] de [[greka alfabeto]]|[[Gamo (litero)]]}}
En [[muziko]], '''gamo''' (aŭ foje '''skalo''') estas supreniranta aŭ malsupreniranta sinsekvo de [[tono]]j, kontraste al sinsekvo de [[intervalo (muziko)|intervalointervaloj]]j, kiu estas [[modalo (muziko)|modalo]]. Ĉiu tono en gamo estas nomata ''[[Gamo#gamgrado|gamgrado]]''. Kvankam la gamoj el [[Monda muziko|muzikaj tradicioj tra la mondo]] ofte tre diferencas inter si, la [[tonalto]]j de la notoj en ĉiaj gamoj kutime rilatas al [[Matematiko de la okcidenta gamo|matematika regulo]]. Gamoj estas [[Muzika teorio|teoriaj]] konstruaĵoj uzataj por ellabori komponaĵon, sed tre ofte oni komponas muzikon tute ne pensante pri gamoj. Gamojn oni povas priskribi jen [[Tonaleco|tonalaj]], [[modalo (muziko)|modalaj]], [[Diatona gamo|diatonaj]], [[Derivita gamo|derivitaj]], aŭ [[Sinteza gamo|sintezaj]], kaj ankaŭ laŭ la nombro da tonoj inkluzivataj.
 
La termino "gamo" ankaŭ uziĝas por indiki "tutan serion de iaj aferoj" (PIV).
== Gamoj en okcidenta muziko ==
Gamoj en [[klasika muziko|tradicia okcidenta muziko]] konsistas el sep tonoj, t.e. [[toniko (muziko)|toniko]] (aŭ ''gamnoto'') kaj ses aliaj gamgradoj kies [[tonalto]]j sonas inter la toniko kaj ties unua [[okto]].
Tonoj en la kutimaj gamoj estas apartigitaj je [[intervalo (muziko)|intervalointervaloj]]j de [[plentono]]j kaj [[duontono]]j.
 
Estas multaj diversaj specoj de gamoj ofte uzataj en okcidenta muziko, i.a.:
 
* La [[maĵora gamo]]
* La [[minora gamo]]
* La [[kromata gamo]]
* La [[modalo (muziko)|modalaj gamoj]]
* La [[plentona gamo]]
* La [[kvintona gamo]]
 
== Gamgradoj ==
'''Gamgrado''' estas numera pozicio de tono interne de gamo ordita laŭ suprenirantaj tonaltoj. Ĉar [[intervalo (muziko)|intervalointervaloj]]j estas inkluzivaj, ''[[kvinto]]'' priskribas tonon, kiu sonas kvar gradojn pli alte ol la toniko.
 
== Fontoj ==
* Burns, Edward M. (1999). "Intervals, Scales, and Tuning" (Intervaloj, gamoj, kaj agordado), ''The Psychology of Music'' (La psikologio de muziko) second edition. DEUTSCH, Diana, red. San Diego: Academic Press. ISBN 01221356440-12-213564-4.
* Zonis, E. (1973). ''Classical Persian music: An Introduction'' (Klasika persia muziko: enkonduko). Cambridge, MA: Harvard University Press.
<gallery>
image:Interval_diagram_dorian.svg|<!-- thumb|left|180px| -->
Linio 82:
[[simple:Scale (music)]]
[[sk:Stupnica (hudba)]]
[[sr:Музичка лествица]]
[[sv:Skala (musik)]]
[[th:บันไดเสียง]]