Paul Berthelot: Malsamoj inter versioj

'''Paul Marcel BERTHELOT''' (''Paŭlo Bertelo'', pseŭdonime ''Marcelo VEREMA'') (1882la [[26-an de julio]] [[1881]]<ref>[http://esperanto.cri.cn/1/2005/08/10/1@28025.htm "Berthelot, la fondinto"], China Radio International, 3005-08-10.</ref> - la [[2-an de novembro]] [[1910]]) estis anarĥiisto kaj esperantisto.

Li naskiĝis en [[Auxerre]],<ref>"Selon une source espérantiste, il est né à Auxerre." Neno Vasco,[http://raforum.info/spip.php?article3661&lang=fr "Berthelot, Pau; - Biographie"] en ''Les Temps nouveaux'', N° 54, 1912.</ref> [[Francio]] en [[18821880]], filo de [[Paul Bert]], [[sciencisto]] franca kaj [[koloniestro]] de [[Franca Hindoĉinio]]. Li lernis [[Esperanto]]n en [[1900]], kiam li studis en la liceo de [[Reims]]. Li poste ekstudis medicinon en [[Parizo]], sed baldaŭ forlasis Francion por eskapi la militservon kaj gajnis sian vivon kiel [[tipografio|tipografo]]. Fervora propagandisto, li fondis en 1904 la asocion [[Espero Kataluna]], kiu kunigis la [[katalunaj esperantistoj|katalunajn esperantistojn]] en ambaŭ flankoj de [[Pireneoj]] kaj redaktis ties bultenon. Dum lia tiama loĝado en [[Nord-Katalunio]] li fondis ankaŭ la gazeton ''[[Esperanto (gazeto)|Esperanto]]'' (la [[18-an de junio]] [[1905]]), kiun li transdonis en [[1907]] al [[René de Saussure|Saussure]] kaj [[Hector Hodler|Hodler]]. Li enpresis en ''Esperanto'' la unuan provon de vortaro Esperanto-Esperanto (kun Esperante redaktitaj [[difino]]j de la [[radiko]]j). Li ankaŭ estis iniciatinto de ''[[Internacia Socia Revuo]]''. Post trairi [[Svisio]]n kaj [[Hispanio]]n, li forvojaĝis al [[Sudameriko]], kie li daŭrigis sian propagandon.

Post mizera periodo, li intencis reiri al [[Eŭropo]], sed tiam ekinteresiĝis pri la moroj kaj kutimoj de la brazilaj indiĝenoj. Li unue iris en la vilaĝon [[Dumbá]], municipo [[Leopoldina]], stato de [[Gojaso]], sur la rivero [[Araguaia]] por provi krei anarĥiisman [[bieno]]n ''Colônia Agrícola Socialista nos sertões do Araguaia''. Post la malsukceso de tiu ideo, li restis en la vilaĝo [[Aruanã]] en la sama municipo kiel [[inspektoro]] de rivera navigado ĉe ''Companhia de Navegação do Araguaia'', sub protekto de [[Senatano]] [[Urbano Gouveia]]. Tie li studis la [[indiĝeno]]jn kaj ilian lingvon, kunlaboris ĉe gazetoj de [[San-Paŭlo]] kaj verkis la franclingvan libron ''L'Évangile de l'Heure'' ("La Evangelio de la Horo"), antaŭ ol daŭrigi sian vojaĝon al la Nordo, celante [[Belém-|Belém do- Para]].

Grave kaptita de [[tuberkulozo]], li pasigis siajn lastajn semajnojn en [[Conceição do Araguaia]], instruante la [[monaĥo]]jn, kiuj flegis lin, kaj preparante kun ili latinan lernolibron ''Compendium grammaticae Esperanti''. Li mortis en la [[2-a de novembro]] [[1910]] en [[Conceição do Araguaia]].

*''Vortaro [[franca lingvo|franca]]-Esperanto'', (kun [[Théophile Cart|Cart]] kaj [[Marcel Merckens|Merckens]]), [[1903]]

*''Komercaj Leteroj'', (kun [[Charles Lambert|Lambert]]) [[1903]]

[[Kategorio:Naskiĝintoj en 18821881]]