Grasacido: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
DixonDBot (diskuto | kontribuoj)
e [r2.6.5] robota aldono de: sr:Masna kiselina
laŭ NPIV: ne "butira", sed "buterata" aŭ "butanata" acido
Linio 1:
'''Grasacidoj''' estas saturitaj aŭ nesaturitaj multkarbonaj [[karbonacido]]j, formitaj baze de [[triglicerido]]. Liberforme ili troviĝas nur en malgranda kvanto en la vivuloj, sed kiel [[estero]]j kaj [[amido]]j aperas en kelkaj grupoj de [[lipido]]j (fosfolipidoj, sfingolipidoj, neŭraj grasoj). Preskaŭ ĉiu naturdevena grasacido estas necikla, ne disbranĉiĝanta, monokarbonacido kun para karbonnombro.
 
Saturitaj grasacidoj havas nur unuopaj ligojn inter siaj karbon-atomoj. Nesaturitaj grasacidoj havas almenaŭ unu duoblan ligon inter du najbaraj karbon-atomoj; laŭ sia [[resuma formulo]] ili do enhavas malpli da [[hidrogeno|hidrogenaj]] atomoj, ne estas "saturitaj" per hidrogeno.
saturitaj grasacidoj:
 
* [[butira acido]]
== Ekzemploj ==
* [[mirista acido]]
=== Saturitaj grasacidoj ===
* [[laŭra acido]]
* [[butanata acido]] CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>2</sub>COOH
* [[valerata acido]] CH<sub>3</sub>(CH<sub>3</sub>)<sub>10</sub>COOH
* [[kaprata acido]] CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>8</sub>COOH
* [[laŭra acido]] CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>10</sub>COOH
* [[miristika acido]] CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>12</sub>COOH
* [[palmita acido]] CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>14</sub>COOH
* [[steara acido]] CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>16</sub>COOH
 
{{Commons|Fatty acids}}
nesaturitaj=== Nesaturitaj grasacidoj: ===
* mononesaturitaj (unuloke nesaturitaj) grasacidoj:
** [[olea acido]]
* polinesaturitaj (plurloke nesaturitaj) grasacidoj:
** [[linolea acido]]
** [[linolena acido]]
 
<gallery>
Dosiero:Fettsäuren-beispiel.svg|Saturita (supre) kaj nesaturita (malsupre) grasacidoj kun po 14 karbon-atomoj
Dosiero:Fettsäuren-beispiel.svg|<!-- thumb|left|180px|_Sowohl_ _Myristinsäure_ (_eine_ _gesättigte_ _Fettsäure_) _als_ auch _Myristoleinsäure_ (_eine_ _ungesättigte_ _Fettsäure_) _haben_ 14 _Kohlenstoffatome_, _der_ _Unterschied_ _zwischen_ _beiden_ _liegt_ _im_ _Vorhandensein_ _einer_ _Doppelbindung_ in _der_ _Myristoleinsäure_. -->
Dosiero:Fettsyror 6 olika.png|<!-Struktur-formuloj thumb|left|180px|de ses grasacidoj kun po 18 karbon-->atomoj, maldekstre steara acido
Dosiero:Stearinsyra 57-11-4 num gr.png|<!-Struktur-formulo thumb|left|180px|de -->steara acido
</gallery>
 
<br clear=all>
== Terminologio ==
La ĉi-supre uzata signifo de "saturi" ne troviĝas en [[NPIV]] (2002) sub "saturi", sed ja la ekzemplo "saturita acido".
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Arganio]]
{{Commonsprojektoj|commons=Fatty acids}}
 
== Eksteraj ligiloj ==
{{el}} http://www.ynet.co.il/articles/0,7340,L-3102000,00.html <!-- _השומן_ _הטוב_, _הרע_ _והנורא_ -->
{{el}} http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?Name=Arachidonic+Acid&Units=SI <!-- _NIST_ -->
{{el}} http://www.durhamtrial.org Raporto pri influo de grasacidoj al lernado {{en}}
{{el}} http://www.scientificpsychic.com/fitness/fattyacids.html <!-- Ĥemiaĵa Strukturo de Grasaj kaj Grasaj Acidoj -->
 
 
[[Kategorio:Biokemio]]