Babilonio: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
WikitanvirBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.1) (robota aldono de: jv:Babilonia
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.2) (robota modifo de: sk:Babylonia; cosmetic changes
Linio 1:
[[Historio]] > [[Civilizoj]] > Babilonio
----
[[ImageDosiero:Hammurabi's Babylonia Locator Map 1.svg|right|thumb|300px|[[Hamurabi]] Babilonio, 1792 - 1750 a.K.]]
'''Babilonio''' estis antikva regno en [[Mezopotamio]], ekzistanta inter 18-a jc a.K. ĝis 6-a jc a.K. La nomo devenas de babilona (dialekto de [[akada lingvo]]) vorto 'babili', kiu signifas 'pordo de dio'. Malnovperse ĝi nomiĝis 'babiruŝ'.
 
Linio 14:
Babilonia socio estis dividita en tri klasoj: 'awilu' (supera klaso), 'musheknu' (libera, kun neplena signifo) kaj 'wardu' (sklavoj). Ĉiuj grupoj estis protektitaj per la leĝo kaj ĉiuj ĝuis minimumajn rajtojn. Ĉiuj grupoj (ankaŭ 'wardu', sklavoj) povis partopreni en negoco kaj prunti monon. Tamen, ekzistis multaj diferencoj inter klasoj en diversaj sferoj de la vivo, kaj ili estis fiksitaj per la leĝaro. La babiloniaj fontoj montras, ke la socio ne multe ŝanĝiĝis dum 1200 jaroj.
 
La supera klaso, 'awilus', konsistis el registaraj oficistoj, pastroj, riĉaj terpropruloj kaj riĉa parto de komercistoj. Ĉi tiu grupo posedis grandparton de Babilonia tero, alia tia grupo estis servistoj de temploj. Liberaj popoloj, t.n. 'musheknus', estis metiistoj kaj bienistoj. Sklavoj estis sklavoj dum la tuta vivo aŭ dum limigita tempintervalo.
 
== Ekonomiko kaj kulturo ==
Linio 34:
<tr><td width=100>[[-1900]] a.K. </td><td width=600> Semidaj triboj [[Amoreoj]], konkeras Mezopotamion, kaj establas siajn reĝojn en [[Babilono]]. </td></tr>
<tr><td width=100>[[-1792]] </td><td width=600> Post la ekrego de [[Hamurabo]], la regno fariĝas grava potenco de la regiono. </td></tr>
<tr><td width=100>1760 </td><td width=600> Hamurabo venkas siajn najbarojn, ĉefe [[Elamo|Elamon]]n kaj Larsan. </td></tr>
<tr><td width=100>18-a jc (2-a duono) </td><td width=600> Babilona civilizo daŭras progresi dum la reĝo [[Samsu-iluna]] ([[-1750]]- [[-1712]] a.K.), filo de [[Hamurabo]]. Liaj fortaj oponentoj estas [[Kasitoj]] kaj popoloj el [[Malgrand-Azio]]. </td></tr>
<tr><td width=100>17-a jc </td><td width=600> Babilonio malfortiĝas kaj perdas teritoriojn dum la sekvaj regantoj. </td></tr>
Linio 61:
* [[Elamo]]
* [[Sumero]]
 
[[Kategorio:Historio]]
[[Kategorio:Azio]]
<gallery>
Dosiero:Plan of Babylon RB.JPG|<!-- thumb|left|180px|_Plan_ _Babilonu_ _za_ _panowania_ _Nabuchodonozora_ Ii -->
Linio 82 ⟶ 79:
{{el}} http://it.stlawu.edu/%7Edmelvill/mesomath/tablets/YBC7289.html <!-- _YBC_ 7289 (argilo, argila) tablojdo -->
{{el}} http://www.tmeg.com/bab_mat/bab_mat.htm <!-- ĉi tiu tablojdo -->
 
[[Kategorio:Historio]]
[[Kategorio:Azio]]
 
{{LigoElstara|hr}}
Linio 133:
[[sh:Babilonija]]
[[simple:Babylonia]]
[[sk:BabylóniaBabylonia]]
[[sl:Babilonija]]
[[sq:Babilonia]]