Meksik-usona milito: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 24:
== Antaŭokazoj ==
De 1834, miloj da usonaj kolonianoj ekloĝiĝis en [[Teksaso]], ĉetempe parto de Meksiko, kun meksika registara permeso. Usonano Moses Austin estis la avangardo de la provo alporti anglalingvanoj en Teksaso, kiel metodo por loĝatigi la malabunde loĝita regiono. La meksikanoj indignis, ke la usonanoj ricevis liberan landon en Teksaso,
En 1836, teksasaj ribeluloj deklaris sin sendependa de Meksiko kaj post komence pezaj perdoj (vidu la [[Batalo de la Alamo]]), venkis meksikaj militfortoj ĉe la [[Batalo de San Jacinto]]. Kvankam meksikaj soldatoj retiriĝis, Meksikon rifuzis agnoski teksasa sendependeco, kaj ankoraŭ konsideris ĝi provinco en ribelo.
En 1845, usona prezidanto [[John Tyler]] donis la eks-[[Respubliko de Teksaso]] ŝtatiĝo, la 28a ŝtato. Meksiko rompis diplomatiajn rilatojn kun Usono rezulte. Apuda usona prezidanto [[James Polk]], kun ekspansiismaj ambicioj, movis soldatoj sub Ĝeneralo Thornton apud la suda landlimo de Teksaso tenti la meksikanoj al atako unue. Je la 25a de aprilo
== Ĥronologio ==
{|
|-
|'''[[1846]]'''
|-
|||1a januario||Usona prezidanto [[James Polk|Polk]] odigas ĝeneralo [[Zachary Taylor|Taylor]] marŝi disde la [[Rio Nueces]] de la [[Rio Grande]]
|-
|||25a aprilo ||Meksikaj soldatoj atako Usonaj soldatoj sub Ĝenerala Thornton, kun 16 usonaj perdoj; La Thornton Afero, tiel nomita, kaŭzas prezidanton Polk peti de la [[Usona Kongreso|Kongreso]] por deklaro de milito
|-
|||3a-9a majo|| Sieĝo de Fortikaĵo Teksaso
|-
|||8a majo|| Batalo de Palo Alto
|-
|||9a majo|| Batalo de Resaca de la Palma
|-
|||13a majo|| '''Usono proklamas militon kontraŭ Meksiko'''
|-
|||4a julio|| Usonaj kolonianoj en [[Kalifornio]], provokita de Ĝeneralo [[John Fremont|Fremont]], proklamas sendependecon de Meksiko dum la "Urso-Flago Ribelo"
|-
|||7a-8a julio|| Komandanto [[John D. Sloat]] prenas [[Monterey (Kalifornio)]] kaj ''Yerba Buena'' (aktuala [[Sanfrancisko]])
|-
|||20a-24a septembro|| Batalo de Monterrey
|-
|||7a octobro|| Batalo de Dominguez Rancho
|-
|||16a novembro|| Batalo de Natividad
|-
|||6a decembro|| Batalo de San Pasqual
|-
|||25a decembro|| Batalo de El Brazito
|-
|'''[[1847]]'''
|-
|||2a januario|| Batalo de Santa Clara
|-
|||8a januario|| Batalo de Rio San Gabriel
|-
|||9a januario|| Batalo de La Mesa
|-
|||24a januario|| Batalo de Cañada kaj Batalo de Mora
|-
|||29a januario|| Batalo de Embudo Pass
|-
|||3a-4a februario|| Sieĝo de Pueblo de Taos
|-
|||23a februario|| Batalo de Buena Vista
|-
|||28a februario|| Batalo de Sacramento
|-
|||9a-29a marto|| Sieĝo de Veracruz
|-
|||18a aprilo|| Batalo de Cerro Gordo
|-
|||15a majo||Usonaj fortoj prenas [[Puebla (Meksiko)]]
|-
|||6a junio|| Ĝeneralo [[Stephen Kearney]] prenas Nov-Meksiko
|-
|||12a julio|| Bataleto de Rio Calaboso
|-
|||19a-20a julio|| Batalo de Contreras kaj Batalo de Churubusco
|-
|||8a septembro|| Batalo de Molino del Rey
|-
|||13a septembro|| Batalo de Chapultepec
|-
|||13a-15a septembro|| Kapto de Meksikurbo
|-
|||14a-12a septembro|| Sieĝo de Puebla
|-
|||17a septembro||Kapitulaco de Ĝeneralo Santa Anna
|-
|||9a octobro||Batalo de Huamantla
|-
|||19a octobro|| Bataleto de Atlixco
|-
|||11a novembro||Kapto de Mazatlán
|-
|'''[[1848]]'''
|-
|||2a februario|| '''Traktato de Guadalupe Hidalgo''' (oficiala fino de la milito)
|-
|||16a marto|| Bataleto de Santa Cruz de Rosales (la oficiala fino de la milito estis nesciata)
|-
|||30a marto|| Bataleto de Todos Santos (la oficiala fino de la milito estis nesciata)
|}
'''[[1849]]''' - Komenco de la [[Kalifornia deliro pri oro]]
== Rezultoj ==
| |||