|
[[Dosiero:Roentgen-Roehre.svg|thumb|280px|Eligilo de ikso-radioj]]
[[Dosiero:X-ray boy hand.jpg|150px|thumb|Radiografio de la mano de infano]]
La nomo '''Ikso-radioj''' aŭ '''X-radiado''' estas uzata por nomi tipon de [[joniga radiado]], kiu formas parton de la [[elektromagneta spektro]], kaj estas do formata de [[fotono]]j. Ĝi estas tre energia, kvankam ĝenerale oni uzas la nomon por parto de la spektro kun malpli granda frekvenco ol la [[gama-radiado]]. Ĝia ondolongo troviĝas inter 10 kaj 0,1 [[nanometro]]j.
La iksoradioj estis malkovritaj en [[1895]] de la germana [[fizikisto]] [[Wilhelm Conrad Röntgen]]. Li dokumentis ĝiajn propraĵojn, kaj, ĉar nekonataj, donis al ili la nomon '''X'''. En diversaj lingvoj ili estas ankaŭ konataj kiel Röntgen- aŭ '''rentgena radiado'''.
La ikso-radioj formiĝas en la ekstera tavolo de la [[atomo]]j, pro fenomenoj okazantaj al [[elektrono]]j en siaj orbitoj, jen pro ''saltado'' inter energiaj tavoloj, aŭ pro subita malakcelo de la elektrono. Fakte tiu origino estas la ĉefa diferenco al la gama-radiado, kiu estas formita en la atoma [[nukleo]].
La ikso-radioj estas uzataj ĉefe por la bildigo de la interno de la materio, profitante ĝian grandan kapablon de trairado de la fizikaj korpoj. La plej konata utiligo estas la medicina [[radiografio]], kiu permesas la vidadon de la interno de la korpo, ĉefe de la malmolaj organoj. Ankaŭ estas kutima la industria radiografio, por ekzameni la internon de la materialoj aŭ la ujoj.
[[Dosiero:Roentgen-x-ray-von-kollikers-hand.jpg|thumb|Ikso-radia bildo prenita de [[Wilhelm Conrad Röntgen]]]]
{{projektoj|commonscat=X-rays}}
== Eksteraj ligiloj ==
{{el}} http://members.chello.nl/~h.dijkstra19/page5.html <!-- La Katodo (Duonrekto, Rajo, Radio) Tuba situo -->
{{el}} http://www.rad.rwth-aachen.de/lernprogramm/grd.htm <!-- _Основы_ _рентгеновской_ _диагностики_ (_нем_.) -->
{{el}} http://www.orau.org/ptp/articlesstories/invisiblelight.htm
{{el}} http://www.ratical.org/radiation/KillingOurOwn/KOO6.html
[[Kategorio:Elektromagneta radiado]]
[[ar:أشعة سينية]]
[[ast:Rayos X]]
[[az:Rentgen şüaları]]
[[bat-smg:Rentgena spėndolē]]
[[bg:Рентгеново лъчение]]
[[bn:রঞ্জন রশ্মি]]
[[br:Skinoù X]]
[[bs:Rendgensko zračenje]]
[[ca:Raigs X]]
[[cs:Rentgenové záření]]
[[cy:Pelydr-X]]
[[da:Røntgenstråling]]
[[de:Röntgenstrahlung]]
[[el:Ακτίνες Χ]]
[[en:X-ray]]
[[es:Rayos X]]
[[eu:X izpi]]
[[fa:پرتوی ایکس]]
[[fi:Röntgensäteily]]
[[fr:Rayon X]]
[[gan:X光]]
[[gl:Raios X]]
[[gu:ક્ષ-કિરણો]]
[[he:קרני רנטגן]]
[[hi:ऍक्स किरण]]
[[hif:X-ray]]
[[hr:Rendgenske zrake]]
[[ht:Reyon X]]
[[hu:Röntgensugárzás]]
[[id:Sinar-X]]
[[is:Röntgengeislun]]
[[it:Raggi X]]
[[iu:ᑕᕋᖅᑑᑦ/taraqtuut]]
[[ja:X線]]
[[jv:Sinar-X]]
[[kn:ಕ್ಷ-ಕಿರಣ]]
[[ko:엑스선]]
[[lbe:Рентгендалул тIинтту]]
[[lij:Raggi x]]
[[lt:Rentgeno spinduliai]]
[[lv:Rentgenstari]]
[[ml:എക്സ് കിരണം]]
[[mr:क्ष-किरण]]
[[ms:Sinar X]]
[[nl:Röntgenstraling]]
[[nn:Røntgenstråling]]
[[no:Røntgenstråling]]
[[oc:Rais X]]
[[om:X-rays]]
[[pl:Promieniowanie rentgenowskie]]
[[pt:Raios X]]
[[ro:Radiație X]]
[[ru:Рентгеновское излучение]]
[[scn:Raggi X]]
[[sh:X-zrake]]
[[si:එක්ස් කිරණ]]
[[simple:X-ray]]
[[sk:Röntgenové žiarenie]]
[[sl:Rentgenski žarki]]
[[sr:Рендгенски зраци]]
[[su:Sinar X]]
[[sv:Röntgenstrålning]]
[[ta:ஊடுகதிர் அலை]]
[[te:ఎక్స్-రే]]
[[th:รังสีเอกซ์]]
[[tl:Rayo ekis]]
[[tr:X-ray]]
[[ug:X نۇرى]]
[[uk:Рентгенівське випромінювання]]
[[ur:ایکس شعاع]]
[[vi:Tia X]]
[[war:Rayos-ekis]]
[[yi:רענטגען שטראלן]]
[[zh:X射线]]
| 