Sona (planlingvo): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
BohdanH (diskuto | kontribuoj)
BohdanH (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
La lingvo Sona estas internacia helplingvo, kreita de la anglano Kenneth Searight, kaj priskribita en libro kiu publikiĝis en 1935: Sona, neutra internacia helplingvo (Sona; an aŭiliary neutral language (Londres, K. Paul, Trench, Trubner & Co., Ltd., 1935, LCCN: 35016722).
'''Sona''' estas [[apriora lingvo|apriora]] [[planlingvo]] proponita de [[Britio|brita]] [[Arthur Kenneth Searight]] ([[1883]]-[[1957]]), el [[Kensington]], en [[1935]]. La nomo de lingvo signifas "helpaĵo" (so= helpi, akompani; na = aĵo).
 
 
Searight estis bone konata en elegantaj [[samseksemo|samseksemaj]] medioj de [[Britio]] kiel tre dezirinda paro kaj estis koramiko de verkistoj kaj intelektuloj de lia tempo. [[Charles Kay Ogden]], tiam eldonisto, profitante lian famon inter aristokratuloj kaj artistoj, konvikis lin tial ke li permesis publikadon de lia planlingvo. La verko havis favoran ricevon de brita kritiko. Ogden publikis en la libro Sonan/[[Baza angla|bazan anglan]] votaron, profitante por propagandi sian propran projekton.
 
La lingvo Sona estas internacia helplingvo, kreita de la anglano Kenneth Searight, kaj priskribita en libro kiu publikiĝis en 1935: Sona, neutra internacia helplingvo (Sona; an aŭiliary neutral language (Londres, K. Paul, Trench, Trubner & Co., Ltd., 1935, LCCN: 35016722).
 
La vorto "Sona" en la lingvo mem signifas "helpaĵo". (so=help'/akompano/kun; na=uzata kiel sufikso, simil-senca al E-a: "aĵo".)
 
En sia projekto, Searight inkluzivis multajn semantikajn kaj strukturajn elementoj el pluraj lingvoj, kiel la japona, la angla, la turka, la ĉina, la rusa, la irana kaj la araba, krom el kelkaj latinidaj lingvoj.
 
=Fonetiko=
 
Laŭ la aŭtoro, la Sona lingvo estas fonetike simpla, simile al polinesiaj lingvoj. Sona havas 24-litera alfabeto, kiu konsistas el:
 
*kvin vokaloj: ''a, e, i, o, u''
*unu semivokalo: ''y''
*sep nesonaj konsonantoj : ''p, t, k, f, s, x, c''
*sep sonaj konsonantoj : ''b, d, g, v, z, j, h''
*du nasaj konsonantoj: ''m, n''
*rotika (r-eca) konsonanto: ''r''
*laterala konsonanto: ''l''
 
La literoj ''c, x, j, h'' prononciĝas kiel la E-aj literoj "ĉ, ŝ, (ĵ aŭ ĝ), kaj h", respektive. Tio estas, la literoj riprezentas pli-malpli la samaj sonoj kiel en la Internacia Fonetika Alfabeto. Notindas la sekvaj literoj:
 
 
* r = rotika: rikomendiĝas r, sed iu ajn rotika sono taŭgas.
* y = antaŭ vokaloj sonas kiel E-a "j"; individue, sonas kiel la angla "schwa".
 
* u = antaŭ vokalo, diptongiĝas (kiel E-a "ŭ".)
 
 
Sona-lingvaj vortoj ne permesas konsonant-grupojn, t.e.: la strukturo de la silabo en Sona nur ebligas la sekvajn variantojn:
 
*V vokalo
*KV konsonanto + vokalo
*KVN konsonanto + vokalo + nasa konsonanto (n)
 
 
La litero "y" utiligas intruzive ene de vortoj por disigi:
 
*silabon kiu finiĝas per "n" disde sekvanta vokalo, kaj
*du "fortajn" vokalojn (a, e, o)
 
Ekz:
 
'''fin + uri = fin'''y'''uri''' ; por eviti konfuzo kun '''fi + nu + ri'''
 
'''uto + aki = uto'''y'''aki''' ; por pli eŭfonikan prononcon.
 
 
La vortoj en Sona ne havas fiksigitan, sed prosodikan akcentadon.
 
 
=Gramatiko=
Linio 59 ⟶ 102:
 
:'''''an kehani.'''''
:Ŝi + (demanda vorteto + vokinomo + pasiviga sufikso)? = Kiel ŝi nomiĝas?
:'''''an (hani) Maria.'''''
:Ŝi nomiĝas Maria.
Linio 78 ⟶ 121:
ci/vi + (demanda vorteto + direktiga sufikso) + movi = Kien (vi/ci iras)?
 
=Fonetiko=
 
Laŭ la aŭtoro, la Sona lingvo estas fonetike simpla, simile al polinesiaj lingvoj. Sona havas 24-litera alfabeto, kiu konsistas el:
 
*kvin vokaloj: ''a, e, i, o, u''
*unu semivokalo: ''y''
*sep nesonaj konsonantoj : ''p, t, k, f, s, x, c''
*sep sonaj konsonantoj : ''b, d, g, v, z, j, h''
*du nasaj konsonantoj: ''m, n''
*rotika (r-eca) konsonanto: ''r''
*laterala konsonanto: ''l''
 
La literoj ''c, x, j, h'' prononciĝas kiel la E-aj literoj "ĉ, ŝ, (ĵ aŭ ĝ), kaj h", respektive. Tio estas, la literoj riprezentas pli-malpli la samaj sonoj kiel en la Internacia Fonetika Alfabeto. Notindas la sekvaj literoj:
 
 
* r = rotika: rikomendiĝas r, sed iu ajn rotika sono taŭgas.
* y = antaŭ vokaloj sonas kiel E-a "j"; individue, sonas kiel la angla "schwa".
 
* u = antaŭ vokalo, diptongiĝas (kiel E-a "ŭ".)
 
 
Sona-lingvaj vortoj ne permesas konsonant-grupojn, t.e.: la strukturo de la silabo en Sona nur ebligas la sekvajn variantojn:
 
*V vokalo
*KV konsonanto + vokalo
*KVN konsonanto + vokalo + nasa konsonanto (n)
 
 
La litero "y" utiligas intruzive ene de vortoj por disigi:
 
*silabon kiu finiĝas per "n" disde sekvanta vokalo, kaj
*du "fortajn" vokalojn (a, e, o)
 
Ekz:
 
'''fin + uri = fin'''y'''uri''' ; por eviti konfuzo kun '''fi + nu + ri'''
 
'''uto + aki = uto'''y'''aki''' ; por pli eŭfonikan prononcon.
 
 
La vortoj en Sona ne havas fiksigitan, sed prosodikan akcentadon.
 
=Ekzemploj=