Kiel registrite je 23:00, 18 feb. 2008 redakti Nick~eowiki (diskuto \| kontribuoj) 2 860 redaktoj Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Nuna versio ekde 18:56, 29 mar. 2011 redakti malfari Doesle (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 1 721 redaktoj fundis sekcion de I kun tiu ĉi artikolo (samvorta, sed malsame formatigita); forigis "kategorioj" supre
Linio 1: {{polurinda}} ~~[[Lingvo]]>[[Radiko]]j>[[ĉiam]] [[finaĵo\|finaĵ]]bezonaj>I-karaktera radiko~~ ~~-----~~ Ĉe tipaj I-karakteraj [[radiko]]j la [[I-formo]] kaj la [[O-formo]] estas esence samsignifaj, t.e. la signifo de la O-formo, aŭ unu el ĝiaj [[signifo]]j, estas pli-malpli identa al la signifo de la responda I-formo, krom ke la du formoj kondutas gramatike malsame. En la plej tipaj okazoj la I-formo montras [[farado]]n de ia [[ago]], kaj la O-formo estas nomo de tiu sama ago, do esence samsignifa kiel O-formo kun AD-[[sufikso]] (krom la eventuala daŭreca [[nuanco]] de [[AD]]). Estas ankaŭ malpli tipaj okazoj, en kiuj la signifo de la I-formo estas ekz. stata, senta aŭ alimaniere agosimila. Ekzemploj: * MONTR -– montri kaj [[montro]] esprimas la saman agon. * RID -– ridi kaj [[rido]] esprimas la saman agon. * VIV -– vivi kaj [[vivo]] esprimas la saman agon. * DEMONSTR -– demonstri kaj [[demonstro]] esprimas la saman agon. * DEMONSTRACI -– demonstracii kaj [[demonstracio]] esprimas la saman agon (la saman kiel tiu de demonstri kaj demonstro). * ROTACI -– rotacii kaj [[rotacio]] esprimas la saman agon. * AM -– ami estas la ago havi certan [[sento]]n, [[amo]] estas tiu sento mem. * ABOMEN -– abomeni estas la ago havi certan senton, [[abomeno]] estas tiu sento mem. En multaj okazoj la O-formo de I-karaktera radiko havas, apud aga aŭ agosimila signifo, ankaŭ signifon de io ne-aga kun tre proksima rilato al la ago, ekz. [[rezulto]] aŭ alispeca [[manifestiĝo]] de la ago. Ekzemploj: * KONSTRU -– konstrui estas ago, [[konstruo]] estas aŭ tiu sama ago, aŭ rezulto de tia ago, aŭ [[maniero]] en kiu tia ago okazas. * ELEKT -– elekti kaj [[elekto]] estas ambaŭ agoj, sed elekto ankaŭ povas montri tion, kion oni elektas. * DIFEKT -– difekti estas ago, [[difekto]] estas aŭ [[nomo]] de tiu ago, aŭ [[rezulto]] de tiu ago. En iaj okazoj la signifo de la O-formo de I-karaktera radiko ne estas tiu de la efektiva ago montrata de la I-formo, sed nur rezulto aŭ manifestiĝo de la ago. Ekzemploj: * KONFUZ -– konfuzi estas la ago kaŭzi certan [[stato]]n/[[sento]]n, [[konfuzo]] estas tia stato/sento (sed apenaŭ uziĝas por la ago kaŭzi tian staton). * EMBARAS -– embarasi estas la ago kaŭzi certan staton, [[embaraso]] estas tia stato (sed apenaŭ uziĝas por la ago kaŭzi tian staton). * BAR -– bari estas la ago meti malhelpaĵon por io, [[baro]] estas konkreta aŭ [[abstrakta afero]], kiu baras. * PROFIT -– profiti estas la ago ricevi [[utilo]]n aŭ [[gajno]]n de io, [[profito]] estas tia utilo aŭ gajno. * STAMP -– stampi estas la ago fari [[marko]]n per [[stampilo]], [[stampo]] estas marko tiel farita. * VERK -– verki estas la ago krei ion sciencan aŭ artan, [[verko]] estas scienca aŭ [[arta produkto]] de [[verkado]]. * PAK -– paki estas la ago kunligi [[afero]]jn malvaste per io ĉirkaŭanta ilin, [[pako]] estas [[Aro (matematiko)\|aro]] de tiel kunligitaj [[objekto]]j. Rimarku: Kiam la [[Akademio de Esperanto]] kompilis la [[Baza Radikaro Oficiala\|Bazan Radikaron Oficialan]], ĝi, kontraŭ la [[kutimo]]j en [[vortaro]]j, ne rigardis tiajn ĉi radikojn kiel I-karakterajn, ĉar la O-formo ne povas montri la koncernan agon, sed elektis prezenti tiajn ĉi radikojn en O-finaĵa formo. Efektive tiajn ĉi radikojn oni povas egale rigardi kiel I-karakterajn aŭ O-karakterajn. Jam [[L.L. Zamenhof]] tiel parolis en [[Lingva Respondo]] pri la radiko STAMP. Ĉe I-karakteraj radikoj la A-formo tipe havas signifon tre elastan kaj varian, ekz. "rilata al la ago", "faranta la agon", "tia kiel la ago", "havanta econ rilatan al la ago" k.s. Ekzemploj: * MONTR -– montra = servanta por montri, rilata al [[montrado]], k.s. * ROTACI -– rotacia = rilata al [[rotaciado]], rotacianta, k.s. * AM -– ama = rilata al amo aŭ [[amado]], amanta, k.s. Ĉe iuj I-karakteraj radikoj la A-formo havas tute ecan signifon. Tiam temas ofte pri eco, kiu povas esti rezulto de la koncerna ago, sed la A-formo montras tiun econ mem aparte de la koncerna ago. Ekzemploj: * SUSPEKT -– suspekta = tia, ke ĝi vekas [[suspekto]]n. * FIKS -– fiksa = nemovebla (tia, kia io povas fariĝi pro [[fiksado]]). * KOMPLIK -– komplika = malsimpla (tia, kia io povas fariĝi pro [[komplikado]]). * KOREKT -– korekta = senerara (tia, kia io povas fariĝi pro [[korektado]]), rilata al korektado, korektanta, k.s. Rimarku: Iuj ĉi tiaj pure ecaj uzoj de I-karakteraj radikoj estas de multaj rigardataj kiel eraraj aŭ evitindaj === Vidu ankaŭ === * [[Normala radiko]]▼ ▲[[Normala radiko]] [[Kategorio:Gramatiko de Esperanto\|Radiko, I-karaktera]]

I-karaktera radiko: Malsamoj inter versioj