Niels Bohr: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e r2.6.5) (robota modifo de: hi:नील्स बोर |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 16:
}}
Li ekde [[1903]] studis fizikon en sia hejmurbo. En la jaro [[1911]] li doktoriĝis en la [[universitato de Kopenhago]], poste li laboris en la laboratorio ''Cavendish'' en [[Kembriĝo]], kaj ekde [[1913]]
Lia plej granda merito estas la, laŭ li, nomata [[atommodelo laŭ Bohr|atommodelo]], kiun li evoluigis surbaze de la [[kvantuma fiziko|kvantumteorio]] de [[Max Planck]]. En la jaro [[1922]] li gajnis la [[Premio Nobel de Fiziko|Premion Nobel de Fiziko]] ''pro siaj meritoj en la esploro de la strukturo de la atomo kaj la radiado eliranta el ĝi“.
En la jaro [[1943]] li fuĝis de la germanaj nazioj, kiuj okupis Danion, unue al [[Svedio]], poste tra [[Britio]] al [[Usono]], kie li kontribuis al la evoluigo de la [[atombombo]]. En [[1945]] li revenis al Danio kaj fariĝis fervora kontraŭulo de la uzo de nukleaj armiloj.
Niels Bohr mortis en [[1962]]. El liaj ses filoj unu ([[Aage Niels Bohr]]) mem fariĝis tre sukcesa fizikisto:
== Sciencaj esploroj ==
Sin bazante sur la teorio de [[Ernest Rutherford]], li eldonis sian [[atomo|atoman]] modelon en [[1913]], enkondukante la teorion de numereblaj [[orbito]]j, kiuj estas karakterizitaj en la [[kvantummeĥaniko|kvantummeĥanika]] teorio per, ĉirkaŭ la [[atomkerno]], nombro de [[elektrono]]j en ĉiu [[orbito]], kiu pliigas de la interno al la ekstero.
En lia modelo krome, la elektronoj povas ''fali'' (pasi de orbito al alia) de ekstera orbito al alia interna, elsendannte [[fotono]]n de diskreta energio, fakto sur kiu apogiĝas la [[kvantuma meĥaniko]].
[[Dosiero:Solvay conference 1927.jpg|thumb|400px|Kvina scienca Kongreso Solvay de [[1927]]. Ni povas vidi ''Niels Bohr''-n, la unuan ĉe la dekstro de la centra vico. Inter la partoprenantoj, staras [[Auguste Piccard]], [[Albert Einstein]], [[Marie Curie]], [[Erwin Schrödinger]], [[Wolfgang Pauli]], [[Werner Heisenberg]], [[Paul Dirac]], [[Louis de Broglie]] kaj [[Max Planck]].]]
En [[1922]], li ricevis la [[Nobel-premio pri fiziko|Nobel-premion pri fiziko]] pro liaj laboroj super la [[atomo|atoma]] strukturo kaj la [[radiado]]. Fizikistoj, apogante sur ĉi tiu komenco, konkludis ke la [[lumo]] karakteriziĝis per duopeco [[ondo]]-[[korpusklo]], montrante proprecojn reciproke ekskludantiĝajn laŭ la kazo.
Per ĉi tiu kommenco, Bohr trovis krome filozofajn aplikojn, kiujn li utiligis kiel pravigojn. Tamen, la fiziko de Niels Bohr kaj [[Max Planck]] estis malagnoskita de [[Albert Einstein]], kiu preferis la klarigon de la klasika formulado.
En [[1933]], Bohr proponis la hipotezon de la likva guto, teorio kiu permesis klarigi la nukleajn dissplitiĝojn, kaj, konkrete, la grandan kapablon de [[fisio]] de la [[uranio]]-[[izotopo]] 235.
== Debato kun [[Ejnŝtejno]] ==
[[Dosiero:Niels Bohr Albert Einstein by Ehrenfest.jpg|thumb|upright|left|Niels Bohr kaj [[Albert Einstein]] diskutantaj pri la kvantuma teorio en la domo de ''Paul Ehrenfest'' en [[Leiden]] (decembron 1925).]]
== Eksteraj ligoj ==
* Parto de artikolo legita de enciklopedio Encydia [http://eo.encydia.com/es/Niels_Bohr]
* Biografio de Niels Henrik David Bohr [http://www.astrocosmo.cl/biografi/b-n_bohr.htm] ({{es}})
== Vidu ankaŭ jenon: ==
{{commons|Niels Henrik David Bohr}}
* [[Borio]]
* [[Hafnio]]
* [[Atomkerno]]
* [[Kvantuma meĥaniko]]
[[Kategorio:Nobel-premiitoj pri fiziko|BOHR, Niels]]
| |||