Urogalo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 18:
La '''Urogalo''', laŭnome la '''taŭra koko''', ''Tetrao urogallus'', estas la plej granda kaj malhela [[birdo]] inter [[Kokoformaj]]. Ĝi estas ĉirkaŭ 100 cm longa kaj 6.7 kg peza. La plej granda iam ajn konstatita en kaptiveco havis pezon de 7.2 kg. Ĝi troviĝas en Eŭropo kaj Azio, kaj estas fama pro sia ceremonia memmontrado por pariĝado.
 
==Taksonomio==
== Priskribo kaj distribuo ==
Ĝi estis unuafoje priskribata de [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]] en sia ''Systema naturae'' de [[1758]] laŭ ties nuna scienca nomo.<ref>{{cite book | last=Linnaeus | first=Carolus | authorlink=Carolus Linnaeus | title=Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata. | publisher=Holmiae. (Laurentii Salvii). | year=1758| quote = F. cera pedibusque flavis, dorso fusco, nucha alba abdomine pallido maculis oblongis fuseis.|pages=159}}</ref>
La virbirdo atingas ĝis 1 m. longa kaj 4 kg peza. La malsimileco inter ino kaj malino estas sufiĉe granda laŭ aspekto kaj grando: urogalino estas nur duonpeza kaj 70 cm. longa.
 
Ties plej proksima parenco estas la [[Nigrabeka urogalo]], ''Tetrao parvirostris'', kiu reproduktiĝas en [[tajgo]] de [[lariko]] de orienta [[Rusio]] kaj partoj de norda [[Mongolio]] kaj [[Ĉinio]].
 
== Distribuado ==
 
Ĝi estas ofta birdo en [[Skandinavio]], ĉirkaŭ [[Balta maro]] kaj [[Rusio]]. La subspecoj estas malsimilaj laŭ koloro kaj grando. En multaj eŭropaj landoj la speco ĉu malaperis ĉu estas tre endanĝerigita. En Irlando malaperis. En Skotio malaperis kaj oni enkondukis la skandinava subspeco. En [[Hispanio]] la okcidenta subspeco estas tre endanĝerigita kaj izolita de la orienta; tiu danĝero rilatas al tutmonda plivarmiĝo, ĉar temas pri antaŭglacia speco kaj ties antaŭglaciaj vivmedioj malaperas pro varmiĝo.
Linio 40 ⟶ 44:
== Aspekto ==
[[Dosiero:Urogallo.jpg|250px|thumb|left|Urogalo en [[poŝtmarko]] de [[Andoro]]]]
La virbirdo atingas ĝis 1 m. longa kaj 4 kg peza. La malsimileco inter ino kaj malino estas sufiĉe granda laŭ aspekto kaj grando: urogalino estas nur duonpeza kaj 70 cm. longa.
 
La '''masklo''' estas nekonfuzebla, ĉefe dum pariĝado, kiam malfermas sian '''nigran voston''' regule makulita per du strioj de blankaj markoj. La flugiloj estas brunaj (sur ŝultre klare videbla blanka makulo), la korpo brile bluverda kaj kapo kaj kolo malhelgriza. Beko blankeca kaj sube longa nigra plumaro kvazaŭ '''barbo'''. Surokule ili havas ruĝan makulon. La '''ino''' havas tiun lastan ruĝan makulon multe malpli granda kaj same la blankan makulon surŝultre; krom tio, nur brunmakulan plumaron kaj sube pli ruĝecan ĉe kolo kaj pli helan ĉe ventro. En la piedoj ili havas '''skvamojn''', kiuj estas tre utilaj por piediri surneĝe.