Norma modelo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto aldono de: mr:प्रमाण प्रतिकृती |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e roboto aldono de: tl:Pamantayang Huwaran; cosmetic changes |
||
Linio 3:
[[Dosiero:Partikloj_laŭ_Standarda_Modelo.svg|thumb|right|300px|Fundamentaj partikloj, konsiderataj en Norma Modelo]]
Postuloj de norma modelo estas:
* Ĉiu [[substanco]] konsistas de 12 fundamentaj partikloj ([[fermiono]]j): 6 [[leptono]]j ([[elektrono]], [[muono]], [[tau-leptono]] kaj 3 specoj de [[neŭtrino]]j) kaj 6 [[kvarko]]j (''u'', ''d'', ''s'', ''c'', ''b'', ''t''). Ili unuiĝas je tri generacioj de fermionoj.
* Kvarkoj (kaj kvarkaroj) partoprenas en ĉiuj tri interagoj de norma modelo; [[ŝargo|ŝargitaj]] leptonoj - nur en malfortaj kaj elektromagnetaj; neutrinoj - nur en malfortaj.
* Ĉiuj tri interagoj aperas kadre de postulo ke [[materio|materia]] mondo estas simetria relative al tri specoj de kalibraj konvertoj (t.n. [[teorio de supersimetrio]]). La partikloj, kiuj tenas la fundamentaj fortoj estas:
** 8 [[gluono]]j por fortaj interagoj ([[grupa teorio|simetria grupo]] ''SU(3)'');
** 3 multepezaj [[kalibra bosono|kalibraj bosonoj]] W<sup>+</sup>, W<sup>-</sup> kaj Z<sup>0</sup> (simetria [[grupo (algebro)|grupo]] ''SU(2)'');
** Unu [[fotono]] por elektromagnetaj interagoj (simetria grupo ''U(1)'').
* Difere de elektromagnetaj kaj fortaj, malfortaj interagoj povas inkluzivi fermionojn de diferaj generacioj. Pro tio multaj partikloj iĝas nestabilaj kaj aperas diferaj ekzotikaj efektoj.
Ĝis nun preskaŭ ĉiuj prediktoj de norma modelo estis pruvitaj per [[eksperimento]], ofte kun nekredeble malgrandaj [[ekarto]]j. Nur antaŭnelonge aperis rezultoj kiuj ne tute kongruas kun norma modelo. Ĉar norma modelo estas komplika, enhavas tro multon de postuloj kaj ne priskribas [[gravito]]n, oni kredas ke ĝi ne estas fina teorio de partikla [[fiziko]]. Nun multaj sciencistoj strebas trovi faktojn nekongruajn kun ĝi por krei novajn teoriojn. Oni esperas ke dum eksperimentoj en [[koliziilo]] [[LHC]] eblos trovi rezultojn, nepriskribeblajn per la norma modelo.
Linio 66:
[[sv:Standardmodellen]]
[[th:แบบจำลองมาตรฐาน]]
[[tl:Pamantayang Huwaran]]
[[tr:Standart Model]]
[[uk:Стандартна модель]]
| |||