Blankkapa maraglo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 123:
 
===La nacia birdo de Usono===
La Blankakapa maraglo estas la nacia birdo de Usono. Ĝi aperas en plej parto de ties oficialaj sigeloj, inklude tiun de la [[Sigelo de la Prezidento de Usono]].<ref>4 U.S.C. § 41; [http://www.greatseal.com/symbols/eagle.html La Blankakapa maraglo en la Granda Sigelo].</ref> La kontinenta kongreso adoptis la nunan desegnon por la [[Granda Sigelo de Usono]] inklude Blankakapan maraglon kroĉokaptante 13 [[sago]]jn kaj 13-folian [[olivarba branĉo|olivarban branĉon]] per siaj ungoj la 20an de junio de 1782.<ref name="seal">{{cite web |url=http://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=true&doc=5|title=Original Design of the Great Seal of the United States (1782)|accessdate= 2007-08-19 |publisher= National Archives}}</ref><ref>La oficiala priskribo estis nur teksta; senbilda. [http://www.greatseal.com/symbols/blazon.html Teksto de la Akto].</ref> La fondintoj de Usono emis kompari sian novan respublikon kun la [[Romia Respubliko]], kie agla bildaro elstaris. Fakte kelkaj usonaj ŝtatoj jam antaŭe adoptis la birdon kiel simbolo; ekzemple [[Novjorkio]] en 1778. La maraglo venkis [[meleagro]]n, kiu same konkuris.
[[File:Seal Of The President Of The United States Of America.svg|thumb|right|upright|[[Sigelo de la Prezidento de Usono]].]]
 
La Blankakapa maraglo povas troviĝi kaj en naciaj sigeloj kaj dorse de kelkaj moneroj (inklude la dolarkvaronan moneron ĝis 1999), kun ties kapo orientata al la olivbranĉo. Inter 1916 kaj 1945, la [[Flago de la Prezidento de Usono|Prezidenta Flago]] montris maraglon orientita maldekstre (la dekstra de la vidanto), kio levis [[Urba legendo|urban legendon]] ke la sigelo estis ŝanĝita por havi la maraglon al la olivbranĉo dumpace, kaj al la sagoj dummilite.<ref>{{cite web |url=http://www.snopes.com/history/american/turnhead.htm |title=A Turn of the Head|accessdate=2007-08-19|author= Mikkelson, Barbara & Mikkelson, David P |publisher=snopes.com}}</ref>
 
== En la heraldiko kaj Usono ==
[[Dosiero:Haliaeetus_leucocephalusPoing1.jpg|thumb|left|Blankkapa maraglo]]
[[Dosiero:Great Seal of the US.png|thumb|right|200px|[[Blazono]] de [[Usono]]]]
La [[20-a de junio|20-an de junio]] [[1782]], oni deklaris la Blankkapan maraglon [[heraldiko|heraldika]] [[blazonbesto]] de [[Usono]]. Ĝi venkis [[meleagro]]n, kiu same konkuris. Pro tio ĝi estas tre konata en Usono eĉ kiel kaptobredata birdo. Kompreneble oni bezonas specialan permeson por posedi ilin. Ĉiukaze ne estas vigla birdo por spektaklo, ĉar ĝi estas timida kaj nervozema.
 
La Blankakapa maraglo povas troviĝi kaj en naciaj sigeloj kaj dorse de kelkaj moneroj (inklude la dolarkvaronan moneron ĝis 1999), kun ties kapo orientata al la olivbranĉo. Inter 1916 kaj 1945, la [[Flago de la Prezidento de Usono|Prezidenta Flago]] montris maraglon orientita maldekstre (la dekstra de la vidanto), kio levis [[Urba legendo|urban legendon]] ke la sigelo estis ŝanĝita por havi la maraglon al la olivbranĉo dumpace, kaj al la sagoj dummilite.<ref>{{cite web |url=http://www.snopes.com/history/american/turnhead.htm |title=A Turn of the Head|accessdate=2007-08-19|author= Mikkelson, Barbara & Mikkelson, David P |publisher=snopes.com}}</ref>
Tamen la deklarigo de blazonbesto enhavas kuriozan anekdoton. Fakte en tiu menciita dato la usona parlamento, nome Continental Congress oficiale adoptis la aktualan bildon kiel blazono de Usono, precize la Blankkapa maraglo kaptante sagojn per unu krifo kaj olivobranĉon per la alia. Kelkaj usonaj ŝtatoj jam antaŭe adoptis la birdon kiel simbolo; ekzemple [[Novjorkio]] en 1778.
 
Tamen la deklarigo de blazonbesto enhavas kuriozan anekdoton. En 1784, post la fino de la [[Revolucia Milito de Usono]], [[Benjamin Franklin]] skribis faman leteron al sia filino el [[Parizo]] kritikante la elekton kaj proponante [[meleagro]]n kiel alternativo: en tiu letero Franklin priskribas konduton de Blankkapa maraglo kiel tute nedeca besto, ĉar ĝi estas tro pigra por rekte ĉasi kaj atendas ĉeakve ke alia rabobirdo kia [[buteo]] kaptus fiŝon per propra peno kaj kiam tiu estas forportante la predon al ties idoj aŭ partnero, la Blankkapa maraglo persekutas ĝin kaj perforte forprenas ties predon. Krome ĝi estas malkuraĝa ĉar foje eĉ tre etaj birdoj povas malkuraĝigi kaj forpeli ilin. Tio estas malbona ekzemplo por homoj. Des pli bone stulta kaj vanta meleagro kiu almenaŭ atakas ruĝe vestitan soldaton kiu enirus en ties korto.
 
Tamen la Blankkapa maraglo restis blazonbildo de Usono ekzemple en poŝtmarkoj, bildoj kaj eĉ en monero de kvarono da dolaro.
 
Male al tiu populara legendo, ne estas pruvo, ke [[Benjamin Franklin]] subtenis la [[meleagro]]n kiel simbolo de Usono super la Blankakapa maraglo. En la menciita letero de 1784 el Parizo Franklin fakte kritikis la fondon de la [[Societo de la Cincinatuloj]], kaj neniam mencias la elekton de la Blankakapa maraglo por la [[Granda Sigelo de Usono]]. Franklin oponiĝis al la kreado de tiu Societo ĉar li rigardis ĝin, kun ties hereda membreco, kiel [[ordeno]] kiu estu malbonvena en la ĵus sendependa [[respubliko]]. La referenco al la du birdoj estus satira komparo inter la Societo de la Cincinatuloj kaj [[Cincinato]], el kiu la Societo estis nomata. Franklin rigardis la kreadon de la Societo kiel kontraŭa al la idealoj de Cincinato.<ref>{{cite web|url=http://americanheraldry.org/pages/index.php?n=MMM.Turkey |title=American Heraldry Society &#124; MMM / The Arms of the United States: Benjamin Franklin and the Turkey |publisher=Americanheraldry.org |date=2007-05-18 |accessdate=2010-03-20}}</ref>
== Aliaĵoj ==
 
TamenĈiukaze la Blankkapa maraglo restis blazonbildo de Usono ekzemple en poŝtmarkoj, bildoj kaj eĉ en monero de kvarono da dolaromoneroj.
La plej granda danĝero por la maragloj estas la mortigaj pafvundiĝoj. Kvankam ĝi estas protektata birdo de du usonaj leĝoj, nome ''Eagle Law'' (Priagla Leĝo, kiu protektas kaj Blankkapan maraglon kaj Reĝan aglon), kaj la ''Migratory Bird Act'' pri migrantaj birdoj, ĉiam ekzistas ĉasistoj por plue pripafi ilin.
 
== Vidu ankaŭ ==