Egiptaj hieroglifoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
JAnDbot (diskuto | kontribuoj)
korektoj
Linio 1:
'''Hieroglifoj''' estas bildaj simboloj, kiujn uzis por skribi la antikvaj [[Egipta civilizo|egiptoj]]. Hieroglifoj fariĝis legeblaj en la nuntempo danke al [[Thomas Young]] kaj al [[Jean-François Champollion]] kiuj deĉifris ilin helpe ĉefe de la [[Rozeta ŝtono]].
 
La doktoro Thomas Young estis la unua kiu ekis sciencesciencan deĉifrado,deĉifradon kaj la komprenebliĝeco,komprenon elde la hieroglifoj. Li sciis pri la ŝtono el Rozeta ĉeekde la jaro 1814, danke al sia amiko Sir W. E.
Rouse Boughton kiu enviis al Young egiptaegiptan papiropapiron trovita en sarkofago el Tebas.
 
La vorton ''hieroglifo'' formas la grekaj radikoj ''hieros'' ιερος (sankta) kaj ''gluphein'' γλυφειν (gravuri). La grekoj tiel nomis la egiptan skribon kiun ili renkontis gravurita sur la muroj de monumentoj (steleoj, temploj kaj tomboj).
 
La egiptoj komencis uzi hieroglifojn antaŭ ses mil jaroj(. La plej malnova hieroglifa suskribosurskribo estis datita je 4240 a.K, t.e. la unua ekapero de hieroglifoj trovitas antaŭ ol en [[Sumero]] la [[kojnoskribo]] estis disvolviĝinta), kaj uzis ilin seninterrompe ĝis ĉirkau [[-100]], t.e. ĝis proksime la fino de la rego de la [[Ptolomeo]]j, fakte la plejlasta hieroglifa surskribo montras daton de la 24-a de aŭgusto 394 sur la Izis-a templo de Philae. Pli simpla formo, la [[Hieratika skribo]] poste eĉ pli simpla, la [[Demotika skribo]] (el greka demos=popolo) en epoko de la 26-a dinastio (664-525 a.K.) iĝis ĉefa. Finfine dum epoko de la helanaj reĝoj Ptolemoj la greka lingvo definitive antataŭisanstataŭis ambaŭ skribojn hieroglifaj kaj demotikaj.
 
Laŭ kelkaj la hieroglifa skribo ne estusestas inventita en Egiptio; laŭ ili amasigitaj pruvoj indikusindikas, ke ĝi estis alportita tien de invadantoj, kiuj venis el nordorienta aŭ meza Azio. Tiuj hejmiĝis en la [[Nilo|nila]] valo ie inter [[Memfiso]] norde kaj [[Tebo]] sude, kaj grade establis sian civilizon kaj religion en tiu nova hejmo. Iom post iom ilia skribo etendiĝis norden kaj suden, ĝis la hieroglifoj uziĝis - almenaŭ por ŝtataj aferoj - de la [[Mediteraneo|mediteranea]] bordo ĝis la plej suda parto de la Insulo ''Meroë'', pli ol 3000 kilometrojn for.
 
Rimarkinda apartaĵo de la hieroglifoj estas la tre malgranda ŝanĝo de formo dum la jarmiloj, sendube kaŭze de la materialo, sur kiu ili estis skribataj, kaj parte pro konservemo naskita de religiaj konvinkoj. Kontraste, la [[Babilonio|babiloniaj]] kaj [[Ĉinio|ĉinaj]] bildsimboloj draste ŝanĝiĝis tiel frue (kelkajn jarojn a.K.), ke iliaj originaj bildaj formoj perdiĝis.
Linio 28:
|}
 
Tio estas ''PtolemiisPtolmiis'', la nomo de la reĝo [[Ptolemeo]].
 
<gallery>