Homforkapto: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto aldono de: sr:Киднаповање |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e roboto modifo de: be:Выкраданне чалавека; cosmetic changes |
||
Linio 2:
Parencaj krimoj estas:
;Deportado: Deportado estas ŝtatorganizata deviga translokigo de homoj - ekzemple: de nigruloj kiel sklavoj, de judoj fare de Nazioj, de [[Krime-tataroj#
;Infandelokado: Infandelokado estas forkapto de ne-plenkreskulo: Post [[divorco]] unu el la gepatroj laŭjure rajtas prizorgi la infanon kaj la alia nur laŭokaze povas kontakti ĝin. La ne-prizorgorajta, do kutime la patro, foje "ne redonas" foje "ŝtelas" la infanon, foje eĉ transportas ĝin al eksterlando. <br />Vidu: [[Infandelokado]]
== Spektaklaj kazoj de homforkapto ==
Homforkapto estas krimo okazanta evidente en ĉiuj epokoj de la homa historio kaj en ĉiuj landoj kaj socioj de la mondo. Jen nur kelkaj kazoj, kiuj fariĝis vaste konataj.
=== Infanoj, junuloj en longa kaptiteco ===
* [[:en:Mary Jemison|Mary Jemison (viki-en)]], <br />1758, kaptita kiel 12-jarulino kaj vendita al [[Senekoj]]; ŝi plu vivis kiel indiana virino ĝis sia morto en 1833
* [[:en:Cynthia Ann Parker|Cynthia Ann Parker (viki-en)]], forkaptita dufoje: <br />1836, kiel 9-jarulino kaptita de [[Komanĉoj]], kun kiuj ŝi vivis 24 jarojn; <br />1860, ŝi estis rekaptita kaj reportita de paramilitistaj ''Texas Rangers''
* [[:en:Edgardo Mortara|Edgardo Mortara (viki-en)]], <br />1858, Vatikano sub papo [[Pio la 9-a]] forportis la 6-jaran judan knabon de liaj gepatroj (ĉar la civila leĝaro de la [[Papa ŝtato]] tiutempe ne permesis ne-kristanojn eduki baptitajn kristanojn, kaj kiam la knabo estis severe malsana, iu domservisto baptis lin) - Edgardo poste fariĝis [[Aŭgustenanoj|aŭgustena monaĥo]]
* Charles Augustus Lindbergh Jr., <br />1932, 2-jara filo de la fama piloto [[Charles Lindbergh]], forkaptita, mortigita
* [[:en:Colleen Stan|Colleen Stan (viki-en)]] <br />
* [[:en:Sano Fusako|Sano Fusako (viki-en)]], <br />
* [[:en:Sabine Dardenne|Sabine Dardenne (viki-en)]] kaj [[:en:Laetitia Delhez]], <br />1996, 12- kaj 14-jaraj, kidnapitaj kaj perfortitaj de [[seria murdisto]] [[:fr:Marc Dutroux|Marc Dutroux (franca paĝo)]], liberigitaj la 15-an de aŭgusto 1996 en [[Bertrix]], [[Belgio]]
* [[Natascha Kampusch]], <br />
* [[Krimkazo de Amstetten|Elisabeth F., Amstetten]], <br />
=== Politika kidnapado ===
Kidnapado ĉiam ankaŭ estis aplikata kiel politika "rimedo".
[[Dosiero:Chiang_Kai-shek.jpg|thumb|120px|<small>[[Ĉiang Kai-ŝek]]</small>]]
[[
[[
[[
* [[Ĉiang Kai-ŝek]], <br />1936 - gvidanto de [[Ĉinio|ĉina]] kontraŭkomunista partio, kidnapita de [[militprinco]] en afero konata kiel [[Incidento de Ŝjiano|Incidento de]] [[Ŝjiano]]
* [[:de:Peter Lorenz|Peter Lorenz (viki-de)]], <br />1975 - germana politikisto, kidnapita kelkajn tagojn antaŭ balotoj, por kiuj li estis ĉefkandidato de sia partio ([[CDU]]). Liberigita post unu semajno interŝanĝe kontraŭ kvin arestitaj maldekstraj ekstremuloj. Lorenz gajnis la balotojn.
* [[:de:Hanns-Martin Schleyer|Hanns-Martin Schleyer (viki-de)]], <br />1977 - germana entreprenisto, kidnapita de ekstreme maldekstra [[Rote Armee Fraktion|Ruĝ-Armea Frakcio]] por interŝanĝe liberigi maldekstrulajn arestitojn, mortigita
* [[:it:Aldo Moro|Aldo Moro (viki-it)]], <br />1978 - iama itala [[Ĉefministro]], mortigita du monatojn post la forkapto
* [[:it:James Lee Dozier|James Lee Dozier (viki-it)]], <br />1981 - usona [[NATO]]-generalo en Italio kun la edzino kidnapita de [[Ruĝaj Brigadoj]], liberigita de la polico ses semajnojn poste
* [[Mordechai Vanunu]], <br />1986 - [[Israelo|israela]] [[atomenergio|atomfizikisto]], [[alarmisto]]<!-- [[en:whistleblower]], [[da:Whistleblower]], [[de:Whistleblower]], [[fr:Lanceur d'alerte]], [[he:חושף שחיתות]], [[ja:内部告発]], [[nl:Klokkenluider]], [[no:Varsler (angiver)]], [[pl:Whistleblower]], [[sr:Дувач пиштаљке]]-->, kidnapita en Italio de [[Mossad]] kaj perforte revenigita al Israelo, kie li estis kondamnita pro [[perfido]] kaj [[spionado]], kaj arestita dum 18 jaroj en [[prizono]]
* [[:fr:Paul Vanden Boeynants|Paul Vanden Boeynants (viki-fr)]], <br />1989 - belga politikisto, liberigita post unu monato kontraŭ [[elaĉeta mono]]
* [[:es:Ingrid Betancourt|Ingrid Betancourt (viki-es)]], <br />
* [[:nl:Arjan Erkel|Arjan Erkel (viki-nl)]], <br />2002 - ano de [[Médecins Sans Frontières]], forkaptita en [[Ĉeĉenio]], elaĉetita de la nederlanda registaro
* [[:de:Khaled al-Masri|Khaled al-Masri (viki-de)]], <br />2003 - [[Libano|liban-devena]] germano estis haltigita ĉe eniro al [[Makedonio]], de [[CIA]] transportita al [[Afganio]] kaj tie tenita en [[sekreta prizono de CIA|sekreta prizono]], kie li suferis [[torturo]]n dum kvin monatoj.
==== Eksterlandaj ostaĝoj en Irako ====
<!--:en:Foreign hostages in Iraq-->
Depost aprilo 2004, ribelantoj en [[Irako]] komencis forkapti eksterlandajn civilistojn. De tiam pli ol 200 fremduloj kaj miloj da irakanoj estis kidnapitaj, 30 eksterlandaj ostaĝoj estis mortigitaj. La motivoj por ĉi tiuj kidnapoj estas influi la fremdajn registarojn kun trupoj en Irako aŭ entreprenojn kun laboristoj tie, ĉantaĝi monon aŭ fortimigi eksterlandanojn el la landon. En 2004 ekzekutoj de kidnapitoj ofte estis filmitaj (pluraj senkapigoj) kaj disvastigataj per televido kaj interreto. Intertempe la mortigo de ostaĝoj kutime nur estas anoncita per deklaro, sed por multaj ostaĝoj mankas ĉia informo pri ilia sorto.
En somero de 2004 la usona registaro starigis [[Hostage Working Group]] in Bagdad, kiu sekvu ajnajn spurojn pri ostaĝoj en Irako, tamen ĝis hodiaŭ mankas pluaj informoj pri 21 forkaptitoj. <small><ref>Stato= 29-a januaro 2009 <br />La kidnapitoj sen konata sorto estas: 4 britoj, 5 usonanoj, 1 kanadano, 1 egipto, 1 germano, 2 kenjanoj, 1 Libanano, 1 palestino, 1 pakistanano kaj 4 sudafrikano.</ref></small>
Linio 55:
{| style="background-color: transparent; width: 100%;"
| width="45%" align="left" valign="top" |
* [[Militkoalicio]]
*** {{AUS}} (0-2-0)
*** {{BGR}} (2-0-0)
*** {{CZE}} (0-3-0)
*** {{DNK}} (1-0-0)
*** {{ITA}} (4-6-0)
*** {{JPN}} (2-3-0)
*** {{MKD}} (3-2-0)
*** {{PHL}} (0-2-0)
*** {{POL}} (0-2-0)
*** {{ROU}} (0-3-0)
*** {{KOR}} (1-0-0)
*** {{UGA}} (0-5-0)
*** {{GBR}} (3-5-4)
*** {{USA}} (5-12-5)
| width="55%" align="left" valign="top" |
* [[Ne-koalicianoj]]
*** {{DZA}} (2-0-0)
*** {{AUT}} (1-0-0)
*** {{BGD}} (0-1-0)
*** {{BRA}} (1-0-0)
*** {{CAN}} (1-6-1)
*** {{CHN}} (0-15-0)
*** {{CYP}} (0-1-0)
*** {{EGY}} (3-10-1)
*** {{FRA}} (0-4-0)
*** {{DEU}} (0-4-1)
*** {{IND}} (0-3-0)
*** {{IDN}} (0-4-0)
*** {{IRN}} (0-7-0)
*** {{IRL}} (0-1-0)
*** {{ISL}} (0-1-0)
*** {{JOR}} (0-2-0)
*** {{KEN}} (0-3-2)
*** {{LBN}} (0-3-1)
*** {{MAR}} (2-0-0)
*** {{NPL}} (12-1-0)
*** {{PSE}} (0-0-1)
*** {{PAK}} (2-13-1)
*** {{RUS}} (4-5-0)
*** {{CHE}} (0-2-0)
*** {{SOM}} (0-1-0)
*** {{ZAF}} (0-0-4)
*** {{LKA}} (0-1-0)
*** {{SDN}} (0-9-0)
*** {{SWE}} (0-1-0)
*** {{SYR}} (0-1-0)
*** {{TUR}} (3-4-0)
*** {{ARE}} (0-1-0)
|}
</table>
Linio 110:
Jena eksterlandaj virinoj estis forkaptitaj en Irako:
•
== Fontoj, notoj ==
<small><references/></small>
Linio 119:
[[ar:اختطاف]]
[[be:Выкраданне чалавека]]
[[ca:Segrest]]
[[cs:Únos]]
|