Kalorio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
TXiKiBoT (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: az:Kalori
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Nutrition-label.jpg|eta|dekstra|200px|<!-- Nutrada marko sur enpaki de rizo de la [[Unuiĝinta Reĝlando]]. -->]]
'''Kalorio''' estas historia [[mezurunuo]] de la varm-energio, antaŭ la nuntempa [[SI-unuo]] de [[energio]] kaj [[laboro (fiziko)|laboro]], la [[Ĵuloĵulo]] ( 1 kal = 4,184 J). Unu kalorioĜi estas lasimbolita kvanto da varmo necesa por varmigi unu gramon da akvo je unu gradoper "[[Celsio|Celsiacal]]" (de [[Kelvino]]);la tamenfranca estas tiel-nomatatermino "granda kaloriocalorie", aŭ kilokalorio, de 1000 kal. Estas tiu ĉi kilokalorio, aŭ Kalorio (notu majusklan K), kiu kutime troviĝas en la kampoj de [[kuirarto]] kaj [[dieto|dietiko]].
 
Laŭ la fako estas uzataj malsamajn difinojn de la kalorio:
Kalorio estas ofta mezurunuo de la energia enhavo de nutraĵo. En nutraĵo, estas por gramo po 9 kkal por [[graso]], po 4 kkal por [[karbohidrato]] kaj po 3,2 por [[proteino]].
*1 cal<sub>th</sub> = 4,184 J estas la termo[[ĥemio|ĥemia]] kalorio "TH" (de la angla termino "thermochemical"), ĝi proksimume korespondas al la energio permesante kreskon de akvotemperaturo de unu [[grado]] [[Celsio|Celsia]] ĉikaŭ 17 [[°C]];
*1 cal<sub>15</sub> = 4,1855 J estas la kalorio, kiu korespondas al la energio permesante kreskon de temperaturo de 14,5 [[°C]] al 15,5 [[°C]] de sengasa akvo sub [[premo]] de 101 325 [[Pa]], ĝi estis adoptata en [[1950]] de [[Komitato Internacia pri Pezoj kaj Mezuroj]] (CIPM, Comité International des Poids et Mesures lokata en [[Sèvres]] apud [[Parizo]]);
*1 cal<sub>IT</sub> = 0,001163 [[kWh|Wh]] = 4,1868 J estas la kalorio de Internacia Tabelo "IT", ĝi estis adoptata de la kvina konferenco pri vaporoproprecoj ([[Londono]],[[1958]]).
*1 kcal ≈ 1000 cal<sub>th</sub> estas tiel-nomata "granda kalorio", aŭ kilokalorio, tiu ĉi kilokalorio, aŭ Kalorio (notu majusklan K), kiu kutime troviĝas en la kampoj de [[kuirarto]] kaj [[dieto|dietistiko]].
 
Kalorio estas ofta mezurunuo de la energia enhavo de [[nutraĵo]]. En nutraĵo, estas por gramo po 9 kkalkcal porpri [[graso]], po 4 kkalkcal porpri [[karbohidrato]] kaj po 3,2 porkcal pri [[proteino]].
 
{{ĝermo|fiziko}}