Dekoblaj kaj dekonaj unuoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Irvdel (diskuto | kontribuoj)
Irvdel (diskuto | kontribuoj)
e Retranslokiĝo al http://eo.wikipedia.org/wiki/Vortoj_por_grandegaj_nombroj
Linio 58:
Por kalkuloj, se ĉiuj grandoj estas esprimitaj en SI, formuloj ne bezonas enkondukon de koeficientoj, dependaj de elekto de mezurunuoj.
 
=== Duuma prefiksoj ===
{| class="wikitable"
|-
Linio 68:
|-
| 1 000 000 000 || G || Gig || Gi || 1 073 741 824
|-
|}
 
== Nomoj de grandaj numeroj ==
 
En Esperanto, mil=10<sup>3</sup>, miliono (da)=10<sup>6</sup>, miliardo (da)=10<sup>9</sup>, sed por pli grandaj numeroj ankoraŭ ne estas oficiala listo. Proponoj estas Iliun-sistemo, Iliono/iliardo-sistemo, Gillion-sistemo, Myriad-sistemo.
 
=== Iliun-sistemo ===
 
En la aktuala internacia sistemo, la nomoj de grandaj numeroj rilatas al la kvanto da "000" post la unua "mil", do (n+1)*3, kaj la iliun-sistemo de Esperanto spegulas tion. Rimarkindas ke -iliun kolizias nek kun finaĵo -on nek kun sufikso -on- kaj sekve "-iliun" estas tiom facila kaj logika kiom "mil". Ekzemple:
* 1.000 lingvoj → milo da lingvoj → mil lingvoj
* 1.000.000 arboj → miliuno da arboj → miliun arboj (cetere, komparu "miliun" kun hungarlingva "milijun")
* 7.000.000.000 homoj → sep miliardoj da homoj → sep miliard homoj (ne miliard', sed simple miliard)
* 11.230.456.078.009 aĵoj → dek unu '''''triiliun''''' ducent tridek '''''miliard''''' kvarcent kvindek ses '''''miliun''''' sepdek ok '''''mil''''' naŭ aĵoj
* 300.000.000.000.000.000.000.000 steloj → tricent sesiliuno da steloj
 
 
{| cellspacing=2 cellpadding=2
|- bgcolor=#ffff66 |
! width=120 | Nomo !! width=120 | Komparo al internacia uzo en la angla !! width=120 | Valoro
|-
|mil (nuliliun)||thousand||10<sup>3</sup>
|-
|miliun (unuiliun)||million||10<sup>6</sup>
|-
|miliard (duiliun)||billion||10<sup>9</sup>
|-
|triiliun||trillion||10<sup>12</sup>
|-
|kvariliun||quadrillion||10<sup>15</sup>
|-
|kviniliun||quintillion||10<sup>18</sup>
|-
|sesiliun||sextillion||10<sup>21</sup>
|-
|sepiliun||septillion||10<sup>24</sup>
|-
|okiliun||octillion||10<sup>27</sup>
|-
|naŭiliun||nonillion||10<sup>30</sup>
|-
|dekiliun||decillion||10<sup>33</sup>
|-
|dekunuiliun||undecillion||10<sup>36</sup>
|-
|dekduiliun||duodecillion||10<sup>39</sup>
|-
|dektriiliun||tredecillion||10<sup>42</sup>
|-
|dekkvariliun||quattuordecillion||10<sup>45</sup>
|-
|dekkviniliun||quindecillion||10<sup>48</sup>
|-
|deksesiliun||sexdecillion||10<sup>51</sup>
|-
|deksepiliun||septendecillion||10<sup>54</sup>
|-
|dekokiliun||octodecillion||10<sup>57</sup>
|-
|deknaŭiliun||novemdecillion||10<sup>60</sup>
|-
|dudekiliun||vigintillion||10<sup>63</sup>
|}
 
 
=== Iliono/iliardo-sistemo ===
 
* duiliono = “miliono da milionoj, biliono” (12 nuloj), triiliono = “miliono da duilionoj, triliono” (18 nuloj), kvariliono = “miliono da triilionoj, kvadriliono” (24 nuloj) k.t.p.
* duiliardo = “mil duilionoj” (15 nuloj), triiliardo = “mil triilionoj” (21 nuloj) k.t.p.
 
<table>
<tr><td width=120>'''Nomo'''</td><td width=200> '''Signifo'''</td><td width=200> '''Eŭropa'''</td><td width=200> '''Usona'''</td></tr>
<tr><td width=120>[[miliono]]</td><td width=200> 10 <sup> 6</sup></td><td width=200> miliono</td><td width=2000> million</td></tr>
<tr><td width=120>[[miliardo]]</td><td width=200> 10 <sup> 9</sup></td><td width=200> miliardo</td><td width=200> billion</td></tr>
<tr><td width=120>[[duiliono]]</td><td width=200> 10 <sup> 12</sup></td><td width=200> biliono</td><td width=200> trillion</td></tr>
<tr><td width=120>[[duiliardo]]</td><td width=200> 10 <sup> 15</sup></td><td width=200> biliardo</td><td width=200> quadrillion</td></tr>
<tr><td width=120>[[triiliono]]</td><td width=200> 10 <sup> 18</sup></td><td width=200> triliono</td><td width=200> quintillion</td></tr>
<tr><td width=120>triiliardo</td><td width=200> 10 <sup> 21</sup></td><td width=200> triliardo</td><td width=200> sextillion</td></tr>
<tr><td width=120>kvariliono</td><td width=200> 10 <sup> 24</sup></td><td width=200> kvadriliono</td><td width=200> septillion</td></tr>
<tr><td width=120>kvariliardo</td><td width=200> 10 <sup> 27</sup></td><td width=200> kvadriliardo</td><td width=200> octillion</td></tr>
<tr><td width=120>kviniliono</td><td width=200> 10 <sup> 30</sup></td><td width=200> kvintiliono</td><td width=200> nonillion</td></tr>
<tr><td width=120>kviniliardo</td><td width=200> 10 <sup> 33</sup></td><td width=200> kvintiliardo</td><td width=200> decillion</td></tr>
 
</table>
 
=== Gillion-sistemo ===
Kiel proponite de [[Russ Rowlett]], surbaze de la [[greka lingvo|grekaj]] prefiksoj:
 
{|
|
{| class="wikitable"
|-
! Valoro !! Nomo
|-
| 10<sup>3</sup> || Milo
|-
| 10<sup>6</sup> || Miliono
|-
| 10<sup>9</sup> || Gillion
|-
| 10<sup>12</sup> || Tetrillion
|-
| 10<sup>15</sup> || Pentillion
|-
| 10<sup>18</sup> || Hexillion
|-
| 10<sup>21</sup> || Heptillion
|-
| 10<sup>24</sup> || Oktillion
|-
| 10<sup>27</sup> || Ennillion
|-
| 10<sup>30</sup> || Dekillion
|-
|}
|
{| class="wikitable"
|-
! Valoro !! Nomo
|-
| 10<sup>33</sup> || Hendekillion
|-
| 10<sup>36</sup> || Dodekillion
|-
| 10<sup>39</sup> || Trisdekillion
|-
| 10<sup>42</sup> || Tetradekillion
|-
| 10<sup>45</sup> || Pentadekillion
|-
| 10<sup>48</sup> || Hexadekillion
|-
| 10<sup>51</sup> || Heptadekillion
|-
| 10<sup>54</sup> || Oktadekillion
|-
| 10<sup>57</sup> || Enneadekillion
|-
| 10<sup>60</sup> || Icosillion
|-
|}
|
{| class="wikitable"
|-
! Valoro !! Nomo
|-
| 10<sup>63</sup> || Icosihenillion
|-
| 10<sup>66</sup> || Icosidillion
|-
| 10<sup>69</sup> || Icositrillion
|-
| 10<sup>72</sup> || Icositetrillion
|-
| 10<sup>75</sup> || Icosipentillion
|-
| 10<sup>78</sup> || Icosihexillion
|-
| 10<sup>81</sup> || Icosiheptillion
|-
| 10<sup>84</sup> || Icosioktillion
|-
| 10<sup>87</sup> || Icosiennillion
|-
| 10<sup>90</sup> || Triacontillion
|-
|}
|}
 
=== Myriad-sistemo ===
Proponita de [[Donald E. Knuth]]:
{| class="wikitable"
|-
! Valoro !! Nomo !! Skriba formo
|-
| 10<sup>0</sup>
| align="center" | Unu
| 1
|-
| 10<sup>1</sup>
| align="center" | Dek
| 10
|-
| 10<sup>2</sup>
| align="center" | Cent
| 100
|-
| 10<sup>3</sup>
| align="center" | Dek cent
| 1000
|-
| 10<sup>4</sup>
| align="center" | Myriad
| 1,0000
|-
| 10<sup>5</sup>
| align="center" | Dek myriad
| 10,0000
|-
| 10<sup>6</sup>
| align="center" | Cent myriad
| 100,0000
|-
| 10<sup>7</sup>
| align="center" | Dek cent myriad
| 1000,0000
|-
| 10<sup>8</sup>
| align="center" | Myllion
| 1,0000,0000
|-
| 10<sup>12</sup>
| align="center" | Myriad myllion
| 1,0000,0000,0000
|-
| 10<sup>16</sup>
| align="center" | Byllion
| 1,0000,0000,0000,0000
|-
| 10<sup>24</sup>
| align="center" | Myllion byllion
| 1,0000,0000:0000,0000;0000,0000
|-
| 10<sup>32</sup>
| align="center" | Tryllion
| 1 0000,0000;0000,0000:0000,0000;0000,0000
|-
| 10<sup>64</sup>
| align="center" | Quadryllion
| 1'0000,0000;0000,0000:0000,0000;0000,0000 0000,0000;0000,0000:0000,0000;0000,0000
|-
| 10<sup>128</sup>
| align="center" | Quintyllion
|-
| 10<sup>256</sup>
| align="center" | Sextyllion
|-
| 10<sup>512</sup>
| align="center" | Septyllion
|-
| 10<sup>1024</sup>
| align="center" | Octyllion
|-
| 10<sup>2048</sup>
| align="center" | Nonyllion
|-
| 10<sup>4096</sup>
| align="center" | Decyllion
|-
| 10<sup>8192</sup>
| align="center" | Undecyllion
|-
| 10<sup>16,384</sup>
| align="center" | Duodecyllion
|-
| 10<sup>32,768</sup>
| align="center" | Tredecyllion
|-
| 10<sup>65,536</sup>
| align="center" | Quattuordecyllion
|-
| 10<sup>131,072</sup>
| align="center" | Quindecyllion
|-
| 10<sup>262,144</sup>
| align="center" | Sexdecyllion
|-
| 10<sup>524,288</sup>
| align="center" | Septendecyllion
|-
| 10<sup>1,048,576</sup>
| align="center" | Octodecyllion
|-
| 10<sup>2,097,152</sup>
| align="center" | Novemdecyllion
|-
| 10<sup>4,194,304</sup>
| align="center" | Vigintyllion
|-
| 10<sup>4,294,967,296</sup>
| align="center" | Trigintyllion
|-
| <math>{10}^{\,\! 4 * 2^{40}}</math>
| align="center" | Ragintyllion
|-
| <math>{10}^{\,\! 4 * 2^{50}}</math>
| align="center" | Quinquagintyllion
|-
| <math>{10}^{\,\! 4 * 2^{60}}</math>
| align="center" | Sexagintyllion
|-
| <math>{10}^{\,\! 4 * 2^{70}}</math>
| align="center" | Septuagintyllion
|-
| <math>{10}^{\,\! 4 * 2^{80}}</math>
| align="center" | Octogintyllion
|-
| <math>{10}^{\,\! 4 * 2^{90}}</math>
| align="center" | Nonagintyllion
|-
| <math>{10}^{\,\! 4 * 2^{100}}</math>
| align="center" | Centyllion
|-
| <math>{10}^{\,\! 4 * 2^{1000}}</math>
| align="center" | Millyllion
|-
| <math>{10}^{\,\! 4 * 2^{10000}}</math>
| align="center" | Myryllion
|-
|}
 
=== ''Guglo'' kaj aliaj ===
{| class="wikitable"
|-
| 10<sup>100</sup>
| [[Guglo]]
|-
| <math>{10}^{\,\!10^{100}}</math>
| [[Gugloplex]]
|-
| 10<sup>-N</sup>
| N-[[minex]]
|-
| 10<sup>N</sup>
| N-plekso
|-
|}
Linio 399 ⟶ 74:
== Vidu ankaŭ jenon: ==
 
* [[Vortoj por grandegaj nombroj]]
* [[Duumaj prefiksoj]]
* [[Nenegativa entjera potenco de 2]]