Forto: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 35:
La rilato <math>\mathbf{F} = m\mathbf{a} </math> ankaŭ malsukcesas dum rapido alproksimiĝas al la rapido de lumo, laŭ la [[Speciala Teorio de Relativeco]], kvankam la difino <math>\mathbf{F} = dp/dt </math> ankoraŭ validas.
 
Ĉar movokvanto estas [[vektoro]], forto, kiu estas ĝia tempa derivaĵo, estas ankaŭ vektoro -- ĝi havas [[longo]]n kaj [[direkto]]n. Vektoroj (kaj tiel fortoj) adiciiĝas per komponantoj. Kiam du fortoj agas sur objekto, la rezulta forto, la "rezultanto" estas la [[vektoro|vektora sumo]] de la originalaj fortoj. Tio ĉi nomiĝas la principo de [[superpozicio]]. La longo de la rezultanto varias de la diferenco de la longoj al la sumo de longoj, depende de la angulo inter iliaj linioj de ago. Kiel kun ĉia vektora adicio, tiu ĉi rezultas en [[paralelograma regulo]]: la adicio de du vektoroj reprezentitaj de la lateroj de la paralelogramo donas ekvivalentan rezultanto kiu havas egalan longon kaj direkton al la transverso de la paralelogramo. Se la du fortoj estas egalaj je longo sed kontraŭaj je direkto, la rezultanto estas nulo. Tiu ĉi kondiĉo nomiĝas [[mekanika ekvilibro|statika ekvilibro]], kun la rezulto ke la objekto restas senmova aŭ moviĝas kun konstanta rapido. Statika ekvilibro estas matematike ekvivalenta al la movado anticipata kun egalaj sed kontraŭe direktitaj [[akcelo]]j (nature ĝi estas la sama movado kun egalaj sed kontraŭe direktitaj [[akcelo|akceladoj]] (nature ĝi estas la sama movado kiel kun nenia akcelo).
 
Krom adiciado, fortoj povas esti partigitaj (aŭ resoluciitaj). Ekzemple, horizonta forto almontranta nordorienten povas esti partigitaj en du fortojn, unu almontranta norden kaj unu almontranta orienten. Sumado de tiujn komponantaj fortoj uzante vektoran adicon donas la originalan forton. Fort-vektoroj povas ankaŭ esti tri-dimensiaj, kun la tria (vertikala) komponanto orta al la du horizontaj komponantoj.