Fiŝaglo: Malsamoj inter versioj

 

===Fosilioj===

Estis du [[formortinta]]j specioj nome el fosilia informo.<ref name="Avibase">[http://avibase.bsc-eoc.org/avibase.jsp?ts=1117487225820&pg=search&qstr=Pandion Avibase ''Pandion''] Konsultita la 2an de decembro 2010</ref> ''Pandion homalopteron'' ricevis nomon de Stuart L. Warter en [[1976]] el fosilioj de meza [[Mioceno]], kaj epoko [[Barstoviano]], trovitaj en maraj kuŝejoj en la suda parto de la usona subŝtato de [[Kalifornio]]. La dua specio nomata ''Pandion lovensis'', estis priskribita en [[1985]] de Jonathan J. Becker el fosilioj trovitaj en la usona subŝtato de [[Florido]] kaj date el la fino de la epoko [[Klarendoniano]] kaj eble reprezentante separatan stirpon el tiu de ''P. homalopteron'' kaj ''P. haliaetus''. Oni trovis nombrojn el fosiliaj ungoj el kuŝejoj de la Plioceno kaj de la Pleistoceno en Florido kaj [[Suda Karolino]], Usono. La plej malnovaj fosilioj agnoskataj de la familio de Pandionedoj estis trovitaj el la epoko de Oligoceno en Jebel Qatrani, de [[Provinco Fajum|Fajum]], [[Egiptio]]. Tamen ili ne estas sufiĉe kompletaj por atribui ĝin al specifa genro.<ref>{{cite book |last =Olson |first =S. L. |title =Avian Biology Vol. III (Chapter 2. The fossil record of birds) |publisher =Academic Press |year = 1985 |location = |isbn =}}</ref> Alia fosilia ungo de Pandionedoj estis trovita el kuŝejoj de la komenco de la [[Oligoceno]] en la baseno de [[Majenco]], [[Germanio]], kaj estis priskribita en [[2006]] de Gerald Mayr.<ref name="Mayr2006">{{cite journal |last1=Mayr |first1=G. |year=2006 |title=An osprey (Aves: Accipitridae: Pandioninae) from the early Oligocene of Germany |journal= Palaeobiodiversity and Palaeoenvironments |volume= 86 |issue= 1 |pages=93–96 |doi= 10.1007/BF03043637}}</ref>

 

== Aspekto ==

Ĝi grandas 50-57 cm, la dorsa flanko estas malhela, la ventra flanko estas pure blanka. Sur ĝia brusto videblas malforta horizontala strio. Ĝia kapo estas blanka, la traokula srtio estas nigra, sur ĝia kolnuko videblas mallongaj plilongiĝintaj plumoj. Ĝia flugilo estas longa, svelta. Suba parto de la flugilo estas blanka, kun etaj nigraj makuloj. Sur la vosto videblas krucaj strioj.

{{Listen

| filename = Pandion haliaetus.ogg

[[File:Pandion haliaetus -San Francisco Bay, California, USA-head-8 (2).jpg|right|thumb|Kalifornia birdo kun malgrandaj eroj de fiŝaj internaĵoj ĉebeke]]

[[File:Pandion haliaetus -fish -Texas-8-4c.jpg|thumb|right|Flugante kun fiŝo en [[Teksaso]], Usono]]

[[File:Ospreys Fern Ridge Reservoir Oregon.jpg|thumb|right|Paro ĉe nesto en homfarita strukturo en [[Oregono]].]]

La Fiŝaglo estas 0.9–2.1 kg peza kaj 50–66 cm longa kun enverguro de 127–180 cm.<ref>Ferguson-Lees & Christie, Raptors of the World. Houghton Mifflin Company (2001), ISBN 978-0618127627</ref> La supraj partoj estas tre brile brunaj, kun blanka brusto foje strieca je bruno, kaj la subaj partoj estas tutblankaj. La kapo estas blanka kun malhela okulmaskstrio, kiu atingas la kolflankojn.<ref name= CTDEP/> La irisoj estas flavecaj al brunaj, kaj la travideblaj niktitantaj membranoj estas palbluaj. La beko estas nigra, kun blueca [[vaksaĵo]], kaj la piedoj estas blankaj kun nigraj ungoj.<ref name="Terres">{{cite book| last =Terres| first =J. K.| title =The Audubon Society Encyclopedia of North American Birds| publisher =Knopf| year =1980| location =New York, NY| pages = 644–646| doi =| isbn =0394466519 }}</ref> La mallonga vosto kaj longaj, mallarĝaj flugiloj kun kvar longaj, fingrecaj plumoj, kaj pli mallonga kvina, havigas tre distingan aspektoon.<ref name=Forsman/> Pli precize estas nigra makulo en kubutoj tre kontrasta kun la tre blankaj triarangaj kaj suba korpo dum la flugilplumoj estas pli grizaj kun pli nigrecaj flugilpintoj.

| pages =136

| isbn = 978-0395911761}}</ref> {{audio

 

==Distribuado kaj habitato==

La Fiŝaglo ŝvebflugas super la akvo kaj ekvidinte fiŝon falegas en la akvon, per kruroj antaŭen. Ĝi kaptas la predojn per la ungegoj. Ĝi ripozas sur formortintaj arboj, rokoj, proksime al akvoj.

 

[[Fiŝo]]j faras 99% de la dieto de la Fiŝaglo.<ref name ="evans82">{{cite journal |author= Evans DL |title=Status Reports on Twelve Raptors:Special Scientific Report Wildl. No. 238 |publisher= U.S. Dept. Interior, Fish and Wildl. Serv.|year=1982}}</ref> Ĝi tipe prenas fiŝojn pezajn 150–300 gm kaj ĉirkaŭ 25–35 cm longajn, sed la pezo povas gami el 50 al 2000 gm.

[[File:Pandion haliaetus -USA -fishing-8a.jpg|left|thumb|Ĝuste post kapti fiŝon en Usono]]

===Bildaro===

<center><gallery>

File:Osprey landing in the nest at Camp Echockotee.JPG|Plenkreskulo reparante la neston

File:Osprey Juvenile.jpg|Junuloj estas tiom grandaj kiom ties gepatroj, sed havas blankabordajn plumojn

 

==Migrado==

Eŭropaj reproduktuloj vintras en [[Afriko]].<ref name= Collins>Mullarney, Killian; Svensson, Lars, Zetterstrom, Dan; Grant, Peter. (2001). ''Birds of Europe.'' Princeton University Press. 74–5 ISBN 0691050546</ref> [[Usono|Usonaj]] kaj [[Kanado|kanadaj]] reproduktuloj vintras en [[Sudameriko]], kvankam kelkaj restas en plej sudaj [[Usono|usonaj]] subŝtatoj kiaj [[Florido]] kaj [[Kalifornio]].<ref name = microwave>{{cite web|title= Migration Strategies and Wintering Areas of North American Ospreys as Revealed by Satellite Telemetry |work=Newsletter Winter 2000 |url= http://www.microwavetelemetry.com/newsletters/winter00_page3.pdf |format=PDF|publisher= Microwave Telemetry Inc |accessdate=2008-12-02}}</ref> Kelkaj fiŝagloj el Florido migras al Sudameriko.<ref>{{cite journal|title=Partial migration and wintering use of florida by ospreys |last=Martell|first=M.S.|coauthors= Mcmillian, M.A., Solensky, M.J., Mealey, B.K.|year=2004|journal=Journal of Raptor Research|volume=38|issue=1|pages=55–61}}</ref> Fiŝagloj de [[Aŭstralazio]] tendencas [[birdomigrado|ne migri]].

 

==Statuso==

[[File:Osprey with fish.jpg|left|thumb|upright|Kun fiŝo]]

 

Fine de la [[19a jarcento]] kaj komenco de la [[20a jarcento|20a]], la ĉefaj minacoj por la populacioj de Fiŝagloj estis ovokolektado kaj ĉasado de plenkreskuloj kun aliaj rabobirdoj,<ref name= UM/><ref name=Cocker/> sed la populacioj de Fiŝagloj draste malpliiĝis en multaj areoj de la 1950-aj kaj [[1960-aj jaroj]]; tio ŝajne estis kaŭzata parte de la venenaj efikoj de insekticidoj kiaj [[DDT]] kontraŭ reproduktado.<ref>{{cite journal |last=Ames |first=P |year=1966 |title= DDT Residues in the eggs of the Osprey in the North-eastern United States and their relation to nesting success|journal=J. Appl. Ecol. |volume=3 |issue= (Supl.) |pages=87–97 |doi= 10.2307/2401447 |jstor=2401447 |publisher=British Ecological Society}}</ref> La pesticido malhelpis la birdan metabolismon de la [[kalcio]] kio rezultis en fajnŝelaj, facile rompitaj aŭ nefekundaj ovoj.<ref name ="Bull87"/> Eble pro malpermeso de DDT en multaj landoj komence de la [[1970-aj jaroj]], kun malpliiĝo de la persekutado, la Fiŝagloj, same kiel aliaj tuŝitaj specioj de [[rabobirdo]]j, havis gravajn rekuperojn.<ref name ="evans82"/> En Suda Aŭstralio, nestolokoj de la [[Duoninsulo Eyre]] kaj de [[Insulo Kanguruo]] estas vundeblaj al nekontrolita marborda disvolviĝo de distro kaj urbanizado.<ref name="Dennis2007a"/>

==Kulturaj detaloj==

[[File:Juvenile osprey on nest.jpg|thumb|right|Junulo en homfarita nesto]]

 

La romia verkisto [[Plinio la Maljuna]] informis, ke la patroj de Fiŝagloj devigas siajn gefilojn flugi al la suno kiel provo, kaj forigi tiujn kiuj malsukcesas.<ref name="deVries76">{{cite book |last=de Vries |first=Ad |title=Dictionary of Symbols and Imagery |year=1976 |pages=352|publisher=North-Holland Publishing Company |location=Amsterdam |isbn=0-7204-8021-3}}</ref>

La irlanda poeto [[William Butler Yeats]] uzis grizan vagantan fiŝaglon kiel reprezento de doloro en ''The Wanderings of Oisin and Other Poems'' (1889).<ref name="deVries76"/>

 

 

Du diferencaj klasoj de vaporlokomotivo estis nomataj Osprey (fiŝaglo). Unu estis la LNER Class A4 4488 Unio de Sudafriko (iam nome Osprey). La alia estis LNER Peppercorn Class A1 60131 "Osprey".

{{Reflist|2}}

 

{{birdoj}}

{{Portalo Birdoj}}