Soleco (romano): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Jinglada (diskuto | kontribuoj)
forstreko de la parto pri [Víctor_CATALÀ] kiun mi kununuigis al ĝi
Linio 7:
La romano publikiĝis en la revuo ''[[Joventut]]'' per kajeroj ekde la 19-a de majo 1904 ĝis la 20-a de aprilo 1905.
 
Okaze de la centjariĝo vidu jenajn eksterajn katalunlingvajn ttt-ejojn:
Okaze de la centjariĝo vidu jenajn eksterajn katalunlingvajn ttt-ejojn: http://www.parlament-cat.net/portal/page?_pageid=34,997788&_dad=portal&_schema=PORTAL, http://www.vilaweb.com/www/diariescola/noticia?id=938364, http://www.uoc.edu/lletra/obres/solitud/, http://cultura.gencat.net/anyllibre2005/m_36.htm, http://www.sanostra.es/recweb/publ001.nsf/0/BFDEB9303A909951C12570C4003E309F?OpenDocument&lang=02, http://www.solidaries.org/igualtat/novetat/escala.htm
 
http://www.parlament-cat.net/portal/page?_pageid=34,997788&_dad=portal&_schema=PORTAL,
Ĝi havis eksplodan sukceson, kun sinsekvaj eldonoj ĝis tiu de 1909. En la tiujaraj [[floraj ludoj]] de [[Barcelono]] ĝi ricevis la premion Fastenrath. Ĝi ne estis reeldonita ĝis 1945; en la prologo la aŭtoro klarigas ke la verko estis preparita por eliri al la publiko iom antaŭ la [[hispana enlanda milito]] (1936-1939). Tiam [[Lluís Via]] insistis aldoni la du ĉapitrojn, kiujn li forigis en la unuaj eldonoj ĉar li taksis ilin tro longaj. Sed la milito malebligis la projekton kaj tiuj du ĉapitroj perdiĝis en polica traserĉo kaj nur kelkaj paĝoj povis esti savitaj.
 
http://www.vilaweb.com/www/diariescola/noticia?id=938364,
La historio de la romano: En 1904 Lluís Via, direktoro de ''Joventut'', petis al ŝi verkon por ĝin kajere publiki en kvar-seria eldono. Kvankam la verkistino proponis kolekton de rakontoj, Via preferis romanon. Ŝi proponis kamparan plian dramon, sed sen limigi la flugon de la fantazio, sen redukti la priskribojn, sen ekscesa skemado. Ŝi projektis la dudek-ĉapitran romanon. Ŝi ekskribis sen malhelpoj, kaj sendadis pecojn de la romano al la redakcio de ''Joventut'' laŭ ŝi skribis ĝin. Ĉi tiu sistemo, sufiĉe uzita de la realismaj verkistoj de la 19-a jarcento, kaŭzis al la aŭtoroj ian maltrankvilon, laŭ Balzac rakontis; por Caterina Albert, tio estis malbeno, laŭ ŝi mem klarigis. Longe poste ŝi ankoraŭ parolis pri ĉi tiu romano kiel verko kiun ŝi ĉiam rigardis kun malplaĉo. Temas pri kampara dramo, novelo, mallonga rakontado kun la ritmo intence malrapidigita per la sintrudo de du elementoj: unuflanke, per preciza, insista kaj plena analizo de la sentoj de Mila; aliflanke, la rakontado malrapidiĝas per la rakontetoj de la paŝtisto.
 
http://www.uoc.edu/lletra/obres/solitud/,
Granda parto de ĝia sukceso devenas el ĝia unikeco. La kritikistoj interkonsentis pri ĝia sublimeco sed ne pri ĝiaj estetikaj karakterizaĵoj. Ili ja scias, ke ĝi ne povas esti komparita kun neniu el la grandaj romanoj de ŝiaj samtempuloj: ''[[La punyalada]]'' (La ponardo) de [[Joaquim Vayreda]], ''[[Els sots feréstecs]]'' (La krutaj sulkoj) de [[Raimon Caselles]] aŭ ''[[Pilar Prim]]'' de [[Narcís Oller]]. La kvalifikoj realisma aŭ psikologia aŭ eĉ kampara, kiuj estis utilaj por la cititaj verkoj, eĉ kun la nedetermineco de la kvalifiko kampara, ne taŭgis por klarigi la allogon magian de ''Soleco''. La solvo estas konsideri la rakontadon ne kiel romanon, sed kiel grandan prozan poemon. Kaj, precize ĉar ĝi estas granda proza poemo, dedukteblas ke la roluloj ne estas personoj, sed simboloj. Pri kio ne estas dubo, kaj kion la kritikistoj devis trovi, estas la klasifika traktado de la aliaj roluloj, krom Mila, traktado pli karakteriza de la novelo ol de la romano, kiu ne serĉas la ambiguecon de la konkreta persono, sed la esenco de la homa skemo.
 
http://cultura.gencat.net/anyllibre2005/m_36.htm,
==Caterina Albert==
 
http://www.sanostra.es/recweb/publ001.nsf/0/BFDEB9303A909951C12570C4003E309F?OpenDocument&lang=02,
Víctor Català estas la pseŭdonimo de Caterina Albert i Paradís (L'Escala, Katalunio, 1869 - 1966), romanisto, novelisto, dramisto kaj poeto. Ŝi estis aŭtodidakta kaj moviĝis en la literatura sfero de naturalismo kiu regis kiam ŝi komencis skribi, tamen ŝi deklaris sin favora al "senbrida eklektikismo".
 
http://www.solidaries.org/igualtat/novetat/escala.htm
Kvankam ŝiaj fruaj streboj dediĉitaj al la poezio kaj al la teatro-verkado, ŝi vere elstaris prose kio decide influis la evoluon de la Kataluna literaturo de la 20-a jarcento. Ŝia prosa verkaro evoluis tra kvar stadioj. La unua inkluzivas tri kolektojn de rakontoj "Drames rurals" (Kamparaj Dramoj) en 1902 "Ombrívoles" (Ombraj) en 1904 "Caires vius" (Akraj Randoj) en 1907 kaj poste la romano "Solitud" (Soleco) en 1905 kiu estas konsiderata kiel ŝia majstraĵo. La dua stadio konsistas el romano “Film (3000 metres)" (Filmo (3000 metrojn)) en 1919 kaj la kolekto de rakontoj: "La mare ballena" (Patrino Baleno) en 1920. En la tria stadio ni trovas la kolektojn de rakontoj "Marines" (Maraj rakontoj) en 1928 kaj "Contrallums" (Kontraŭlumoj) en 1930 unu el ŝiaj plej bonaj kolektoj. La kvara kaj fina etapo inkluzivas la verkojn "La vida mòlta" (Vivo Eluziĝinta) en 1949 kaj "Jubileu" (Jubileo) en 1951. La Premio "Víctor Català” por rakontoj aŭ rakontaj pecoj, estis starigita en 1953 omaĝe al la verkisto.
 
Ĝi havis eksplodan sukceson, kun sinsekvaj eldonoj ĝis tiu de 1909. En la tiujaraj [[floraj ludoj]] de [[Barcelono]] ĝi ricevis la premion Fastenrath. Ĝi ne estis reeldonita ĝis 1945; en la prologo la aŭtoro klarigas ke la verko estis preparita por eliri al la publiko iom antaŭ la [[hispana enlanda milito]] (1936-1939). Tiam [[Lluís Via]] insistis aldoni la du ĉapitrojn, kiujn li forigis en la unuaj eldonoj ĉar li taksis ilin tro longaj. Sed la milito malebligis la projekton kaj tiuj du ĉapitroj perdiĝis en polica traserĉo kaj nur kelkaj paĝoj povis esti savitaj.
Soleco, sukcesa romano, kun la plej bonaj kritikoj tra siaj multenombraj eldonoj kaj tradukita al ses lingvoj krom al Esperanto, estas la plej emblema verko de la modernisma renovigo de la Kataluna literaturo kaj pionira romano en la reprezentado de la virina imagaro.
 
La historio de la romano: En 1904 Lluís Via, direktoro de ''Joventut'', petis al ŝi verkon por ĝin kajere publiki en kvar-seria eldono. Kvankam la verkistino proponis kolekton de rakontoj, Via preferis romanon. Ŝi proponis kamparan plian dramon, sed sen limigi la flugon de la fantazio, sen redukti la priskribojn, sen ekscesa skemado. Ŝi projektis la dudek-ĉapitran romanon. Ŝi ekskribis sen malhelpoj, kaj sendadis pecojn de la romano al la redakcio de ''Joventut'' laŭ ŝi skribis ĝin. Ĉi tiu sistemo, sufiĉe uzita de la realismaj verkistoj de la 19-a jarcento, kaŭzis al la aŭtoroj ian maltrankvilon, laŭ Balzac rakontis; por Caterina Albert, tio estis malbeno, laŭ ŝi mem klarigis. Longe poste ŝi ankoraŭ parolis pri ĉi tiu romano kiel verko kiun ŝi ĉiam rigardis kun malplaĉo. Temas pri kampara dramo, novelo, mallonga rakontado kun la ritmo intence malrapidigita per la sintrudo de du elementoj: unuflanke, per preciza, insista kaj plena analizo de la sentoj de Mila; aliflanke, la rakontado malrapidiĝas per la rakontetoj de la paŝtisto.
Per la romano Soleco la autoro stariĝis en la unua vico de la Katalunaj verkistoj de la komenco de la 20-a jarcento, sed eble la plej surpriza romano - la aŭtorino mem diris ke ŝi antaŭeniris sian tempon - estis “Filmo (3,000 metroj)”, kun rakontoj kiuj kunfandiĝas kaj aldoniĝas en la evoluon de la rolulo enkondukante deven-kinajn elementojn en la katalunan romanon.
 
Granda parto de ĝia sukceso devenas el ĝia unikeco. La kritikistoj interkonsentis pri ĝia sublimeco sed ne pri ĝiaj estetikaj karakterizaĵoj. Ili ja scias, ke ĝi ne povas esti komparita kun neniu el la grandaj romanoj de ŝiaj samtempuloj: ''[[La punyalada]]'' (La ponardo) de [[Joaquim Vayreda]], ''[[Els sots feréstecs]]'' (La krutaj sulkoj) de [[Raimon Caselles]] aŭ ''[[Pilar Prim]]'' de [[Narcís Oller]]. La kvalifikoj realisma aŭ psikologia aŭ eĉ kampara, kiuj estis utilaj por la cititaj verkoj, eĉ kun la nedetermineco de la kvalifiko kampara, ne taŭgis por klarigi la allogon magian de ''Soleco''. La solvo estas konsideri la rakontadon ne kiel romanon, sed kiel grandan prozan poemon. Kaj, precize ĉar ĝi estas granda proza poemo, dedukteblas ke la roluloj ne estas personoj, sed simboloj. Pri kio ne estas dubo, kaj kion la kritikistoj devis trovi, estas la klasifika traktado de la aliaj roluloj, krom Mila, traktado pli karakteriza de la novelo ol de la romano, kiu ne serĉas la ambiguecon de la konkreta persono, sed la esenco de la homa skemo.
La verkaro de “Víctor Català”, kiu partoprenas la movadojn Modernismo kaj “Noucentisme”, -kultur-politika movado en Katalunio ĉe la komenco de la 20-a jarcento-, regalis nin per romanoj kaj roluloj kiu sekvas la stelon de la plej bonaj Eŭropaj libroj de la periodo.