Eŭgeniko: Malsamoj inter versioj

 

 

 

'''Eŭgeniko''' estas [[socia filozofio]] kiu defendas la plibonigon de la [[Genetika heredo|heredaj trajtoj]] de la [[homo]] pere de diversaj metodoj.<ref name="Osborn1937">''Development of a Eugenic Philosophy'' de [[Frederick Osborn]] en ''[[American Sociological Review]]'', Vol. 2, Nº 3 (Jun., 1937), paĝoj. 389-397.</ref> Alimaniere dirite, temas pri la artefarita selektado por la plibonigo de la homa specio. La celoj variis inter la kreado de personoj pli [[Sano|sanaj]] kaj [[Inteligento|inteligentaj]], la ŝparado de la [[Ekonomiko|resursoj]] de la socio kaj la malpeziĝo de la homa [[sufero]]. La unue proponitaj metodoj por atingi tiujn celojn baziĝis sur la [[artefarita selekto]], dum la modernaj baziĝas sur la antaŭnaska diagnozo kaj la feta esplorado, la [[Gentekniko|genetika orientado]], la [[kontraŭkoncipilo|naskecokontrolo]], la [[artefarita fekundigo]] kaj la [[Gentekniko|genetika inĝenierado]]. La kontraŭstarantoj asertas, ke la eŭgeniko estas [[Moralo|malmorala]] kaj baziĝas sur, aŭ estas mem, [[pseŭdoscienco]]. Historie, eŭgeniko estis uzata kiel justigo por devigaj [[Diskriminacio|diskriminacioj]] kaj perfortoj kontraŭ la [[homaj rajtoj]] faritaj de ŝtatoj, kiel la deviga [[steriligo]] de genetikaj kripluloj, la institucia murdo kaj, eĉ la [[genocido]] de rasoj aŭ etnoj konsiderataj malsupraj.

 

Tamen la naskiĝo de la eŭgeniko ne estis tiom malbonintenca kaj rilatas la teoriojn de la [[novmaltusanismo]]. Krom la ideologia polemiko, dum la [[1920-aj jaroj]] kaj antaŭe utilis por emfazi la debaton pri klare plibonigaj temoj, kiel [[higieno]] ĝenerale, ekzercado, ĝuo de naturo, saniga nutrado, evito de drinkado, [[tabako]] aŭ [[venera malsano|veneraj malsanoj]]. Se la novmaltusanismo pririgardis la kvanton de la populacioj, la eŭgeniko pririgardis ties kvaliton.

<references/>

Xavier Diez, ''El anarquismo individualista en España (1923-1938)'', Virus, Bilbao, 2007.

{{el}}{{eo}} [http://eo.mondediplo.com/article1211.html Henry Ford, inspirinto de Adolf Hitler], el [[Le Monde diplomatique]]

 

 

[[af:Eugenetika]]

[[az:Yevgenika]]

[[bg:Евгеника]]

[[ca:Eugenèsia]]

[[cs:Eugenika]]