Pluto (mitologio): Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Nova paĝo: {{TemasPri|mitologiaj roluloj|Pluto}} thumb|Skuptaĵo de '''Pluto''', [[Romia Imperio|romia kopio el la 1a jarcento de originalo el ĉ. 374-...
 
eNeniu resumo de redakto
Linio 4:
 
== Pluto, personigo de riĉeco ==
En la greka diaro, '''Pluto''' personigas riĉecon, kaj pro tio li estis ankaŭ dio de agrokulturo, rilate al abundaj rikolto kiel fonto de enspezoj. Tamen, tiu flanka kultado pli kaj pli ĝeneraliĝis en abstraktan personigon de riĉeco, do Pluto malrilatiĝis al Demetro kaj iĝis ankaŭ subtera dio, kiel metaforo de la subtera riĉeco de la mineraloj kaj minejoj. Pro tio li tiel rilatiĝis al [[Hadeso]], ke tiu dioj ricevadis la kromnomojn ''Pluto'' aŭ ''Plutonon'', kaj la romianoj nomigis tiun dion ĝuste [[Plutono (dio)|Plutono]]. Oni kutime prezentadis lin kiel junulo aŭ infano kiu portas la [[korno de abundo|kornon de abundo]]<ref>Pierre Grimal. ''Diccionario de Mitología Griega y Romana''. Eld. Paidós.</ref>
 
Li aperas en la ''[[Teogonio]]'' de [[Heziodo]]<ref>Heziodo. ''Teogonio'', 969.</ref> kiel filo de la [[Kreto (insulo)|kreta]] pra-diino [[Demetro]]<ref>[[Karl Kerenyi]]. ''Eleusis: Archtypal Image of Mother and Daughter (Bollingen)'', paĝ. 30, 1967.</ref> kaj la duondio [[Jasiono]], kun kiu li kuŝis ''sur trifoje plugita kampo''. Pluto ĉefrolis en la [[eleŭzaj misteroj]], elstara kultado al la agrokultura diino. Tamen, kiel metaforo, [[Esopo]] asertas ke lia patrino estis Tiko, diino de la fortuno<ref>Esopo. ''Fabloj'', 130.</ref>. Laŭ [[Higeno]], li havis fraton nomitan [[Filomelo]]<ref>Higeno. ''Poezia astronomio'', 2.4.</ref>.
Linio 11:
 
== Pluto, oceanidino ==
[[Dosiero:Eirene Ploutos Glyptothek Munich 219 n4.jpg|thumb|right|200px|[[Ireno]] (paco) portas la infanon Pluton. Romia kopio de vota skulptaĵo de [[Kefisodoto]] en la [[agoro]] de [[Ateno]]. ĉ. [[-370|370 a.K.]].]]
'''Pluto''' (el la greka ''Ρλουτω'') estis ankaŭ unu el la [[oceanidinoj]]<ref>Heziodo. ''Teogonio'', 355.</ref>, filino do de [[Oceano (mitologio)|Oceano]] kaj [[Tetiso (titanino)|Tetiso]]. Krome minoritata versio noman ŝian patron [[Himaso]]. Kun Zeŭso aŭ kun la reĝo [[Tmolo]] de [[Lidio]], ŝi estis patrino de [[Tantalo (mitologio)|Tantalo]], unu el la unuaj reĝoj de la mondo. Dum infanaĝo, Pluto akompanis la diinojn [[Persefono]]n, [[Artemiso]]n kaj [[Ateno (mitologio)|Atenon]] en iliaj ludoj.
 
== Pluto en belartoj ==
[[Dosiero:EireneInferno PloutosCanto Glyptothek7 Munichlines 219 n48-9.jpg|thumb|rightleft|200px|[[Ireno]]Duonlupa (paco)'''Pluto''' portaslaŭ la infanon Pluton. Romia kopio de vota skulptaĵogravuraĵo de [[Kefisodoto]]Gustave en la [[agoroDoré]] depor [[Ateno]].La ĉ.Divina [[-370|370 a.K.Commedia]].]]
En la ceramikaĵoj kiu prezentas la eleŭzan kultadon, Pluto aperas kiel infano aŭ [[efebo]] kiu portas la kornon de abundo. Poste, sur alegoriaj basaj reliefoj, oni prezentas lin kiel infano en la brakoj de [[Ireno]], simbolante ke paco kunportas riĉecon, aŭ de [[Tiko]], la fortuno de la urboj. [[Paŭzanio]]<ref>Paŭzanio. ''Priskribo de Grekio'', 9.16.</ref> priskribas statuojn de la dio sur la brakoj de Tiko en [[Tebo (Grekio)|Tebo]], de Ireno en [[Ateno]] kaj de [[Ateno (mitologio)|Ergana Ateno]] en [[Tespio]], kiuj aperas kiel patrinoj de Pluto ĉar ili simbolis la fontojn de riĉeco: paco, fortuno kaj saĝeco.
 
[[Dante]] priskribas lin en la [[La Divina Commedia|Dia Komedio]] kiel lupforma demono kiu gvardas la kvaran cirklon de la [[infero]], tiu rezervata al la avaruloj. Tre eble li konfuzis la dion de riĉeco kun Plutono, la reĝo de la subtera mondo laŭ la [[romia mitologio]].
 
== Eksteraj ligiloj ==