Banano: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VolkovBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.5.1) (robota aldono de: mrj:Банан
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e robota aldono de: ln:Etabé; cosmetic changes
Linio 12:
 
== Historio ==
=== Frua kultivado ===
Sudorientaj aziaj kultivistoj unue [[Aldomigo|aldomigis]] bananojn. Lastatempa [[arkeologio|arkeologia]] kaj [[Paleoekologio|paleoekologia]] indiko ĉe [[Kuk marĉejo]] en la [[Okcidenta Altlanda Provinco]] de [[Papuo-Nov-Gvineo]] sugestas ke banana kultivado tie okazis tiel frua kiel 5000 [[Komuna Erao|a.K.E.]] kaj eble kiel 8000 a.K.E. Estas probable, ke aliaj specioj estis poste kaj sendepende aldomigitaj aliloke en sudorienta Azio. Sudorienta Azio estas la regiono de unuaranga diverseco de la banano. Areoj de duaranga diverseco estas trovata en [[Afriko]], indikante longan historion de banana kultivado en la regiono.
 
Linio 32:
En la frua 20-a jarcento, bananoj formis la bazon de grandaj komercaj imperioj; pria ekzemplo estas la [[United Fruit Company|Unueca Frukta Firmao]], kiu kreis grandegajn plantejojn precipe en Centra- kaj [[Sudameriko]]. Ĉi tiuj estis kutime komerce ekspluatadataj kaj la termino "[[Banana respubliko]]" estis elpensita por landoj kiel [[Honduro]] kaj [[Gvatemalo]], reprezentante tion, ke ĉi tiuj firmaoj kaj iliaj politikaj subtenantoj kreis kaj instigis "sklavecajn diktaturojn" kies ĉefa motiviteco estis protekti la firmaojn.
 
== Moderna kultivado ==
[[Dosiero:Inside a wild-type banana.jpg|thumb|left|Fruktoj de [[sovaĝa speco|sovaĝa-tipaj]] bananoj havas multenombran granda, malfacilaj semoj.|alt=Foto de du krucsekciaj duonoj de semo-plenigita frukto]]
[[Dosiero:Combs.jpg|thumb|left|Banana [[bulbotubero]], uzita en la disvastigado de aldomigitaj bananoj]]
Linio 54:
{{projektoj|commonscat=Banana}}
 
== Notoj ==
<references/>
 
Linio 135:
[[la:Musa (genus)]]
[[lmo:Musa]]
[[ln:Etabé]]
[[lt:Bananas]]
[[lv:Banāns]]