Vikipedio

Fiŝaglo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
151 713 redaktoj
e robota aldono de: be:Скапа; cosmetic changes
Linio 23:
La Fiŝaglo troviĝas en ĉiuj kontinentoj krom [[Antarkto]]. En [[Sudameriko]] ĝi tamen ne nestas, sed Nordamerikaj birdoj migras tien por travintri.
 
== Taksonomio ==
La Fiŝaglo estis unu el multaj specioj priskribitaj de [[Carolus Linnaeus]] en sia verko de la [[18a jarcento]] nome ''[[Systema Naturae]]'', kaj tie estis nomita ''Falco haliaeetus''.<ref>{{cite book | last=Linnaeus | first=C | authorlink=Carolus Linnaeus | title=Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata. | publisher=Holmiae. (Laurentii Salvii). | year=1758| pages= 91|quote= F. cera pedibusque caeruleis, corpore supra fusco subtus albo, capite albido }}</ref> La genro, ''Pandion'', estas la unika membro de la familio de [[Pandionedoj]], kaj enhavas tiun unikan specion (''P. haliaetus''). La genro ''Pandion'' estis priskribita de la franca zoologo [[Marie Jules César Savigny]] en [[1809]], kaj ties nomo estis prenita el la mita greka reĝo, Pandiono.<ref name= ITIS/><ref>Graves, R (1955). "The Sons of Pandion." Greek Myths. London: Penguin. pp. 320–323. ISBN 0-14-001026-2.</ref><ref>[http://www.randomhouse.com/knopf/authors/nissen/ospreys/myth.html All about Ospreys], el Thisbe Nissen</ref>
 
Linio 41:
| publisher =The Johns Hopkins University Press }}</ref>
 
=== Klasigo ===
[[FileDosiero:Wild Pandion.jpg|thumb|La Aŭstralazia subspecio estas la plej distinga.]]
La Fiŝaglo estas nekutima je tio ke ĝi estas ununura vivanta specio kiu loĝas preskaŭ tutmonde. Eĉ la malmultaj [[subspecio]]j estas ne senerare separeblaj. Estas kvar ĝenerale agnoskataj subspecioj, kvankam la diferencoj estas malgrandaj, kaj [[Sistemo Integra de Taksonomia Informo|SITI]] listigas nur la unuaj du.<ref name= ITIS>
{{cite web
Linio 72:
| accessdate = 2007-09-06 }}</ref>
 
=== Fosilioj ===
[[FileDosiero:Osprey mg 9605.jpg|thumb|left|Montrante kontrastajn kolorojn]]
Estis du [[formortinta]]j specioj nome el fosilia informo.<ref name="Avibase">[http://avibase.bsc-eoc.org/avibase.jsp?ts=1117487225820&pg=search&qstr=Pandion Avibase ''Pandion''] Konsultita la 2an de decembro 2010</ref> ''Pandion homalopteron'' ricevis nomon de Stuart L. Warter en [[1976]] el fosilioj de meza [[Mioceno]], kaj epoko [[Barstoviano]], trovitaj en maraj kuŝejoj en la suda parto de la usona subŝtato de [[Kalifornio]]. La dua specio nomata ''Pandion lovensis'', estis priskribita en [[1985]] de Jonathan J. Becker el fosilioj trovitaj en la usona subŝtato de [[Florido]] kaj date el la fino de la epoko [[Klarendoniano]] kaj eble reprezentante separatan stirpon el tiu de ''P. homalopteron'' kaj ''P. haliaetus''. Oni trovis nombrojn el fosiliaj ungoj el kuŝejoj de la Plioceno kaj de la Pleistoceno en Florido kaj [[Suda Karolino]], Usono. La plej malnovaj fosilioj agnoskataj de la familio de Pandionedoj estis trovitaj el la epoko de Oligoceno en Jebel Qatrani, de [[Provinco Fajum|Fajum]], [[Egiptio]]. Tamen ili ne estas sufiĉe kompletaj por atribui ĝin al specifa genro.<ref>{{cite book |last =Olson |first =S. L. |title =Avian Biology Vol. III (Chapter 2. The fossil record of birds) |publisher =Academic Press |year = 1985 |location = |isbn =}}</ref> Alia fosilia ungo de Pandionedoj estis trovita el kuŝejoj de la komenco de la [[Oligoceno]] en la baseno de [[Majenco]], [[Germanio]], kaj estis priskribita en [[2006]] de Gerald Mayr.<ref name="Mayr2006">{{cite journal |last1=Mayr |first1=G. |year=2006 |title=An osprey (Aves: Accipitridae: Pandioninae) from the early Oligocene of Germany |journal= Palaeobiodiversity and Palaeoenvironments |volume= 86 |issue= 1 |pages=93–96 |doi= 10.1007/BF03043637}}</ref>
 
=== Etimologio ===
La genra nomo ''Pandion'' estas laŭ la mita greka reĝo [[Pandiono la 2-a|Pandiono]] de [[Ateno]] kaj avo de [[Tezeo]], kiu estis transformata en aglo.<ref>{{cite book |last=Graves |first=R |authorlink=Robert Graves |title=Greek Myths |year=1955|publisher=Penguin |location=London |isbn=0-14-001026-2|pages=320–323 |chapter=The Sons of Pandion}}</ref> La specia epiteto ''haliaetus'' devenas el la [[antikva greka|greka]] ἁλιάετος "[[maraglo]]".<ref>[[LSJ]], s.v. [http://archimedes.fas.harvard.edu/cgi-bin/dict?name=lsj&lang=el&word=a%28lia%2fetos&filter=CUTF8 ἁλιάετος]</ref>
 
Linio 84:
| filename = Pandion haliaetus.ogg
| title = Pandion haliaetus }}
[[FileDosiero:Pandion haliaetus -San Francisco Bay, California, USA-head-8 (2).jpg|right|thumb|Kalifornia birdo kun malgrandaj eroj de fiŝaj internaĵoj ĉebeke]]
[[FileDosiero:Pandion haliaetus -fish -Texas-8-4c.jpg|thumb|right|Flugante kun fiŝo en [[Teksaso]], Usono]]
[[FileDosiero:Wiki-Pandion haliaetus.png|thumb|right|Tutmonda distribuado]]
[[FileDosiero:Ospreys Fern Ridge Reservoir Oregon.jpg|thumb|right|Paro ĉe nesto en homfarita strukturo en [[Oregono]].]]
La Fiŝaglo estas 0.9–2.1 kg peza kaj 50–66 cm longa kun enverguro de 127–180 cm.<ref>Ferguson-Lees & Christie, Raptors of the World. Houghton Mifflin Company (2001), ISBN 978-06181276270-618-12762-7</ref> La supraj partoj estas tre brile brunaj, kun blanka brusto foje strieca je bruno, kaj la subaj partoj estas tutblankaj. La kapo estas blanka kun malhela okulmaskstrio, kiu atingas la kolflankojn.<ref name= CTDEP/> La irisoj estas flavecaj al brunaj, kaj la travideblaj niktitantaj membranoj estas palbluaj. La beko estas nigra, kun blueca [[vaksaĵo]], kaj la piedoj estas blankaj kun nigraj ungoj.<ref name="Terres">{{cite book| last =Terres| first =J. K.| title =The Audubon Society Encyclopedia of North American Birds| publisher =Knopf| year =1980| location =New York, NY| pages = 644–646| doi =| isbn =0394466519 }}</ref> La mallonga vosto kaj longaj, mallarĝaj flugiloj kun kvar longaj, fingrecaj plumoj, kaj pli mallonga kvina, havigas tre distingan aspektoon.<ref name=Forsman/> Pli precize estas nigra makulo en kubutoj tre kontrasta kun la tre blankaj triarangaj kaj suba korpo dum la flugilplumoj estas pli grizaj kun pli nigrecaj flugilpintoj.
 
Ambaŭ seksoj aspektas tre similaj, sed maskla plenkreskulo povas esti distingata el la ino pro sia pli svelta korpo kaj pli mallarĝaj flugiloj. La brustobendo de la masklo estas ankaŭ malpli markata ol tiu de la ino, aŭ eĉ forestas, kaj la subflugiloj de la masklo estas pli uniforme palaj. Estas malfacile certigi la sekson en reproduktanta paro, sed pli malfacile ĉe individuaj birdoj.<ref name=Forsman>{{cite book | last =Forsman | first =Dick | coauthors= |title = The Raptors of Europe & the Middle East A Handbook of Field Identification | year = 2008| publisher = Princeton University Press | pages = 21–25|isbn =0856610984 }}</ref>
Linio 113:
|Pandion haliaetus.ogg|Alvoko de Fiŝaglo}}
 
== Distribuado kaj habitato ==
La Fiŝaglo havas tutmondan distribuadon kaj troviĝas en moderklimataj kaj tropikaj regionoj de ĉiuj kontinentoj escepte [[Antarkto]]. En [[Nordameriko]] ili reproduktiĝas el [[Alasko]] kaj [[Novtero kaj Labradoro|Novtero]] suden al [[Golfa Marbordo]] kaj [[Florido]], kaj vintras pli suden al suda [[Usono]] kaj al [[Argentinio]].<ref name ="Bull87">{{cite book |author= Bull J, Farrand, J Jr |title=Audubon Society Field Guide to North American Birds:Eastern Region |year=1987 |publisher=Alfred A. Knopf |pages = 469|location=New York |isbn=0-394-41405-5}}</ref> Ĝi troviĝas somere tra Eŭropo norde al [[Skandinavio]] kaj [[Skotio]], sed ne en [[Islando]], kaj vintras en [[Nordafriko]].<ref>{{cite book |author= Hume R |title=RSPB Birds of Britain and Europe |year=2002 |publisher=Dorling Kindersley |pages = 89 |location=London |isbn=0-7513-1234-7}}</ref> En [[Aŭstralio]] ĝi estas ĉefe specio de [[loĝantaj birdoj]] kaj troviĝas makulece laŭlonge de la marbordo, kvankam ĝi estas nereproduktanta vizitanto en orienta [[Viktorio (Aŭstralio)|Viktorio]] kaj [[Tasmanio]].<ref name = "Simpsday">{{cite book | author = Simpson K, Day N, Trusler P | title = Field Guide to the Birds of Australia (Simpson & Day)| publisher = Viking O'Neil | year = 1993 | location = Ringwood, Victoria | pages = 66 | isbn = 0-670-90478-3}}</ref> Estas malpleno de 1000 km koresponda kun la marbordo de [[Nullarbor Plain]], inter ties plej okcidenta reproduktejo en [[Suda Aŭstralio]] kaj la plej proksima reproduktejo okcidente en [[Okcidenta Aŭstralio]].<ref name = "Dennis2007a">{{cite journal | last = Dennis | first = TE | title = Distribution and status of the Osprey (''Pandion haliaetus'') in South Australia | journal = Emu | volume = 107 | issue = 4 | pages = 294–299 | year = 2007 | id = ISSN 0158-4197 | doi = 10.1071/MU07009}}</ref> En la insuloj de [[Pacifiko]] troviĝas en la [[Bismarkoj]], [[Salomonoj]] kaj [[Nov-Kaledonio]], kaj oni trovis [[fosilio]]jn de plenkreskuloj kaj de junuloj en [[Tongo]], kie ĝi estis probable forigita pro la alveno de homoj.<ref>Steadman D, (2006). ''Extinction and Biogeography in Tropical Pacific Birds'', University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-77142-7</ref> Eble ĝi iam loĝis ankaŭ en [[Vanuatuo]] kaj [[Fiĝio]]. Ĝi estas nekomuna al iom komuna vintra vizitanto en ĉiuj partoj de [[Suda Azio]],<ref>{{cite book|author=Pamela C. Rasmussen & J. C. Anderton|year=2005|title=Birds of South Asia. The Ripley Guide. Vols 1 & 2|publisher=Smithsonian Institution and Lynx Edicions. }}</ref> kaj [[Sudorienta Azio]] el [[Birmo]] al [[Hindoĉinio]] kaj suda [[Ĉinio]], [[Indonezio]], [[Malajzio]] kaj [[Filipinoj]].<ref>{{cite book |author=Strange M |title=A Photographic Guide to the Birds of Southeast Asia including the Philippines and Borneo |year=2000 |publisher=Periplus|pages=70 |location=Singapore |isbn=962-593-403-0}}</ref>
 
== Kutimaro ==
=== Manĝo ===
La Fiŝaglo ŝvebflugas super la akvo kaj ekvidinte fiŝon falegas en la akvon, per kruroj antaŭen. Ĝi kaptas la predojn per la ungegoj. Ĝi ripozas sur formortintaj arboj, rokoj, proksime al akvoj.
 
[[FileDosiero:Dan Pancamo Osprey1.jpg|thumb|left|[[Quintana (Teksaso)]], Fiŝaglo kun fiŝo]]
[[Fiŝo]]j faras 99% de la dieto de la Fiŝaglo.<ref name ="evans82">{{cite journal |author= Evans DL |title=Status Reports on Twelve Raptors:Special Scientific Report Wildl. No. 238 |publisher= U.S. Dept. Interior, Fish and Wildl. Serv.|year=1982}}</ref> Ĝi tipe prenas fiŝojn pezajn 150–300 gm kaj ĉirkaŭ 25–35 cm longajn, sed la pezo povas gami el 50 al 2000 gm.
[[FileDosiero:Pandion haliaetus -USA -fishing-8a.jpg|left|thumb|Ĝuste post kapti fiŝon en Usono]]
 
Fiŝagloj havas vidkapablon kiu estas bone adaptita al detekto de subakvaj objektoj el aero. Predo estas unuafoje vidata kiam la Fiŝaglo estas 10–40 m superakve, post kio la birdo ŝvebas iome kaj poste plonĝas kun la piedoj entaŭen akven.<ref name = "BNA">Poole, A. F., R. O. Bierregaard, and M. S. Martell. (2002). Osprey (''Pandion haliaetus''). In ''The Birds of North America, No. 683'' (A. Poole and F. Gill, eds.). The Birds of North America, Inc., Philadelphia, PA.</ref>
 
Fiŝaglo estas precize bone adaptata al tiu dieto, per inverteblaj eksteraj fingroj, akraj spikaĵoj en la subaĵo de la fingroj,<ref>Clark, W. S. & B. K. Wheeler 1987. A field guide to Hawks of North America. Houghton Mifflin, Boston. ISBN 03953600130-395-36001-3</ref> fermeblaj nastruoj por eviti akvon dum la plonĝoj, kaj malantaŭenaj skvamoj en kalkanumoj por helpi tenigon de ties predo.
 
Eventuale la Fiŝaglo povas predi [[rodulo]]jn, [[kuniklo]]jn, [[leporo]]jn, [[amfibio]]jn, aliajn [[birdoj]]n,<ref>{{cite journal|author=Goenka, DN |year=1985|title=The Osprey (''Pandion haliaetus haliaetus'') preying on a Gull|journal= J. Bombay Nat. Hist. Soc.|volume= 82|issue=1|pages=193–194}}</ref> kaj malgrandajn [[reptilio]]jn.<ref name= UM>{{cite web | last =Kirschbaum | first =K. | coauthors =Watkins P | title =''Pandion haliaetus'' | publisher =University of Michigan Museum of Zoology | url =http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Pandion_haliaetus.html | accessdate = 2008-01-03}}</ref>
Linio 133:
Ĝi konstruas grandan neston sur arbo aŭ klifo de kie ĝi povas observi ĉirkaŭe. La ino kovas tri aŭ kvar ovojn dum kvin semajnoj.
 
La Fiŝaglo reproduktiĝas ĉe fluakvaj lagoj, kaj foje ĉe marbordaj akvejoj. Rokaj elstaraĵoj ĉe marbordo estas uzataj en la insulo [[Rottnest]] ĉe la marbordo de [[Okcidenta Aŭstralio]], kie estas ĉirkaŭ 14 similaj nestolokoj el kiuj 5 al 7 estas uzataj ĉiujare. Multaj estas renovigitaj ĉiun sezonon, kaj kelkaj estis uzataj dum 70 jaroj. La nesto estas granda amaso de bastonetoj, seka ligno kaj algoj konstruita en arboforko, roka elstaraĵo, fostoj, artefaritaj platformoj aŭ ĉebordaj insuletoj.<ref name ="evans82"/><ref name = "Berulds03"/> Ĝenerale la Fiŝaglo atingas la seksan maturecon kaj ekreproduktiĝas ĉirkaŭ aĝo de tri al kvar jaroj, kvankam en kelkaj regionoj kun altaj densecoj de Fiŝagloj, kiaj la [[Golfeto Ĉesapeake]] en [[Usono]] ili povas ne komenci reproduktadon ĝis 5a al 7a jaro, kaj se estas kvanto de taŭgaj altaj strukturoj. Se ne estas nestolokoj disponeblaj, junaj Fiŝagloj povas esti devigataj prokrasti reproduktadon. Por faciligi tion, foje oni starigas fostojn taŭgajn por havigi taŭgajn nestolokojn.<ref name = chesapeake>{{cite web|title= Osprey|work= |url= http://www.chesapeakebay.net/info/osprey.cfm |publisher= Chesapeake Bay Program |accessdate=2008-12-02}}</ref>
 
La platforma modelo disvolvigata de organizo ''Citizens United to Protect the Maurice River and Its Tributaries, Inc.'' iĝis la oficiala bildo de la [[Nov-Ĵerzejo|subŝtato de Nov-Ĵerzejo]], Usono. La planoj kaj materiala listo de tiu platformo, disponeblaj rete, estis uzataj de homoj el nombraj diferencaj geografiaj regionoj.<ref>[http://www.cumauriceriver.org/pages/npmats.html Platformaj planoj por Fiŝaglo]</ref>
Linio 139:
Fiŝagloj kutime pariĝas porvive. Rare oni konstatis [[poliandrio]]n.<ref name = "Dennis2007b"/> La [[reprodukta sezono]] varias laŭ la latitudo; printempo (septembro–oktobro) en suda Aŭstralio, aprilo al julio en norda Aŭstralio kaj vintro (junio–aŭgusto) en suda [[Kvinslando]].<ref name = "Berulds03"/> Printempe la paro komencas kvinmonatan periodon de partnereco por zorgi siajn idojn. La ino demetas 2 al 4 [[ovo]]jn post unu monato, kaj fidas en la grando de la nesto por konservi varmon. La ovoj estas blankecaj kun ruĝecbrunaj makuletoj kaj estas ĉirkaŭ 6.2 por 4.5 cm kaj pezas ĉirkaŭ 65 gm.<ref name = "Berulds03">{{cite book | last = Beruldsen | first = G | title = Australian Birds: Their Nests and Eggs | publisher = self | year = 2003 | location = Kenmore Hills, Qld | pages = 196 | doi = | isbn = 0-646-42798-9}}</ref> La ovoj estas [[Kovado|kovataj]] dum ĉirkaŭ 5 semajnoj antaŭ eloviĝo.
 
[[FileDosiero:Osprey (Pandion haliaetus) near Kawal WS, AP W.jpg|thumb|Raso ''haliaetus'' plonĝe, kapte kaj aere kun predo en [[Kavala Naturrifuĝejo]], [[Barato]].]]
La eloviĝintaj idoj estas nur 50–60 gm pezaj, sed [[elnestiĝo]] okazas post 8–10 semajnoj. Studo en [[Insulo Kanguruo]], Suda Aŭstralio, havis averaĝan tempon inter eloviĝo kaj elnestiĝo de 69 tagoj. La sama studo trovis averaĝon de 0.66 junuloj elnestiĝintaj jare por okupita teritorio, kaj 0.92 junuloj elnestiĝintaj jare por aktiva nesto. Ĉirkaŭ 22% de survivintaj junuloj ĉu restis en la insulo, aŭ revenis dum matureco por kuniĝi al la reprodukta populacio.<ref name = "Dennis2007b">{{cite journal | last = Dennis | first = TE | title = Reproductive activity in the Osprey (''Pandion haliaetus'') on Kangaroo Island, South Australia | journal = Emu | volume = 107 | issue = 4 | pages = 300–307 | year = 2007 | doi = 10.1071/MU07010}}</ref> Kiam manĝo malabundas, la unuaj eloviĝintaj idoj estas plej certaj survivontaj. La tipa vivodaŭro estas 7–10 jaroj, kvankam rare individuoj povas vivi ĝis 20–25 jaroj. La plej aĝa eŭropa natura fiŝaglo konstatita vivis ĝis super 30 jaroj de aĝo. En Nordameriko [[Bubo|gufoj]] kaj la [[Blankkapa maraglo]] (kaj eble aliaj [[agloj]] de komparebla grando) estas la ununuraj grandaj predantoj kaj de nestoj kaj de subplenkreskuloj.<ref name= UM/> Endoparazitaj [[trematodo]]j (''Scaphanocephalus expansus'' kaj specioj de ''Neodiplostomum'') estis konstatitaj en naturaj fiŝagloj.<ref>{{cite journal|title=''Scaphanocephalus expansus'' (Crepl.), a Trematode of the Osprey, in North America|author=Hoffman, Glenn L.|journal=The Journal of Parasitology| volume=39| issue=5| year=1953 | page=568}}</ref>
 
=== Bildaro ===
<center><gallery>
File:770px-OspreyNest.jpg|Fiŝagloj adaptiĝas bone al urbaj medioj, kiel povas esti vidata tie ĉe nesto en fosto
Linio 154:
</gallery></center>
 
== Migrado ==
[[FileDosiero:800px-28 5x7.jpg|thumb|Preparante por pariĝo en nesto]]
Eŭropaj reproduktuloj vintras en [[Afriko]].<ref name= Collins>Mullarney, Killian; Svensson, Lars, Zetterstrom, Dan; Grant, Peter. (2001). ''Birds of Europe.'' Princeton University Press. 74–5 ISBN 06910505460-691-05054-6</ref> [[Usono|Usonaj]] kaj [[Kanado|kanadaj]] reproduktuloj vintras en [[Sudameriko]], kvankam kelkaj restas en plej sudaj [[Usono|usonaj]] subŝtatoj kiaj [[Florido]] kaj [[Kalifornio]].<ref name = microwave>{{cite web|title= Migration Strategies and Wintering Areas of North American Ospreys as Revealed by Satellite Telemetry |work=Newsletter Winter 2000 |url= http://www.microwavetelemetry.com/newsletters/winter00_page3.pdf |format=PDF|publisher= Microwave Telemetry Inc |accessdate=2008-12-02}}</ref> Kelkaj fiŝagloj el Florido migras al Sudameriko.<ref>{{cite journal|title=Partial migration and wintering use of florida by ospreys |last=Martell|first=M.S.|coauthors= Mcmillian, M.A., Solensky, M.J., Mealey, B.K.|year=2004|journal=Journal of Raptor Research|volume=38|issue=1|pages=55–61}}</ref> Fiŝagloj de [[Aŭstralazio]] tendencas [[birdomigrado|ne migri]].
 
Studoj de svedaj fiŝagloj montris ke la inoj tendencas migri al Afriko pli frue ol maskloj. Pli da haltoj estas farataj dum sia aŭtuna migrado. La variado de tempo kaj daŭro en aŭtuno estis pli varia ol en printempo. Kvankam migrado estas farata ĉefe dumtage, ili foje flugas dum malhelaj horoj ĉefe por trapasi super akvo kaj kovras averaĝon de 260–280 km/tagoj kun maksimumo de 431 km/tago.<ref name=Alerstam2006>Alerstam, T., Hake, M. & Kjellén, N. 2006. "[http://orn-lab.ekol.lu.se/birdmigration/documents/pdf_articles/meglu120.pdf Temporal and spatial patterns of repeated migratory journeys by ospreys]" ''Animal Behaviour '''71''':555–566. (PDF)</ref> Eŭropaj birdoj povas ankaŭ vintri en Suda Azio, ekzemple Fiŝaglo ringita en [[Norvegio]] estis rekuperata en okcidenta [[Barato]].<ref>{{cite journal| author=Mundkur,Taej |year=1988|title= Recovery of a Norwegian ringed Osprey in Gujarat, India| journal= J. Bombay Nat. Hist. Soc. |volume=85|issue=1|page=190}}</ref>
 
== Statuso ==
[[FileDosiero:Osprey with fish.jpg|left|thumb|upright|Kun fiŝo]]
La Fiŝagloj havas grandan teritorion, kiu kovras 9,670,000 km<sup>2</sup> nur en Afriko kaj Ameriko, kaj havas grandan tutmondan populacion ĉirkaŭkalkulata je 460,000 individuoj. Kvankam la tendenco de la tutmonda populacio ne estis kalkulata, tiu specio ŝajne ne alproksimiĝas al sojloj por populacimalpliiĝo fare de la IUCN Ruĝa Listo (tio estas, malpliiĝo je pli da 30% en dek jaroj aŭ tri generacioj), kaj pro tiuj tialoj, la specio estas taksata kiel Malplej Zorgiga.<ref>IUCN</ref> Estas pruvo de regiona malpliiĝo en Suda Aŭstralio kie iamaj teritorioj en lokoj de la [[Golfo Spencer]] kaj laŭlonge de la suba rivero [[Murray (rivero)|Murray]] estis malplenaj dum jardekoj.<ref name="Dennis2007a"/>
 
Fine de la [[19a jarcento]] kaj komenco de la [[20a jarcento|20a]], la ĉefaj minacoj por la populacioj de Fiŝagloj estis ovokolektado kaj ĉasado de plenkreskuloj kun aliaj rabobirdoj,<ref name= UM/><ref name=Cocker/> sed la populacioj de Fiŝagloj draste malpliiĝis en multaj areoj de la 1950-aj kaj [[1960-aj jaroj]]; tio ŝajne estis kaŭzata parte de la venenaj efikoj de insekticidoj kiaj [[DDT]] kontraŭ reproduktado.<ref>{{cite journal |last=Ames |first=P |year=1966 |title= DDT Residues in the eggs of the Osprey in the North-eastern United States and their relation to nesting success|journal=J. Appl. Ecol. |volume=3 |issue= (Supl.) |pages=87–97 |doi= 10.2307/2401447 |jstor=2401447 |publisher=British Ecological Society}}</ref> La pesticido malhelpis la birdan metabolismon de la [[kalcio]] kio rezultis en fajnŝelaj, facile rompitaj aŭ nefekundaj ovoj.<ref name ="Bull87"/> Eble pro malpermeso de DDT en multaj landoj komence de la [[1970-aj jaroj]], kun malpliiĝo de la persekutado, la Fiŝagloj, same kiel aliaj tuŝitaj specioj de [[rabobirdo]]j, havis gravajn rekuperojn.<ref name ="evans82"/> En Suda Aŭstralio, nestolokoj de la [[Duoninsulo Eyre]] kaj de [[Insulo Kanguruo]] estas vundeblaj al nekontrolita marborda disvolviĝo de distro kaj urbanizado.<ref name="Dennis2007a"/>
 
La Fiŝaglo estas la provinca birdo de [[Nova Skotio]], [[Kanado]].
 
== Kulturaj detaloj ==
[[FileDosiero:Juvenile osprey on nest.jpg|thumb|right|Junulo en homfarita nesto]]
[[Nisos]], reĝo de [[Megara]] en [[greka mitologio]], iĝis [[maraglo]] aŭ Fiŝaglo, por ataki sian filinon post kiam ŝi enamiĝis al [[Minos]], reĝo de [[Kreto]].<ref>Ovid, ''Metamorphoses'' 8.90</ref>
 
Linio 178:
Estis mezepoka kredo ke fiŝoj estis tiom hipnotigitaj de la Fiŝagloj ke ili turniĝas ventrosupren kiel kapitulaco,<ref name= Cocker/> kaj tio estas menciata de [[William Shakespeare|Shakespeare]] en Akto 4 Sceno 5 de ''[[Coriolanus (verko)|Coriolanus]]'':
<blockquote>
I think he'll be to Rome<br />
As is the osprey to the fish, who takes it<br />
By sovereignty of nature.
</blockquote>
Linio 190:
Du diferencaj klasoj de vaporlokomotivo estis nomataj Osprey (fiŝaglo). Unu estis la LNER Class A4 4488 Unio de Sudafriko (iam nome Osprey). La alia estis LNER Peppercorn Class A1 60131 "Osprey".
 
== Vidu ankaŭ ==
{{Portalo Birdoj}}
* [[Orient-siberia tajgo]]
 
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 227:
[[az:Çay qaraquşu]]
[[ba:Кәлмәргән]]
[[be:Скапа]]
[[bg:Орел рибар]]
[[br:Erer-spluj]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Fiŝaglo"