Subita eligo de gaso el lago: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e r2.6.4) (robota aldono de: nl:Limnische uitbarsting |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e robota modifo de: zh:湖底噴發; cosmetic changes |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Cow killed by Lake Nyos gasses.jpg|thumb|right|250px|Bovo sufokita de gasoj de Nyos]]
'''Subita eligo de gaso el lago''', ankaŭ referata kiel '''renverso de lago''' aŭ '''eksplodanta lago''', estas malofta speco de [[naturkatastrofo]], en kiu [[Karbona dioksido|CO<sub>2</sub>]] subite eliĝas el profunda laga akvo kun minaco de sufokado de sovaĝa vivo, brutaro kaj homoj. Tia eligo povas ankaŭ kaŭzi [[cunamo]]jn en la lago, ĉar la plialtiĝanta CO<sub>2</sub> movas akvon. Estas opinio, ke [[terglito]]j, [[vulkano|vulkana]] agado kaj eksplodoj povas ekigi ĉi tian eligon. Specialaĵoj de ĉi tiaj lagoj:
* CO<sub>2</sub>-saturita enenfluanta akvo.
* Malvarma laga fundo, indikanta foreston de rekta vulkana interago kun lagaj akvoj.
* Supra kaj suba varmecaj tavoloj kun diversaj CO<sub>2</sub>-saturigoj.
* Proksimeco al areoj kun vulkana agado.
<!--Sciencistoj difinita, de (ekzamenoj, esploroj, esploras) enen la (maso, amaso) (akcidentoj, akcidentas) en la [[1980-aj jaroj]] je [[Monoun]] kaj [[Nyos]], (tiu, ke, kiu) subitaj eligoj de gaso el lago kaj vulkana (erupcioj, erupcias), kvankam malrekte rilatanta, estas reale apartigi (klavas, specoj) de (katastrofo (akcidento), kataklismo) (eventoj, eventas).-->
== Historio de la eventoj ==
Ĝis nun, ĉi tiu fenomeno estis observita nur dufoje. La unua estis en [[Kameruno]] je [[Monoun]] en [[1984]], kaŭzanta la sufokon kaj morton de 37 homoj loĝantaj apude. La dua eligo okazis je najbara [[Nyos]] en [[1986]], en ĉi tiu fojo estis elpremitaj pli ol 80 milionoj [[kuba metro|kubaj metroj]] de CO<sub>2</sub> kio mortigis inter 1700 kaj 1800 homojn, denove per sufoko.
Linio 14:
== Kaŭzoj ==
Por subita eligo de gaso el lago al okazu, lago devas esti [[Saturigo (kemio)|saturita]] per gaso. En la du sciata okazoj, la ĉefa komponanto estis Oo<sub>2</sub>. Ĉi tiu CO<sub>2</sub> venas de [[vulkana gaso]] eligita sub la lago, aŭ de malkomponigo de organika materialo akumulanta sur la fundo. Antaŭ ol lago estas saturita, ĝi similas al ankoraŭ ne malfermita
Iam la lago estas saturita kun CO<sub>2</sub>, ĝi estas je kritika kaj tre malstabila punkto, sed ekigilo estas bezonata por eki la eligon. Je la eligo je Nyos de
[[1986]], [[terglito]]j estata suspektaj kiel ekigilo. Sed ankaŭ reala vulkana eligo, [[tertremo]], aŭ eĉ [[vento]] kaj [[pluvo]] estas alia eblaj ekigiloj. Ĉiukaze, la ekigilo puŝas la saturitan akvo pli supre en la lago, kie la premo estas nesufiĉa por konservi la CO<sub>2</sub> en solvaĵo. Tiam liberigo de la gaso komenciĝas, kaj la akvo estas levita daŭre pli supre en la lago, kie la sekva porcio de la CO<sub>2</sub> venas el solvaĵo. Ĉi tiu procezo formas kolumnon de gaso. Je ĉi tiu punkto la akvo je la fundo de ĉi tiu kolumno estas tirita supren, kaj ĝi ankaŭ perdas sian CO<sub>2</sub>. Ĉi tiu procezo verŝas CO<sub>2</sub> en aeron, kaj ankaŭ movas la akvon je formo de cunamo.
Estas kelkaj kaŭzoj de tio ke ĉi tia speco de eligo estas tre malofta. Unue, tie devas al esti fonto de la CO<sub>2</sub>, do regionoj sen vulkana agado estas ne povas havi ĉi tiun speco de eligo. Ankaŭ, lagoj en [[modera klimato]] renversiĝas ĉiu [[printempo]] kaj [[aŭtuno]], miksante akvon de la fundo kaj de la supro de la lago, do CO<sub>2</sub> kiu akumuliĝas malsupre apud fundo de la lago estas movita al la supro kie la premo estas tro malgranda por ĝi
== Konsekvencoj ==
Linio 41:
* [[_Mazuku_]]-->
== Eksteraj ligiloj ==
<!--*[http://www.bbc.co.uk/science/horizon/2001/killerlakes.shtml/ BBC Horizonta programo "_Killer_ Lagoj".]-->
{{el}} [http://perso.wanadoo.fr/nyos/ Hejmpaĝo de la teamo de francaj sciencistoj kiuj laboras sur Nyos.]
Linio 55:
*http://www.nyos.lv/ -->
[[Kategorio:
[[Kategorio:
[[ca:Erupció límnica]]
Linio 69:
[[ru:Лимнологическая катастрофа]]
[[sv:Limnisk eruption]]
[[zh:
| |||